کاهش نوسان سکه و دلار در بازار ارز

یک هفته پس از لغو ممنوعیت معاملات ارزی، تابلوی صرافی‌ها روشن شد؛ به این ترتیب، فعالیت آن‌ها پس از ۴ ماه از سر گرفته شد. دیروز تعداد زیادی از صرافی‌های ضلع جنوبی میدان فردوسی قیمت دلار را در دامنه ۱۰ هزار و ۳۵۰ تا ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان ثبت کردند. البته همچنان معاملات در بازار فراگیر نشده و بسیاری از صرافی‌ها که قیمت را بر تابلوی خود درج کرده بودند، خرید و فروشی نداشتند.

در مقابل، تعدادی دیگر از صرافی‌ها خبر دادند که معاملات حواله‌ای را از سر گرفته‌اند. به عقیده بسیاری از کارشناسان، کلید خوردن معاملات در بازار آزاد مجاز ارز، حجم معاملات و عمق بازار را بیشتر می‌کند؛ متغیری که می‌تواند زمینه‌ساز کاهش بیشتر نوسانات در بازار آزاد شود.

به‌عنوان مثال، روز گذشته در حالی که برخی معامله‌گران سعی داشتند با جوسازی پیرامون اخبار سیاسی، نوسانات قیمت را بالا ببرند، دلار و سکه یکی از کم‌نوسان‌ترین روز‌های خود را سپری کردند. در روز‌هایی که دامنه نوسانات کاهش پیدا می‌کند، معامله‌گران تغییر موقعیت می‌دهند و به جای احتکار ارز، سعی می‌کنند با تشخیص نقاط کف و سقف روزمره کسب سود کنند. تجربه دیروز نشان داد اگر سیاست‌گذار به جای قیمت بر ثبات بازار تمرکز کند در میان‌مدت امکان ورود بخشی از دلار‌های دپو شده به بازار وجود خواهد داشت.

تابلوی صرافی‌ها روشن شد امیر پورمند
برای اولین بار پس از آغاز سیاست‌های جدید ارزی، بر تابلوی تعداد زیادی از صرافی‌ها قیمت دلار نقش بست. روز گذشته، تعداد زیادی از صرافی‌های ضلع جنوبی میدان فردوسی بر تابلوی خود قیمت دلار و یورو را درج کردند. نرخ خرید و فروش دلار بیشتر صرافی‌ها حدود ۱۰۰ تومان با هم فاصله داشت و قیمت فروش نیز در اواسط روز در دامنه ۱۰ هزار و ۳۵۰ تا ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان قرار داشت.

از سه‌شنبه هفته گذشته که بازار دوم ارز آغاز به کار کرد و ممنوعیت معاملات دلار به‌طور رسمی برداشته شد، صرافی‌ها تمایل چندانی برای خرید و فروش ارز از خود نشان ندادند. با این حال، گام به گام شرایط معامله در بازار فراهم‌تر شد تا روز گذشته برای اولین بار تعداد زیادی از صرافی‌ها قیمت‌ها را بر تابلوی خود درج کردند. البته، همچنان خرید و فروش ارز در بازار آزاد با چالش‌هایی رو‌به‌رو است.

به‌عنوان مثال، روز گذشته متقاضیان عنوان می‌کردند که برخی صرافی‌ها با اینکه قیمت دلار را بر تابلوی خود ثبت کرده بودند، ولی در عمل اظهار می‌کردند، ارزی برای فروش ندارند. مشاهدات میدانی نشان می‌داد که از میان صرافی‌های حاضر در جنوب میدان فردوسی تنها دو صرافی آمادگی فروش ارز را داشتند و هر دو صرافی تا حدی با صف متقاضیان مواجه شده بودند.

البته طول این صف‌ها بسیار کوتاه‌تر از اسفند سال گذشته بود و بیشتر شامل مردمی می‌شد که برای تهیه ارز موردنیاز خود که برای سفر، به بازار مراجعه کرده بودند. در این میان، فردی که پاسخگویی به مردم منتظر در صف را از سوی یکی از صرافی‌ها برعهده داشت، عنوان کرد که تا سقف ۵ هزار دلار به تقاضا‌های مسافری اختصاص می‌دهند؛ حال آنکه در فهرست مصارف ارزی خدماتی عنوان شده است که مسافران می‌توانند تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها را دریافت کنند؛ یعنی مسافر می‌توانست با توجه به نرخ برابری ۱۳/ ۱ یورو به دلار در ساعت ۴ بعدازظهر حدود ۵ هزار و ۶۰۰ دلار دریافت کند.

یکی دیگر از نکاتی که بر تابلوی صرافی‌ها مشاهده می‌شد این بود که بسیاری از آن‌ها تنها قیمت دلار و یورو را بر تابلوی خود درج کرده بودند و همچنان نرخ سایر ارز‌ها بر تابلو‌ها مشخص نبود. با این حال، یکی از صرافی‌ها نه‌تن‌ها قیمت تمام ارز‌ها را بر تابلوی خود داشت؛ بلکه عنوان کرده بود که به تقاضا‌های حواله‌ای درهم امارات و دلار کانادا نیز پاسخ خواهد داد. به باور کارشناسان هرچقدر فعالیت صرافی‌ها و معامله‌گران رسمی بازار گسترش پیدا کند، عمق بازار بیشتر خواهد شد؛ عاملی که موجب می‌شود تاثیرگذاری نوسان‌گیران در بازار کم‌رنگ‌تر شود. برخی فعالان نیز بخشی از کاهش دامنه نوسانات در بازار سکه و دلار را ناشی از این موضوع می‌دانستند که با آغاز به کار بازار دوم ارز معاملات از عمق بیشتری برخوردار شده است.

شعاع حرکتی سکه و دلار
دلار در ساعات ابتدایی روز نوسانات بسیار محدودی داشت و عمدتا در بازه ۱۰ هزار و ۳۵۰ تا ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان نوسان کرد. پس از ساعت ۳ بعدازظهر قیمت در مقطع کوتاهی به مرز ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان وارد شد؛ با این حال، ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان آرام گرفت. روز دوشنبه، سکه تمام بهار آزادی نیز نوسانات کمتری نسبت به روز‌های پیشین داشت و عمدتا در بازه ۳ میلیون و ۷۵۰ تا ۳ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان نوسان کرد. ساعت ۴ بعدازظهر قیمت سکه در بازار ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود که ۱۰ هزار تومان بیشتر از روز یکشنبه بود.

۴ مشخصه جدید بازار دلار
در روز‌های اخیر بازار سکه و دلار شرایط جدیدی را تجربه کرده‌اند؛ به گفته برخی فعالان، اولین مشخصه از فضای جدید بازار محدود شدن روز‌به‌روز دامنه نوسان است؛ به‌عنوان مثال، در حالی که روز یکشنبه دلار در دامنه ۱۰ هزار و ۲۰۰ تا ۱۰ هزار و ۴۵۰ تومان حرکت می‌کرد، روز دوشنبه این ارز بیشتر در بازه ۱۰ هزار و ۳۵۰ تا ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان زندانی شد. به عقیده برخی تحلیلگران، دومین ویژگی جدید بازار، تلاش معامله‌گران برای نوسان‌گیری بین سطوح کف و سقف روزانه است.

در واقع در هفته‌های قبل در بیشتر مواقع، معامله‌گران طی روز بیشتر موقعیت خرید داشتند و تنها هر از چند گاهی که قیمت کاهشی شد، در موقعیت فروش قرار گرفتند. با این حال، در روز‌های اخیر معامله‌گران به سرعت از موقعیت خرید یا فروش خارج می‌شوند.

در واقع احتکار ارزی در روز‌های اخیر کمتر در بازار اتفاق می‌افتد و بیشتر معامله‌گران سعی می‌کنند از طریق خرید و فروش‌های روزانه کسب سود کنند. سومین مشخصه‌ای که برخی تحلیلگران از رفتار بازار حدس می‌زنند، آن است که انتظارات افزایشی در بازار کاهش یافته است؛ هر چند که اخبار سیاسی متفاوت می‌تواند این انتظارات را در بازار بیدار کند. فعالان، عدم توان دلار برای عبور از مرز ۱۱ هزار تومانی را عاملی دانستند که منجر به کاهش انتظارات افزایشی شده بود. ورود ارز پتروشیمی‌ها به بازار دوم، یکی دیگر از عوامل کاهنده انتظارات افزایشی بود.

ویژگی چهارم بازار در روز‌های اخیر تلاش برخی معامله‌گران، برای تثبیت قیمت دلار بالای مرز ۱۰ هزار تومانی بود. در واقع در شرایطی که امید‌های افزایشی کمی کمرنگ شده بود، افزایشی‌ها تلاش داشتند با تکیه بر اخبار سیاسی و تحرکات خود قیمت را بالای مرز ۱۰ هزار تومان نگه دارند.

آن‌ها احساس می‌کردند، نزول به زیر این سطح فروشندگان بیشتری را وارد بازار خواهد کرد؛ بنابراین سعی کردند، با بالا نگه داشتن قیمت دلار زمینه را برای افزایش قیمت آماده نگه دارند؛ همچنین آن‌ها تلاش می‌کردند در دامنه‌های متفاوت کانال ۱۰ هزار تومانی نوسان‌گیری کنند.

روز گذشته، بازار ارز تا حدود ساعت ۳ عصر تقریبا ۴ ویژگی یاد شده را در خود داشت؛ ولی برخی بازیگران باورداشتند از بعدازظهر این روز میزان خریداران در بازار افزایش یافت. برخی از آن‌ها باور داشتند باید مشاهده کرد روند بازار در روز جاری نیز مانند روز‌های پیشین خواهد بود یا قیمت‌ها سیر صعودی خواهند داشت.

از نظر آنها، اگر طی روز‌های آینده، دلار افزایش خاصی را تجربه نکند و با موج جدید افزایشی، تقاضای روانی بیشتری را همراه خود به بازار نیاورد، در روز‌های انتهایی مردادماه احتمال نزول بیشتر قیمت‌ها وجود خواهد داشت.

تعداد صرافی‌های مجاز به ۶۴۰ رسید
بانک مرکزی ۶۴۰ صرافی را در آخرین به‌روزرسانی اسامی صرافی‌ها، مجاز به فعالیت اعلام کرد که نسبت به اسفند سال گذشته ۲۲ مورد افزایش داشته است. بسیاری از فعالیت‌های صرافی‌ها که از فروردین‌ماه سال‌جاری متوقف شده بود با رونمایی از بسته جدید ارزی دولت دوباره آغاز شد و صرافان نقش پررنگ‌تری در بازار مبادلات ارزی پیدا کردند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد صرافی‌های مجاز در این مدت افزایش یافته است.

حاصل جدیدترین به‌روزرسانی فهرست صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی نشان می‌دهد که ۶۴۰ صرافی، مجاز به فعالیت در بازار ارز هستند؛ بر این اساس در مقایسه با سال گذشته ۲۲ صرافی دیگر به جمع صرافی‌های دارای مجوز پیوسته‌اند. این در حالی است که در ابتدای سال ۹۶ تعداد صرافی‌های مجاز ۴۱۹ مورد و در ابتدای سال ۹۵ این تعداد ۳۹۶ مورد بوده است که نشان از روند رو به رشد تاسیس صرافی‌ها در کشور دارد.

ازسوی دیگر برخورد با صرافی‌های غیرمجاز به‌صورت جدی در دستور کار قرار گرفته و از ابتدای امسال بیش از ۱۰۰ صرافی غیرمجاز توسط نیروی انتظامی پلمب شده است. همچنین همزمان با اجرای بسته جدید ارزی جلوگیری از فعالیت صرافی‌های غیرمجاز تشدید شده است و در همان روز آغاز اجرای بسته تعدادی از این صرافی‌ها پلمب شدند.

براساس بخشنامه جدید بانک مرکزی به صرافی‌ها، خرید و فروش ارز حاصل از صادرات به‌صورت حواله‌های ارزی در چارچوب مقررات ارزی بر مبنای نرخ بازار صرفا از طریق «سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما)» مجاز است.

همچنین صرافی‌های مجاز معتبر موظفند حواله‌های ارزی خریداری شده از صادرکنندگان را در سامانه نیما راسا یا به‌واسطه سایر صرافی‌های معتبر و بانک‌های عامل حداکثر ظرف مدت سه روز کاری به فروش برسانند. نرخ فروش ارز صرافی‌های مجاز معتبر حداکثر یک درصد بالای نرخ خرید مندرج در سامانه «نیما» و «سنا» خواهد بود.

با توجه به قوانین جدید خرید و فروش ارز به‌صورت اسکناس (معاملات جزئی بر مبنای مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها) توسط صرافی‌های مجاز معتبر صرفا با ثبت در «سامانه نظارت ارز (سنا)» امکان‌پذیر است و کلیه صرافی‌های مجاز معتبر می‌توانند نسبت به خرید ارز به‌صورت اسکناس با رعایت مقررات ارزی و مقررات مبارزه با پولشویی اقدام کنند.