تلخ‌ترین لحظه زندگی زندانی
تلخ‌ترین لحظه زندگی یک زندانی رها شده از سلول‌های زنگ زده زندان سرد، طرد شدن از طرف خانواده و جامعه است طوری که به او حس سرخوردگی و خرد شدن دست می‌دهد و دوباره راه زندان، تنها پناهگاه خویش را در پیش می‌گیرد.
کد خبر :
۵۸۳۴۱
بازدید :
۲۸۱۰
لیلا اسماعیل نژاد | تلخ‌ترین لحظه زندگی یک زندانی رها شده از سلول‌های زنگ زده زندان سرد، طرد شدن از طرف خانواده و جامعه است طوری که به او حس سرخوردگی و خرد شدن دست می‌دهد و دوباره راه زندان، تنها پناهگاه خویش را در پیش می‌گیرد.
صدای باز شدن گوشخراش در ندامتگاه شهر به گوش می‌رسد. مردی با شانه‌های ستبر و آرزو‌های فراوان از آن طرف دیوار بزرگ و پر از سیم خاردار به این طرف دیوار می‌آید. نفس بلندی از ته قلب می‌کشد لبخند ملیحی بر لبانش نقش می‌بندد و به آزادی سلامی دوباره می‌کند. اما هر چه چپ و راست خود را نگاه می‌کند اثری از خانواده اش نمی‌یابد. کسی به استقبالش نیامده است.
صدای باز شدن گوشخراش در ندامتگاه شهر به گوش می‌رسد. مردی با شانه‌های ستبر و آرزو‌های فراوان از آن طرف دیوار بزرگ و پر از سیم خاردار به این طرف دیوار می‌آید. نفس بلندی از ته قلب می‌کشد لبخند ملیحی بر لبانش نقش می‌بندد و به آزادی سلامی دوباره می‌کند. اما هر چه چپ و راست خود را نگاه می‌کند اثری از خانواده اش نمی‌یابد. کسی به استقبالش نیامده است.
با خود فکر می‌کند شاید در خانه همسر و فرزندانم منتظرم هستند، اما وقتی زنگ خانه اش را به صدا درمی آورد صدای غریبه‌ای را از پشت در می‌شنود که نه شبیه صدای همسرش است و نه شبیه صدای فرزندانش. آری خانواده اش در سه سالی که او به دلیل خطایی ناخواسته در زندان بود، از آنجا رفته اند.
وارد جامعه هم که می‌شود کسی او را نمی‌پذیرد همه گویی او را یک جانی بالفطره می‌بینند و همه از او گریزان هستند.
وارد جامعه هم که می‌شود کسی او را نمی‌پذیرد همه گویی او را یک جانی بالفطره می‌بینند و همه از او گریزان هستند.
نه غذایی برای خوردن دارد نه سقفی برای استراحت، نمی‌تواند خیلی دوام بیاورد بعد از مدتی تحمل گرسنگی و بی پناهی ناخواسته آرام آرام شروع به سرقت از مغازه‌ها و جیب مردم می‌کند و این آغاز چرخه معیوبی است که بازمی گردد به زندان و باز دوباره و دوباره.
شاید روزی که سنگ‌بنای نخستین زندان در جهان گذاشته شد، کسی فکر نمی‌کرد این کار جز بازدارندگی جرم اثر دیگری دارد. اما این همه ماجرا نیست. مهمترین بخش داستان، تولد دوباره یک زندانی است و از لحظه‌ای آغاز می‌شود که او دیگر زندانی نیست و آزاد شده و چنانچه حامی یا آغوشی، چون سنگری محافظ در انتظارش نباشد، سرگردان در جامعه‌ای رها می‌شود که در آن انسان‌ها باید برای بقا به هر دری بزنند.
کاش این نگاه در جامعه وجود می‌داشت که «زندانی پس از آزادی دیگر مجرم نیست» که بخواهد در «زندانی بزرگتر» به نام جامعه حبس شود. او بعد از آزادی به خانه‌ای امن و کاری مناسب و شرافتمندانه نیاز دارد تا با احساس امنیت، خود را دوباره پیدا و آزادی را تجربه کند.
زندانی فردی است که به علت زیرپا گذاشتن قوانین و مقررات حاکم بر جامعه مجرم شناخته شده و پس از صدور حکم قضایی برای گذراندن محکومیت و شرکت در فعالیت و برنامه‌های اصلاحی و تربیتی به منظور تغییر در نگرش و تفکر و بازپروری آن‌ها جهت پذیرفتن قوانین و مقررات و هنجار‌های اجتماعی و بازگشت به یک زندگی سعادتمندانه بعد از آزادی و اتمام محکومیت به زندان معرفی می‌شود.
در تحقیقی که از ۳۵۰ زندانی در بندرعباس درباره میزان ارتباط امید ببین زندانیان آزاد شده و بازگشت مجدد آنان به زندان انجام شده است، رابطه معناداری بین امید بازگشت به جامعه زندانیان با تعامل زندان، نوع جرم ارتکابی زندانیان، کنترل‌های اجتماعی بر مجرمان، سوابق کیفری زندانیان و تعهد به امور جاری زندگی و خانواده مشاهده شد، یعنی نبود حمایت از مددجویان آزاد شده و خانواده آنان که به طور عمده به دلیل مشکلات و نیاز‌های اقتصادی و اجتماعی، مرتکب جرم می‌شوند، مسائل و مشکلاتی را برای جامعه به همراه دارد که مهمترین آن، بازگشت مجرم به ارتکاب جرم و به تبع آن رفتن مجدد به زندان است.
با توجه به پژوهش‌های انجام شده در صورت بی‌توجهی به خانواده زندانیان و زندانیان آزاد شده، آنان ظرفیت بالایی برای گرایش به جرایم داشته و همسر و فرزندان زندانیان سابق می‌توانند نامزد‌های بعدی ورود به زندان باشند. شاید به همین دلیل است که مهمترین تفاوت مددجویان سازمان زندان‌ها با مددجویان سازمان‌هایی، چون بهزیستی این است که مددجویان آزاد شده از زندان آسیب‌دیده، آسیب‌پذیر و آسیب‌رسان هستند.
از دیگر مسائل و مشکلات موجود در میان مددجویان آزادشده از زندان، نبود پذیرش اجتماعی آنان است چرا که اغلب زندانیان بعد از تحمل کیفر و اصلاح و بازتوانی اجتماعی و شخصیتی تمایل به بازگشت به خانواده و محیط اجتماعی داشته‌اند، ولی از سوی خانواده دست رد بر سینه آن‌ها زده شده و این عامل موجب ارتکاب مجدد آنان به جرائم شده است.
۴۰ درصد زندانیان بدون حامی به زندان بر می‌گردند
بر اساس آمار و اطلاعات به دست آمده، کمتر از ۵ درصد زندانیان آزاد شده‌ای که زیرپوشش حمایتی بعد از خروج قرار دارند، دوباره به زندان بازمی‌گردند که این رقم در بین زندانیان آزاد شده‌ای که زیرنظر مراقبت بعد از خروج قرار ندارند به ۴۰ درصد می‌رسد.
سابقه دار بودن، شرط استخدام برخی شرکت‌ها
حجت الاسلام هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه قضاییه در گفت: وگو با خبرنگار قضایی ایرنا با تاکید بر اهمیت بازاجتماعی کردن زندانیان می‌گوید: برای باز اجتماعی کردن زندانی ها، فعالیت‌هایی در خود سازمان زندان‌ها و زندان‌ها صورت می‌گیرد؛ زندان‌ها برنامه‌های فرهنگی و متنوع زیادی دارند، اما این کافی نیست، چون امکانات کافی نیست.
۴۰ درصد زندانیان بدون حامی به زندان بر می‌گردند
بر اساس آمار و اطلاعات به دست آمده، کمتر از ۵ درصد زندانیان آزاد شده‌ای که زیرپوشش حمایتی بعد از خروج قرار دارند، دوباره به زندان بازمی‌گردند که این رقم در بین زندانیان آزاد شده‌ای که زیرنظر مراقبت بعد از خروج قرار ندارند به ۴۰ درصد می‌رسد.
سابقه دار بودن، شرط استخدام برخی شرکت‌ها
حجت الاسلام هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه قضاییه در گفت: وگو با خبرنگار قضایی ایرنا با تاکید بر اهمیت بازاجتماعی کردن زندانیان می‌گوید: برای باز اجتماعی کردن زندانی ها، فعالیت‌هایی در خود سازمان زندان‌ها و زندان‌ها صورت می‌گیرد؛ زندان‌ها برنامه‌های فرهنگی و متنوع زیادی دارند، اما این کافی نیست، چون امکانات کافی نیست.
معاون فرهنگی قوه قضاییه خواستار تغییر نگرش‌ها نسبت به زندانیانی شد که دوره محکومیت خود را سپری کرده اند و از حبس آزاد شده اند و ادامه می‌دهد: نگرش‌ها باید تغییر کند و همه در این بازاجتماعی کردن کمک حال سازمان زندان‌ها باشند.
صادقی یکی از کار‌های خوب در بازاجتماعی کردن زندانیان را کمک کردن در بازنگشتن زندانیان آزاد شده به زندان می‌داند و می‌گوید: یکی از شرایط جذب استخدام در تعداد معدودی از شرکت‌های نوپا این است که افراد سابقه دار باشند تا دوباره به خلاف برنگردند؛ این کار بسیار خوبی است و توصیه می‌کنم شرکت‌های دیگر همین رویه را در پیش بگیرند.
زندان نباید افراد را از حقوقشان محروم کند
اصغر جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور در گفت: وگو با ایرنا بسیاری از زندانیان را مغلوب برخی پدیده‌های اجتماعی می‌داند و براین باور است اگر ما هم در این مسیر قرار میگرفتیم، ممکن بود دچار لغزش شویم، از این رو باید با استفاده از راهکار‌های اصلاحی و تربیتی، زمینه بازگشت سعادتمندانه زندانیان به جامعه را فراهم کنیم.
زندان نباید افراد را از حقوقشان محروم کند
اصغر جهانگیر، رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور در گفت: وگو با ایرنا بسیاری از زندانیان را مغلوب برخی پدیده‌های اجتماعی می‌داند و براین باور است اگر ما هم در این مسیر قرار میگرفتیم، ممکن بود دچار لغزش شویم، از این رو باید با استفاده از راهکار‌های اصلاحی و تربیتی، زمینه بازگشت سعادتمندانه زندانیان به جامعه را فراهم کنیم.
او با بیان اینکه زندان پایان زندگی نیست بلکه زندان، تولد یک زندگی دوباره است، ادامه می‌دهد: باید بپذیریم همه دستگاه‌ها در قبال بروز جرائم به نوعی مسئول هستند و بدین ترتیب، کامل شدن روند اصلاح و تربیت، مستلزم همکاری و همدلی سایر دستگاههاست.
جهانگیر هدف سازمان زندان‌ها را نه فقط نگهداری صرف زندانیان بلکه بازسازی شخصیت اجتماعی افراد و بازاجتماعی کردن آن‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: افرادی که در جامعه زندگی می‌کنند حق حیات دارند. نباید کسی به صرف زندانی شدن از حقوق اجتماعی خود محروم شود؛ اگر این اتفاق بیفتد عملا راهی جز بازگشت دوباره به بزهکاری ندارد.
رئیس سازمان زندان‌ها در صورت نیاز خواستار اصلاح برخی قوانین درباره برخورد و تعامل با محکومانی شد که دوران محکومیت را سپری کردند و درباره تاثیر مساجد و هیات‌های مذهبی تصریح می‌کند: مسجد به عنوان کانونی که هم انقلاب از این کانون شروع شده و هم ذخیره‌ای برای استمرار انقلاب است می‌تواند در بازسازی شخصیت زندانیان و خانواده‌های آنان بسیار موثر باشد و اگر تلاش کنیم در مساجد حضور قوی داشته باشیم حتما متولیان مسجد با ما همکاری خواهند داشت.
جهانگیر می‌گوید: شاید این مشکل به ضعف کاری ما برمی گردد که تا کنون این اطلاع رسانی‌ها و پیگیری‌ها را خوب انجام ندادیم تا مردم به جامعه ناتوان آسیب دیده و آسیب خورده‌ای کمک کنند که به نوعی مرتکب تخلفی شده اند و دوران محکومیت خود را سپری کرده اند.
۰
