تحریم لانتوری، نمایش فروشنده!

بعد از گمانه‌زنی‌های بسیار در مورد تحریم فیلم فروشنده توسط حوزه هنری، سه‌شنبه هفته پیش علی سرتیپی، مدیرعامل دفتر پخش فیلمیران اعلام کرد که قرارداد نمایش این فیلم در سینماهای حوزه هنری بسته شده است.

در پی انتشار این خبر روزنامه کیهان به تندی به این تصمیم حوزه هنری تاخت و نوشت: "حوزه هنری که معمولا نمایش فیلم‌های ضدفرهنگی را در سینماهای خود تحریم می‌کند، این بار و تحت فشار مافیای شبه‌روشنفکری قصد دارد تا به اکران فیلم سفارشی شرکت‌های غربی-عربی با مضمون "غیرت‌ستیزی" تن دهد."

رسانه‌های اصولگرا طی روزهای گذشته حملات شدیدی را علیه این فیلم آغاز کرده‌اند که با ذکر جزئیاتی از فیلم و فاش کردن بخش‌ قابل توجهی از داستان آن همراه شده است.

گفته می‌شود وزارت ارشاد برای جلب رضایت حوزه هنری نسخه‌ای از فروشنده را برای بازبینی در اختیار این نهاد قرار داده بود و حوزه هنری نیز آن را در اکران خصوصی برای مدیران خود و نویسندگان تعدادی از رسانه‌های اصولگرا نمایش داده است.

از جمله وبسایت سوره سینما -وابسته به حوزه هنری- در گزارشی که پس از مدت کوتاهی از خروجی سایت حذف شد- از "قیصرکُشی" و ضدیت با غیرت در فیلم فروشنده سخن به میان آورد. همین گزارش بیش از پیش گمانه‌زنی‌ها در مورد تحریم فروشنده را تقویت کرده بود، اما به نظر می‌رسد حوزه هنری در نهایت تصمیم گرفته خود را از فروش قابل توجهی که برای این فیلم پیش‌بینی می‌شود محروم نکند.

میلیاردی شدن 'لانتوری' علی‌رغم تحریم
لانتوری، جدیدترین ساخته رضا درمیشیان آخرین فیلمی است که طی روزهای اخیر و با استدلال‌هایی ضد و نقیض از اکران در سالن‌های تحت مالکیت حوزه هنری محروم شده و با این وجود توانسته رکوردهای مربوط به گیشه را جابه جا کند.

چهارشنبه هفته جاری ۳۰۰ تهیه‌کننده سینما در بیانیه‌ای بسیار تند به عدم اکران این فیلم توسط حوزه هنری اعتراض کردند. در این بیانیه آمده: "مردم دلیر و فهیم ایران بدانند، بخشی از اموالشان که در ابتدای انقلاب در اختیار نهادی به نام حوزه‌ هنری سازمان تبلیغات اسلامی قرار گرفت، تا در خدمت آرمان‌های اسلامی و انقلابی باشد، امروز در جهت سلایق عده‌ای محدود به کار گرفته می‌شود. از مصادیق این مصادره‌ سلیقه‌ای و گروهی، تحریم فیلم‌های اجتماعی سینمای شریف ایران است که اغلب تحسین جهانی را برانگیخته است".

در همان شب نخست نمایش کار لانتوری به بیست سانس فوق‌العاده کشید
از زمان انقلاب ایران تاکنون به تدریج یک چهارم سالن های سینما در کشور در اختیار حوزه هنری قرار گرفته و از سال ۹۱ تاکنون این نهاد بارها فیلم‌های رد شده از سد ممیزی و دارای مجوز وزارت ارشاد را به بهانه "مبتذل و ضد ارزشی" بودن از اکران در این سالن‌ها محروم کرده است.

در فروردین سال ۹۱ محسن مومنی، رئیس حوزه هنری اعلام کرد حوزه هنری "معذوریت‌های وزارت ارشاد" را در مقابل فیلم هایی که "لجن به خورد مردم می دهند" ندارد، "نظارت حداقلی ارشاد" بر این آثار را کافی نمی داند و سینماهایی که به دستور رهبری انقلاب به این نهاد سپرده شده را در اختیار چنین فیلم هایی قرار نخواهد داد.

این بار حوزه هنری اگرچه عملا از اکران فیلم سرباز زده است، اما موضع صریحی در برابر فیلم لانتوری نگرفته است. غلامرضا فرجی، مدیر پخش حوزه هنری دلیل عدم اکران لانتوری را نه تحریم آن، که پر بودن ظرفیت اکران معرفی کرد: "به دلیلی تعداد فیلم‌های درحال اکران سینماهای حوزه هنری سالن خالی برای نمایش فیلم لانتوری نداشتند و امکان نمایش فیلم مهیا نشده است".

حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی نیز هفته گذشته تحریم لانتوری توسط حوزه هنری را رد کرده و گفته بود مدیران حوزه "در فکر این هستند که ظرفیتی را برای فیلم لانتوری باز کنند". این درحالی است که به گفته دست‌اندکاران پخش فیلم، حوزه هنری حتی با نمایش تک‌سانس آن نیز در سالن‌های تحت اختیار خود موافقت نکرده است.

علیرغم محرومیت از نمایش در سالن‌های حوزه هنری، به دلیل استقبال گسترده مردم از این درام پرتنش، در همان شب نخست نمایش کار لانتوری به بیست سانس فوق‌العاده کشید و فیلم تا اینجا طی ده روز به فروشی بیش از دو میلیارد تومان دست پیدا کرده است. این نخستین بار نیست که تحریم حوزه هنری و حمله اصولگرایان عملا به استقبال بیشتر مردم از فیلمی می انجامد؛ پیش‌تر این اتفاق در مورد فیلم هایی مانند "خصوصی"، "گشت ارشاد" و "من مادر هستم" نیز رخ داده بود.

در دولت قبل، رقابت بر سر سالن‌ها و مقاومت حوزه هنری در برابر سازمان سینمایی باعث بروز برخوردهایی تند میان این دو نهاد موازی شد و حتی برای مدتی محرومیت سینماهای حوزه هنری از اکران برخی فیلم‌ها را به دنبال داشت اما حجت الله ایوبی، جایگزین جواد شمقدری از در مسالمت‌جویی درآمده و تلاش بسیاری برای رسیدن به تفاهم با حوزه هنری به خرج داد؛ انتصاب مهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی -سازمانی که حوزه هنری زیرمجموعه آن به حساب می‌آید- به عنوان یکی از اعضای شورای پروانه نمایش اقدامی در همین راستا به شمار می‌آید.

در دولت قبل، رقابت بر سر سالن‌ها و مقاومت حوزه هنری در برابر سازمان سینمایی باعث بروز برخوردهایی تند میان این دو نهاد موازی شد
درحالی که اهالی فن نسبت به قدرت نهادهای موازی و نقش آنها در بحران های موجود در حوزه فرهنگ هشدار می دهند؛ به دنبال فرمان رهبر ایران، بناست به زودی ۱۳ سالن سینمایی که تاکنون تحت کنترل نهادهایی مانند کمیته امداد و بنیاد مستضعفان بوده اند نیز به لیست سالن های تحت کنترل حوزه هنری افزوده شوند تا این نهاد هرچه بیشتر در زمینه اکران فیلم ها قدرت اعمال نفوذ و اخلال پیدا کند.

طی سال‌های گذشته مداخله فراقانونی حوزه هنری در اکران سلیقه‌ای بعضی از فیلم‌ها با حمایت تمام‌عیار رسانه‌های تندرو و چهره‌های اصولگرا در کمیسیون فرهنگی مجلس همراه بوده است اما اکران فروشنده می‌تواند معادلات را برای این نهاد تغییر دهد.

روزنامه جوان در شماره دیروز خود در یادداشتی تحت عنوان "همه چیز برای فروش!" ضمن حمله به حوزه هنری، مدیران آن را متهم کرد که به دلیل سودجویی و نگرانی از بایکوت شدن توسط سینماگران سیاست‌های خود را تغییر داده‌اند: "ماجرای غیرت‌زدایی از جامعه در فیلم‌های ایرانی داستان ریشه‌دار و دنباله‌داری است اما آنچه به نظر می‌رسد در این میان اهمیت دارد، این است که ظاهراً موضوع غیرت‌زدایی برای حوزه هنری خط قرمز محسوب نمی‌شود و فروشنده قرار نیست در لیست تحریمی‌های این نهاد انقلابی قرار بگیرد".

طی ماه‌های اخیر کمدی پرحاشیه "۵۰ کیلو آلبالو" هرچند مورد حمله شدید رسانه‌های اصولگرا قرار گرفت و حتی وزیر ارشاد نیز از آن اعلام برائت کرد، در ۴۰ سالن سینمای حوزه هنری روی پرده رفت و به گفته غلامرضا فرجی، مدیر پخش حوزه هنری به یکی از سه فیلم پرفروش این نهاد در اکران نخست سال ۹۵ تبدیل شد. برخوردهای متفاوت و متناقضی ازین دست با فیلم‌های سینمایی از طرف حوزه هنری نشان می‌دهد این نهاد به شدت در تلاش است بین منافع اقتصادی و شعارهای انقلابی خود تعادل برقرار کند؛ تلاشی که امنیت و رونق سینما نخستین قربانی آن است.