اپوزیسیون کوتاه آمد
پس از مدت‌ها چک و چانه زدن میان گروه‌های مختلف اپوزیسیون و نماینده ویژه سازمان ملل، سرانجام هیات مخالفان سوری تصمیم گرفتند ریاض را به سوی سوئیس ترک کنند. رویترز گزارش داد که تیمی 17 نفره که شامل «ریاض حجاب» رئیس «کمیته عالی مذاکرات» (HNC) و «اسعد الزعبی» مذاکره‌کننده اصلی می‌شد به سوئیس رفتند تا با پادرمیانی استفان دی‌میستورا مذاکره در مورد آینده سوریه را آغاز کنند.
کد خبر :
۱۰۲۸۸
بازدید :
۲۷۴۵
پس از مدت‌ها چک و چانه زدن میان گروه‌های مختلف اپوزیسیون و نماینده ویژه سازمان ملل، سرانجام هیات مخالفان سوری تصمیم گرفتند ریاض را به سوی سوئیس ترک کنند. رویترز گزارش داد که تیمی 17 نفره که شامل «ریاض حجاب» رئیس «کمیته عالی مذاکرات» (HNC) و «اسعد الزعبی» مذاکره‌کننده اصلی می‌شد به سوئیس رفتند تا با پادرمیانی استفان دی‌میستورا مذاکره در مورد آینده سوریه را آغاز کنند.
به گزارش الجزیره، این در حالی است که شبکه خبری اسکای نیوز عربی گزارش داد که مخالفان سوریه که به منظور تعیین نمایندگان خود در ریاض گردهم آمده‌اند، اعلام کرده‌اند که «اسعدالزعبی» به‌عنوان رئیس هیات مذاکره‌کننده مخالفان و «محمد علوش» سرکرده گروه تروریستی جیش‌الاسلام نیز به‌عنوان مذاکره‌کننده ارشد مخالفان سوری انتخاب شدند.
«فراه عطاسی» از اعضای «کمیته عالی مذاکرات» که به سوئیس رفته است، می‌گوید این هیات «با دولت مذاکره نخواهد کرد» بلکه با مقام‌های سازمان ملل وارد مذاکره خواهد شد؛ آن هم پس از آنکه ضمانت‌های لازم را دریافت کرد. تا آخرین دقایق شروع مذاکرات، این کمیته از حضور در مذاکرات ژنو خودداری و اعلام کرده بود پیش از آغاز مذاکرات، باید حملات هوایی و محاصره شهرهای تحت کنترل مخالفان پایان یابد و آزادی زندانیان تضمین شود.
الجزیره می‌افزاید: این هیات اعلام کرده لیستی از ۳ هزار زن و کودک تهیه کرده است که در زندان‌های سوریه هستند و باید آزاد شوند. با این حال، رویترز گزارش داد که «کمیته عالی مذاکرات» اواخر روز جمعه اعلام کرد با توجه به تضمین‌هایی که درخصوص اجرای قطعنامه شورای امنیت دریافت کرده است، در مذاکرات صلح سوریه در ژنو شرکت خواهد کرد.
«سلیم المسلط»، سخنگوی هیات عالی مذاکرات به شبکه العربیه گفته است: «این هیات فردا عازم ژنو خواهد شد تا راه‌حلی از طریق مذاکره برای مسائل و دشواری‌هایی مردم در کشور باز شود.» منذر ماخوس، سخنگوی هیات HNC به الجزیره می‌گوید: «ما به ژنو می‌رویم اما مذاکراتی نخواهیم داشت. می‌رویم تا فقط حضور داشته باشیم. تا زمانی که شرایط خاص و تضمین‌های لازم پیش نیاید، مذاکره نخواهیم کرد.»
به نظر می‌رسد هیچ موضع واحدی از سوی کمیته عالی مذاکرات نسبت به مذاکرات وجود ندارد. برخی کارشناسان می‌گویند: یکی از دلایل مخالفت اپوزیسیون سوری و ایجاد شکاف در صفوف آنها این است که دولت بشار اسد توانسته با شرایط بهتری در مذاکرات حضور یابد. ارتش سوریه با همراهی هوایی روسیه و نیروهای نظامی «داوطلب» توانسته مناطق مهمی را از مخالفان بازپس بگیرد.
مذاکرات روز جمعه تنها با حضور نمایندگان دولت سوریه آغاز شد و در روز اول مذاکرات استفان دی میستورا، با نمایندگان حکومت سوریه دیدار کرد. او گفت انتظار دارد امروز با نمایندگان مخالفان گفت‌وگو کند. این اولین دور از مذاکرات با اپوزیسیون سوری از سال 2014 به این سو است.
«اندرو تبلر» محقق موسسه واشنگتن می‌نویسد؛ به دلیل تعدد و پراکندگی گروه‌های اپوزیسیون معلوم نیست کدام یک از آنها طرف حساب با سازمان ملل است اما «کمیته عالی مذاکرات» نماینده بخش بیشتری از گروه‌های مسلح و غیرنظامی است و به نظر می‌رسد این گروه طرف اصلی مذاکرات قرار گیرد.
او می‌نویسد هم دولت اسد و هم مخالفان «خواسته‌های حداکثری برای کل کشور دارند» و این در حالی است که در گام اول باید آتش‌بس صورت گیرد تا شرایط برای گام‌های دیگر مهیا شود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، جان کری در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه واشنگتن «از تصمیم مهم» مخالفان دولت سوریه برای حضور در مذاکرات استقبال می‌کند، گفته است تمام طرف‌ها باید درخصوص ارسال کمک‌های فوری انسان‌دوستانه به مناطقی که در سوریه تحت محاصره هستند کمک‌رسانی را آغاز کنند.
به گزارش بی‌بی‌سی، در مذاکرات جاری، گروه‌های شرکت‌کننده در اتاق‌های جداگانه حضور خواهند داشت و مذاکرات با میانجیگری مقامات سازمان ملل انجام خواهد شد. انتظار می‌رود این دور مذاکرات تا شش ماه ادامه یابد. برقراری آتش‌بس، ارسال کمک‌های بشردوستانه و مقابله با تهدیدات گروه داعش از جمله اولویت‌های فوری در این مذاکرات است. اما هدف نهایی برقراری صلح است که شامل ایجاد دوره‌ای انتقالی و برگزاری انتخابات در سوریه است.
حملات سوری- روسی هدفمند است
اندرو تبلر معتقد است رژیم اسد با یک تیر می‌خواهد دو نشان بزند. از یک سو در اتحاد با روسیه توانسته پیشرفت‌هایی به دست آورد و برخی مناطق از دست رفته را دوباره پس بگیرد. در این راستا، ارتش اسد توانسته پیشرفت‌های مهمی علیه داعش و اپوزیسیون به‌دست آورد و با دست پر در مذاکرات حضور یابد.
از سوی دیگر، رژیم اسد امیدوار است تا از میان اعراب سنی بتواند نیرو جذب کرده و آنها را به مناطق نبرد علیه داعش و جبهه النصره بفرستد. این اقدام نه تنها باعث می‌شود در میان صفوف اهل سنت شکاف ایجاد شود؛ بلکه باعث می‌شود مناطق از دست رفته راحت تر به تسخیر ارتش اسد درآید.
تبلر در ادامه می‌افزاید: صرف‌نظر از اینکه مذاکرات متوقف شود یا ادامه یابد اما یکی از اهداف تشدید حملات ارتش سوریه با حمایت متحدان این است که برخی جناح‌های شورشی مجبور به خروج از کشور شده یا به نیروهای جهادی ملحق شوند. در این صورت، باز هم دست اسد در برخورد با آنها بازتر می‌شود.
تبلر معتقد است حملات ارتش سوریه با پشتیبانی هوایی مسکو بسیار هدفمند بوده و هدف دیگری هم دارد. برای مثال، اسرائیل و اردن نگران عملیات‌های سوری- روسی هستند؛ عملیات‌های ارتش برای تسخیر جنوب سوریه یعنی شهر «شیخ مسکین» باعث پراکنده شدن ویروس داعش در منطقه شده، خطری که می‌تواند نگرانی‌های اردن، اسرائیل و مصر را تشدید کند.
در صورتی که داعش اقدام به ایجاد موج جدیدی از مهاجران کند این احتمال می‌رود که عناصری از این گروه در میان مهاجران وارد کشورهای همسایه شده و خطرات امنیتی به بار آورند. در صورت حقیقت یافتن چنین مساله‌ای، می‌توان به این باور رسید که جبهه سوری- روسی اهداف کلان‌تری در مواجهه با داعش و شورشیان در سر دارد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، جان کری اعلام کرد که آمریکا همچنان خواهان اجرای کامل قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت از سوی تمام طرف‌های درگیر حاضر در مذاکرات است، به‌ویژه درخصوص ارسال کمک‌های فوری انسان‌دوستانه به مناطقی که در سوریه تحت محاصره هستند.
در همین راستا، اندرو تبلر هم می‌نویسد یکی از اهداف اصلی آمریکا باید اجرای همین قطعنامه باشد. روسیه هم حمایت خود از قطعنامه 2254 را اعلام کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد هدف اصلی مذاکرات ژنو چند چیز باشد: 1 - اجرایی کردن آتش‌بس میان تمام طرف‌های درگیر، البته اگر محقق شود-2- برقراری کریدوری برای ارائه کمک‌های بشردوستانه-3- هدایت حملات به سوی هدف قرار دادن داعش و تمرکز بر این گروه.
عقب‌نشینی مهره‌های ریاض
بر اساس آخرین اخبار، مهره ریاض که شامل کمیته عالی مذاکره‌کنندگان بود در نشست ژنو عقب‌نشینی‌های مهمی داشت:
1- نشست ریاض اصرار داشت که تنها هیأت مذاکره‌کننده از سوی مخالفان در نشست ژنو 3 خواهد بود اما این دیدگاه به سرعت متلاشی شد و هیاتی از نیروهای موسوم به جریانات غیردینی، ملی‌گرا و دموکراتیک یکی از اتاق‌های سه‌گانه مذاکرات در مقر سازمان ملل در ژنو را پر خواهند کرد
2- اعضای هیات مذاکره‌کننده مخالفان در ریاض با مخالفت روسیه و هم پیمانان مبنی بر لزوم عدم حضور نمایندگان سازمان‌های تروریستی در مذاکرات به سرعت تغییر کرد و سرهنگ اسعد الزعبی و محمد علوش از آن خارج شدند و جای خود را به دیگران دادند و رسما اعلام شده که هیچ نماینده‌ای از جیش‌الاسلام و احرارالشام که پیش‌تر با فشارهای سعودی و ترکیه در صدد ورود به مذاکرات بودند، جایی درمذاکرات نخواهند داشت.
با تمام این تفاصیل، غایب بزرگ مذاکرات «کردهای سوری» هستند. آنها اعلام کرده‌اند که عدم دعوت از کردها نشانه شکست در مذاکرات خواهد بود.
به گزارش الجزیره، این در حالی است که شبکه خبری اسکای نیوز عربی گزارش داد که مخالفان سوریه که به منظور تعیین نمایندگان خود در ریاض گردهم آمده‌اند، اعلام کرده‌اند که «اسعدالزعبی» به‌عنوان رئیس هیات مذاکره‌کننده مخالفان و «محمد علوش» سرکرده گروه تروریستی جیش‌الاسلام نیز به‌عنوان مذاکره‌کننده ارشد مخالفان سوری انتخاب شدند.
«فراه عطاسی» از اعضای «کمیته عالی مذاکرات» که به سوئیس رفته است، می‌گوید این هیات «با دولت مذاکره نخواهد کرد» بلکه با مقام‌های سازمان ملل وارد مذاکره خواهد شد؛ آن هم پس از آنکه ضمانت‌های لازم را دریافت کرد. تا آخرین دقایق شروع مذاکرات، این کمیته از حضور در مذاکرات ژنو خودداری و اعلام کرده بود پیش از آغاز مذاکرات، باید حملات هوایی و محاصره شهرهای تحت کنترل مخالفان پایان یابد و آزادی زندانیان تضمین شود.
الجزیره می‌افزاید: این هیات اعلام کرده لیستی از ۳ هزار زن و کودک تهیه کرده است که در زندان‌های سوریه هستند و باید آزاد شوند. با این حال، رویترز گزارش داد که «کمیته عالی مذاکرات» اواخر روز جمعه اعلام کرد با توجه به تضمین‌هایی که درخصوص اجرای قطعنامه شورای امنیت دریافت کرده است، در مذاکرات صلح سوریه در ژنو شرکت خواهد کرد.
«سلیم المسلط»، سخنگوی هیات عالی مذاکرات به شبکه العربیه گفته است: «این هیات فردا عازم ژنو خواهد شد تا راه‌حلی از طریق مذاکره برای مسائل و دشواری‌هایی مردم در کشور باز شود.» منذر ماخوس، سخنگوی هیات HNC به الجزیره می‌گوید: «ما به ژنو می‌رویم اما مذاکراتی نخواهیم داشت. می‌رویم تا فقط حضور داشته باشیم. تا زمانی که شرایط خاص و تضمین‌های لازم پیش نیاید، مذاکره نخواهیم کرد.»
به نظر می‌رسد هیچ موضع واحدی از سوی کمیته عالی مذاکرات نسبت به مذاکرات وجود ندارد. برخی کارشناسان می‌گویند: یکی از دلایل مخالفت اپوزیسیون سوری و ایجاد شکاف در صفوف آنها این است که دولت بشار اسد توانسته با شرایط بهتری در مذاکرات حضور یابد. ارتش سوریه با همراهی هوایی روسیه و نیروهای نظامی «داوطلب» توانسته مناطق مهمی را از مخالفان بازپس بگیرد.
مذاکرات روز جمعه تنها با حضور نمایندگان دولت سوریه آغاز شد و در روز اول مذاکرات استفان دی میستورا، با نمایندگان حکومت سوریه دیدار کرد. او گفت انتظار دارد امروز با نمایندگان مخالفان گفت‌وگو کند. این اولین دور از مذاکرات با اپوزیسیون سوری از سال 2014 به این سو است.
«اندرو تبلر» محقق موسسه واشنگتن می‌نویسد؛ به دلیل تعدد و پراکندگی گروه‌های اپوزیسیون معلوم نیست کدام یک از آنها طرف حساب با سازمان ملل است اما «کمیته عالی مذاکرات» نماینده بخش بیشتری از گروه‌های مسلح و غیرنظامی است و به نظر می‌رسد این گروه طرف اصلی مذاکرات قرار گیرد.
او می‌نویسد هم دولت اسد و هم مخالفان «خواسته‌های حداکثری برای کل کشور دارند» و این در حالی است که در گام اول باید آتش‌بس صورت گیرد تا شرایط برای گام‌های دیگر مهیا شود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، جان کری در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه واشنگتن «از تصمیم مهم» مخالفان دولت سوریه برای حضور در مذاکرات استقبال می‌کند، گفته است تمام طرف‌ها باید درخصوص ارسال کمک‌های فوری انسان‌دوستانه به مناطقی که در سوریه تحت محاصره هستند کمک‌رسانی را آغاز کنند.
به گزارش بی‌بی‌سی، در مذاکرات جاری، گروه‌های شرکت‌کننده در اتاق‌های جداگانه حضور خواهند داشت و مذاکرات با میانجیگری مقامات سازمان ملل انجام خواهد شد. انتظار می‌رود این دور مذاکرات تا شش ماه ادامه یابد. برقراری آتش‌بس، ارسال کمک‌های بشردوستانه و مقابله با تهدیدات گروه داعش از جمله اولویت‌های فوری در این مذاکرات است. اما هدف نهایی برقراری صلح است که شامل ایجاد دوره‌ای انتقالی و برگزاری انتخابات در سوریه است.
حملات سوری- روسی هدفمند است
اندرو تبلر معتقد است رژیم اسد با یک تیر می‌خواهد دو نشان بزند. از یک سو در اتحاد با روسیه توانسته پیشرفت‌هایی به دست آورد و برخی مناطق از دست رفته را دوباره پس بگیرد. در این راستا، ارتش اسد توانسته پیشرفت‌های مهمی علیه داعش و اپوزیسیون به‌دست آورد و با دست پر در مذاکرات حضور یابد.
از سوی دیگر، رژیم اسد امیدوار است تا از میان اعراب سنی بتواند نیرو جذب کرده و آنها را به مناطق نبرد علیه داعش و جبهه النصره بفرستد. این اقدام نه تنها باعث می‌شود در میان صفوف اهل سنت شکاف ایجاد شود؛ بلکه باعث می‌شود مناطق از دست رفته راحت تر به تسخیر ارتش اسد درآید.
تبلر در ادامه می‌افزاید: صرف‌نظر از اینکه مذاکرات متوقف شود یا ادامه یابد اما یکی از اهداف تشدید حملات ارتش سوریه با حمایت متحدان این است که برخی جناح‌های شورشی مجبور به خروج از کشور شده یا به نیروهای جهادی ملحق شوند. در این صورت، باز هم دست اسد در برخورد با آنها بازتر می‌شود.
تبلر معتقد است حملات ارتش سوریه با پشتیبانی هوایی مسکو بسیار هدفمند بوده و هدف دیگری هم دارد. برای مثال، اسرائیل و اردن نگران عملیات‌های سوری- روسی هستند؛ عملیات‌های ارتش برای تسخیر جنوب سوریه یعنی شهر «شیخ مسکین» باعث پراکنده شدن ویروس داعش در منطقه شده، خطری که می‌تواند نگرانی‌های اردن، اسرائیل و مصر را تشدید کند.
در صورتی که داعش اقدام به ایجاد موج جدیدی از مهاجران کند این احتمال می‌رود که عناصری از این گروه در میان مهاجران وارد کشورهای همسایه شده و خطرات امنیتی به بار آورند. در صورت حقیقت یافتن چنین مساله‌ای، می‌توان به این باور رسید که جبهه سوری- روسی اهداف کلان‌تری در مواجهه با داعش و شورشیان در سر دارد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، جان کری اعلام کرد که آمریکا همچنان خواهان اجرای کامل قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت از سوی تمام طرف‌های درگیر حاضر در مذاکرات است، به‌ویژه درخصوص ارسال کمک‌های فوری انسان‌دوستانه به مناطقی که در سوریه تحت محاصره هستند.
در همین راستا، اندرو تبلر هم می‌نویسد یکی از اهداف اصلی آمریکا باید اجرای همین قطعنامه باشد. روسیه هم حمایت خود از قطعنامه 2254 را اعلام کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد هدف اصلی مذاکرات ژنو چند چیز باشد: 1 - اجرایی کردن آتش‌بس میان تمام طرف‌های درگیر، البته اگر محقق شود-2- برقراری کریدوری برای ارائه کمک‌های بشردوستانه-3- هدایت حملات به سوی هدف قرار دادن داعش و تمرکز بر این گروه.
عقب‌نشینی مهره‌های ریاض
بر اساس آخرین اخبار، مهره ریاض که شامل کمیته عالی مذاکره‌کنندگان بود در نشست ژنو عقب‌نشینی‌های مهمی داشت:
1- نشست ریاض اصرار داشت که تنها هیأت مذاکره‌کننده از سوی مخالفان در نشست ژنو 3 خواهد بود اما این دیدگاه به سرعت متلاشی شد و هیاتی از نیروهای موسوم به جریانات غیردینی، ملی‌گرا و دموکراتیک یکی از اتاق‌های سه‌گانه مذاکرات در مقر سازمان ملل در ژنو را پر خواهند کرد
2- اعضای هیات مذاکره‌کننده مخالفان در ریاض با مخالفت روسیه و هم پیمانان مبنی بر لزوم عدم حضور نمایندگان سازمان‌های تروریستی در مذاکرات به سرعت تغییر کرد و سرهنگ اسعد الزعبی و محمد علوش از آن خارج شدند و جای خود را به دیگران دادند و رسما اعلام شده که هیچ نماینده‌ای از جیش‌الاسلام و احرارالشام که پیش‌تر با فشارهای سعودی و ترکیه در صدد ورود به مذاکرات بودند، جایی درمذاکرات نخواهند داشت.
با تمام این تفاصیل، غایب بزرگ مذاکرات «کردهای سوری» هستند. آنها اعلام کرده‌اند که عدم دعوت از کردها نشانه شکست در مذاکرات خواهد بود.
۰
