آیا "کمپ دیوید" برای اعراب درس عبرت شده است؟

الخلیج | حافظ البرغوثی ، سیزدهمین سالگرد یاسر عرفات رئیس‌جمهور فلسطینی هم‌زمان بود با دیدار محمود عباس از ریاض به دعوت غیرمنتظره عربستان‌سعودی - به قول رسانه‌ها - و گمانه‌زنی‌های فراوان از جمله داستان‌پردازی‌های اسرائیلی درباره این دیدار.

این در حالی بود که از مدت‌ها پیش محمود عباس خواستار این دیدار شده بود و تن‌ها نکته جدید در آن تعیین زمان سفر بود؛ زیرا از قبل در کنفرانس جهانی جوانان در شرم‌الشیخ طرفین بر سر آن توافق کرده بودند.

گمانه‌زنی‌ها پیرامون سفر ابومازن به‌خصوص در رسانه‌های اسرائیلی و عربی بازتاب گسترده‌ای داشت. اما همه می‌دانند بین گروه‌های فلسطینی و عربستان اختلاف نظری نیست و از سوی دیگر اختلافات داخلی فلسطینی نیز زیر نظر مصر در مسیر آشتی بین فتح و حماس در حال حرکت است.

آنچه ابومازن از مقامات سعودی در این دیدار شنید اختلافی با خط کلی و مرسوم سیاست‌های عربستان در قبال مسئله فلسطین نداشت.

شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به ابومازن گفت: کشورش از آشتی فلسطینی‌ها حمایت می‌کند و در هر کنفرانس منطقه‌ای که فلسطینی‌ها با آن موافقت نداشته باشند شرکت نخواهد کرد.

عربستان دراین‌باره کاملا مقید به موضع فلسطینی‌هاست. این موضع‌گیری تقریبا با شایعاتی که پیرامون فشار عربستان بر فلسطینی‌ها برای موافقت با به‌اصطلاح یک «معامله قرن» مطرح می‌شد و بعد شایعه فشار برای کناره‌گیری ابومازن کاملا در تناقض بود.

عربستان‌سعودی که مبتکر صلح عربی است و در آن طرح شرط کرده هرگونه عادی‌سازی روابط با اسرائیل منوط به ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی خواهد بود، چگونه می‌تواند ناگهان موضع خود را تغییر دهد؟

از طرف دیگر حرف‌هایی که درباره به‌اصطلاح یک «معامله قرن» زده می‌شود، کاملا مبهم است. آمریکایی‌ها گفتند خودشان خطوطی را برای آن مشخص کرده‌اند، اما تا الان هیچ‌چیز روشنی در میان نیست. بنابراین مطالب منتشرشده دراین‌باره در رسانه‌ها خالی از دقت لازم بوده و نمی‌توان درباره آن سخنی گفت.

در کتابی که اخیرا دو روزنامه‌نگار آمریکایی به نام‌های گرانت روملی و امیر تیپون تحت عنوان «آخرین فلسطینی... ماجرای قدرت‌گرفتن محمود عباس» منتشر کرده‌اند، از ابتدا تا انت‌ها محمود عباس به شدت کوبیده شده و او را متهم می‌کنند که در جریان هولوکاست و سوزاندن یهودیان حضور داشته است.

بعد او را متهم می‌کنند که طرح ایهود اولمرت و سپس طرح جان کری را که بنیامین نتانیاهو پذیرفته بود، رد کرد. آن‌ها همچنین از ابوعمار انتقاد می‌کنند که فرصت کمپ دیوید را از دست داد و با حمایت از انتفاضه دوم بار دیگر مسیر رویارویی خشونت‌بار را برگزید.

نویسندگان کتاب در مجموع می‌خواهند بگویند این فلسطینی‌ها هستند که صلح را نمی‌پذیرند. حال آنکه جان کری با سخنان چند روز پیش خود کاملا این مسئله را رد کرد و گفت: عکس اسرائیل، فلسطینی‌ها کاملا صادقانه با مسئله صلح برخورد کرده‌اند.

اظهارات کری درواقع پاسخی روشن بود به اظهارات و ادعاهای نویسندگان کتاب. آن‌ها ابوعمار و ابومازن را با متر و معیار صلح با اسرائیل سنجیده و درباره آن‌ها به داوری نشستند و ابوعمار را به این متهم کردند که یک پیشنهاد کاملا سخاوتمندانه را در کمپ دیوید نپذیرفت.

بعد دولت بیل کلینتون نیز او را متهم به آن کرد که شریک واقعی نیست و همین شد چراغ سبزی برای ترور عرفات و متهم‌کردن او به اینکه میلیون‌ها دلار غارت کرده است. حال آنکه بعد از ترور عرفات معلوم شد او اصلا هیچ پولی در حسابی خاص نداشته یا اموالی منقول برای خود نگه نداشته است.

آنچه در کمپ دیوید اتفاق افتاد، این بود که اسرائیلی‌ها «در حرف» صحبت از عقب‌نشینی می‌کردند و هنگامی که نوبت به بررسی وضعیت بیت‌المقدس رسید، نقشه‌ای از شهر را آوردند و از عرفات خواستند آن را امضا کند که او هم نپذیرفت.

درمورد ابومازن نیز در اواخر دوران ایهود اولمرت دیدیم که مسئله فساد را علیه او مطرح کردند و بعد اولمرت نقشه‌ای از کرانه باختری را به او نشان داد که مرز‌ها و نقاط عقب‌نشینی اسرائیل را مشخص می‌کرد.

بعد از او خواستند آن را امضا کند. ابومازن یک نسخه از آن نقشه را خواست تا با رهبران فلسطینی درباره‌اش گفت‌وگو کند، اما اولمرت آن را نپذیرفت.

مشکل به‌اصطلاح «معامله قرن» بیشتر به اقناع دست‌راستی‌های اسرائیل برمی‌گردد تا گروه‌های فلسطینی. طبق آنچه تاکنون درز کرده، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا به لحاظ شخصی به همان فرمول راه‌حل دو دولت بازگشته است.

او اکثر مواردی را که در طرح کری آمده پذیرفته است؛ از جمله استقرار نیروهای آمریکایی یا نیروهای چندملیتی در گور اردن. اما شنیده می‌شود گروهی که داعیه‌دار این معامله بزرگ هستند تلاش می‌کنند بیشتر خواسته‌های اسرائیل را برآورده کنند و این همان چیزی است که فلسطینی‌ها از قبل آن را رد کرده‌اند و تمام کشورهای عرب نیز آن را رد می‌کنند. بنابراین هیچ فشاری از سوی عربستان یا دیگران در کار نبوده و نیست.