شب پایانی تئاتر فجر

در حالی سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به پایان رسید که در میان برندگان این دوره هنرمندانی مانند مسعود دلخواه، علیرضا نادری، اشکان خیل‌نژاد، مرتضی اسماعیل‌کاشی، حسین محب‌اهری و مهدی ضیاءچمنی حضور داشتند.

در کنار اینان عده‌ای هم بودند که توانستند به نام‌آوران بپیوندند و در آینده برای تئاتر ایران شوروحالی بیافرینند. آرش عباسی، فرزین محدثی، آنکیدو دارش، باران احصایی، معصومه رحمانی، هوتن شکیبا، ساناز بیان، امیر منیری، پیام لاریان، مهران امام‌بخش، احسان کرمی، مهسا غفوریان، ستاره پسیانی و سعید حسنلو سال‌های پیش نیز از فجر جایزه گرفته بودند و این جوایزشان مقدمه‌ای می‌شود برای بهتر کارکردن‌هایشان، اما در این میان نام‌های معصومه کریمی، محمد نیازی، علی ملاحی‌محمد، آرام ساعدپناه، رضا ثلاثی، پژمان شاهوردی، بهنام خانیکی، کیوان سررشته، لیلا حکمت‌نیا، حمیدرضا محمدی، شهاب افتخاری، میلاد قنبری و سعید بادینی در تئاتر ایران به‌عنوان هنرمند مستعد ثبت شده که می‌توانند کماکان با خلاقیت هنری‌شان زمینه‌ساز اتفاقات بهتری در تئاتر ایران باشند.

بخش بین‌الملل
در این دوره در بخش بین‌الملل آثار ایرانی نسبت به آثاری خارجی برتری نشان دادند، اما آثار خارجی در بخش خارج از صحنه بسیار بهتر بودند و می‌توانستند نمونه‌های قابل پیشنهادی را برای تئاتر ایران در سال‌های آینده ارائه کنند.

همچنین حضور شهرستانی‌ها و قابلیت‌هایشان در رقابت و کسب جایزه نسبت به هنرمندان تهرانی خیلی بهتر از سال‌های قبل بود و این خود خبر از بهبودی وضعیت تولید تئاتر در استان‌های مختلف می‌دهد. همچنین تولیدات خیابانی به‌لحاظ کیفی از رشد چشمگیری برخوردار شده اند و جشنواره مریوان مکمل این قضیه روبه‌رشد تئاتر خیابانی است.

هیئت داوران به‌خاطر دراماتورژی نمایش «مفیستو» تقدیر ویژه خود به‌همراه جایزه نقدی را به مسعود دلخواه اهدا کرد. همچنین علیرضا نادری برای نوشتن «کوکوی کبوتران حرم» به‌عنوان نمایش‌نامه‌نویس برگزیده بخش مسابقه ایران الف. انتخاب شد.

اشکان خیل‌نژاد برای کارگردانی و طراحی صحنه نمایش «پسران تاریخ» دو جایزه را از بخش بین‌الملل دریافت کرد. مهدی ضیاءچمنی از مشهد برای نگارش نمایش‌نامه «حذفیات» برنده جایزه بهترین نمایش‌نامه‌نویس بخش بین‌الملل شد.

همچنین در زمینه بازیگری، مرتضی اسماعیل‌کاشی برای بازی در نمایش مفیستو و خانم کاتیا بورکله برای بازی در نمایش «هملت» از آلمان در بخش بین‌الملل برگزیده شدند. از دیگر جایزه‌های بخش بین‌الملل می‌توان به ندا نصر برای طراحی لباس نمایش «فهرست مردگان» و والنتاین دایننس و جرون ویتس برای طراحی صدای نمایش «دهن‌گنده» از بلژیک اشاره کرد.

نباید در امر فرهنگ به نتیجه فکر کرد
فرهاد مهندس‌پور، دبیر سی‌وششمین جشنواره تئاتر فجر، در سخنان کوتاهی با اشاره به اینکه شب اختتامیه جشنواره تئاتر فجر برای او شبی باورنکردنی است، گفت: تمام گروه‌های ما که مشغول فعالیت در جشنواره بودند نمی‌دانستند از آغاز یا پایان جشنواره باید شاد باشند؛ ولی این پایان مرا ناراحت کرده است.

مهندس‌پور با بیان اینکه من فردی دووجهی هستم، گفت: یک وجه من معلمی است و وجه دیگرم کارگردانی. در کلاس، زمان مباحثه وجه دوم به من کمک می‌کند باعث اوج‌گیری دانشجویان نشود. در این دوره نیز این دو وجه به من کمک کرد.

دبیر جشنواره تئاتر فجر با یادآوری دوره ٢٣ جشنواره تئاتر فجر و دبیری آن در سال ٨٣ گفت: در آن زمان به من می‌گفتند مهندس‌پور خیلی دیکتاتوری کرده و این اشاره را اکنون می‌فهمم که درست است. واقعیت آن است که در امر فرهنگ نباید به نتیجه فکر کرد و من آن زمان به نتیجه فکر می‌کردم. پیامبری که در بیابان کشتی می‌سازد، عقلانیتی داشته. بزرگ‌ترین خطای ما اندیشیدن به نتیجه است و نتیجه از آن ما نیست. من این را امسال آموختم.

او گفت: جایزه را از دست کسانی می‌گیرید که جایزه نگرفتند و این جایزه همه ماست. نکته دوم انتقاداتی است که گفته شد و در جا‌هایی تندی و درشتی شد و در ورای آن من حقانیتی دیدم که به من آرامش داد. آنان خیرخواهان ما بودند و ما باید با آنان گفت‌وگو کنیم. مهندس‌پور با قدردانی از تمام کسانی که در برگزاری جشنواره او را همراهی کردند سخنان خود را به پایان رساند.

حضور بهتر شهرستان‌ها
سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در حالی به پایان رسید که هنرمندان ٩ استان کشور در جمع برگزیدگان بخش‌های بین‌الملل، مسابقه تئاتر ایران (ب) و تئاتر خیابانی، داوری بنیاد شهید و بنیاد حفظ آثار، جوایز جشنواره را به خانه بردند. در جمع برگزیدگان این دوره جشنواره، تئاتر مشهد با چهار جایزه و دو تقدیر در فجر سی‌وششم یکی از موفق‌ترین شهر‌های کشور بود.

در بخش مسابقه بین‌الملل مهدی ضیاءچمنی برای نگارش نمایش‌نامه حذفیات جایزه بخش نمایش‌نامه‌نویسی را از آن خود کرد. در بخش مسابقه تئاتر ایران (ب) نیز نمایش‌نامه «پیانیستولوژی» با کسب جایزه ویژه هیئت داوران، جایزه موسیقی، جایزه طراحی صحنه و دو تقدیر در بخش‌های بازیگری زن و کارگردانی بیشترین جوایز جشنواره را از آن خود کرد.

درحالی‌که سعید بادینی، بازیگر نمایش «آیفون» از زاهدان نیز در بخش بازیگری مرد مسابقه تئاتر ایران (ب) مورد تقدیر قرار گرفت، علی ملاحی‌محمد از جزیره هرمز به‌عنوان بازیگر برگزیده این بخش جشنواره معرفی شد. «اعداد در بیابان» نام اثری از هرمزگان بود که ملاحی‌محمد در آن ایفای نقش کرد، اما «تولیدی لیلی و مجنون» از بروجرد شگفتی بخش خارج از صحنه (مسابقه تئاتر خیابانی) بود.

این نمایش جایزه ایده و کارگردانی را برای پژمان شاهوردی، جایزه بازیگری را برای گروه بازیگران، جایزه فضاسازی را برای رضا ثلاثی و در نهایت جایزه اجرای برگزیده را به دست آورد. در همین بخش، جایزه خلاقیت نیز به آرام ساعدپناه و آزاد روز جنگ برای موسیقی نمایش «آینه زندگی» از مریوان اهدا شد.

برگزیدگان بخش بین‌الملل
لوح تقدیر و جایزه نقدی به‌عنوان بهترین نمایش بخش مسابقه بین‌الملل به گروه نمایش پسران تاریخ از ایران و لوح تقدیر و جایزه نقدی به‌عنوان بهترین نمایش بخش مسابقه بین‌الملل به گروه نمایش ملانکولی (مالیخولیای اژدهایان) از فرانسه تعلق گرفت و این‌گونه بود که پرونده دوره سی‌وششم هم با تمام نقاط قوت و ضعفش بسته شد و البته این نکته را بر ما یادآوری کرد با آنکه تئاتر ایرانی دچار دگرگونی‌های اساسی می‌شود، به‌ناچار باید جشنواره تئاتر فجر نیز حال‌وهوای تازه‌تر و دگرگون‌شونده‌تری را پیدا کند.