پس‌لرزه حضور زنان در آزادی؛ استقبال جهانی، اخطار دادستانی
«پیروزی ایران برابر بولیوی تنها در زمین بازی به دست نیامد و درباره برابری زنان و مردان نیز اتفاق مثبتی در ورزشگاه رخ داد و برای اولین‌بار زنان اجازه حضور در ورزشگاه را به دست آوردند تا یک برد دیگر برای ایران ثبت شود». این نظر نشریه معتبر اکیپ فرانسه بود. فرانس ۲۴ نیز با عنوان «اقدام بی‌سابقه» سعی کرد تا حضور زنان در ورزشگاه آزادی را به تصویر بکشد. رسانه انگلیسی «سان» نیز تحت عنوان «اتفاق خوب و ماندگار»، حضور زنان را بازتاب داد و در ادامه نوشت: «انتظاری که پس از مدت‌ها عملی شد».
خوشامدگویی کی‌روش
کارلوس کی‌روش سرمربی تیم ملی فوتبال ایران که شاگردانش را برابر بولیوی در دیداری دوستانه به برتری ۲ بر یک رساند، تقریبا اولین چهره‌ای بود که نسبت به حضور زنان در ورزشگاه آزادی واکنش نشان داد؛ مرد اول کادر فنی ایران در کنفرانس خبری با مثبت‌ارزیابی‌کردن این اتفاق گفت که بازیکنان تیم ملی ایران مدت‌ها بود انتظار چنین حضوری را می‌کشیدند. «در درجه اول لذت بازیکنان به‌خاطر حضور مادران و خواهران خود که سال‌های زیادی دوست داشتند آن‌ها را از نزدیک در زمین ببینند، بالا بود. من خودم را جزئی از این جامعه می‌دانم. آینده روشنی در انتظار ایران است. اگر این شروع مسیر است، باید خوشامد گفت. مطمئنم بقیه جهان هم احترام بسیاری می‌گذارند. مطمئنا این مطلب و مسئله‌ای است که باید در دستان مسئولان باشد. البته باید اعتراف کنم که تشویق بانوان در این بازی بسیار جالب بود».
توجه رسانه‌های خارجی
همان‌طور که کی‌روش در صحبت‌هایش گفته بود حضور زنان در ورزشگاه می‌تواند مورد توجه رسانه‌های خارجی قرار بگیرد، این اتفاق خیلی سریع رخ داد، چون زمان کوتاهی بعد از اتمام بازی، رسانه‌های معتبر خارجی به حضور زنان در ورزشگاه آزادی پرداختند؛ روزنامه مارکا یکی از پرتیراژترین روزنامه‌های چاپ اسپانیا در صفحه اینستاگرامی خود حضور بانوان بعد از سال ۱۹۶۰ را اتفاقی جالب قلمداد کرد و با پوشش تصویری این مسئله، اهمیت آن را نسبت به مسابقه درون زمین به نمایش گذاشت. وب‌سایت آمریکایی بیلچرریپورت هم در اینستاگرام دراین‌باره با انتشار تصاویر زنان در ورزشگاه آزادی نوشت: «بانوان ایرانی برای اولین‌بار پس از نزدیک به ۴۰ سال مجوز حضور و تماشای یک بازی فوتبال در ورزشگاه را در دیدار برابر بولیوی گرفتند».
نشریه معتبر اکیپ فرانسه نیز اتفاق سه‌شنبه‌شب را بازی دو سر برد برای ایران قلمداد کرد: «پیروزی ایران برابر بولیوی تنها در زمین بازی به دست نیامد و درباره برابری زنان و مردان نیز اتفاق مثبتی در ورزشگاه رخ داد و برای اولین‌بار زنان اجازه حضور در ورزشگاه را به دست آوردند تا یک برد دیگر برای ایران ثبت شود». فرانس ۲۴ نیز با عنوان «اقدام بی‌سابقه» سعی کرد تا حضور زنان در ورزشگاه آزادی را به تصویر بکشد. رسانه انگلیسی «سان» نیز تحت عنوان «اتفاق خوب و ماندگار»، حضور زنان را بازتاب داد و در ادامه نوشت: «انتظاری که پس از مدت‌ها عملی شد».
خبرگزاری فرانسه گزارش مفصلتری درباره دیدار سه‌شنبه ایران و بولیوی و حواشی آن نوشت: «این رویداد یک گام بسیار نادر در ایران است. سال‌های زیادی بود که حضور زنان ایرانی در ورزشگاه‌های فوتبال ممنوع بود؛ اما شب گذشته آن‌ها توانستند بازی تیم ملی کشورشان را از نزدیک تماشا کنند و با قرارگرفتن در جایگاهی جداگانه با پرچم ایران و شیپور تیم ملی را تشویق کنند. زنانی که اجازه یافتند بازی را از استادیوم تماشا کنند، خانواده‌های اعضای تیم ملی، بازیکنان تیم‌های ملی فوتبال و فوتسال زنان، کارمندان زن فدراسیون فوتبال و تعدادی از طرفداران زن فوتبال بودند. این اتفاق در حالی افتاده است که ممنوعیت حضور زنان در استادیوم‌ها غالبا از سوی طیف‌های سیاسی مورد انتقاد قرار گرفته است. پیش‌تر، در جریان جام جهانی روسیه، زنان ایرانی توانسته بودند بازی ایران و پرتغال را از روی سکو‌های ورزشگاه صد‌هزار‌نفری آزادی به طور زنده تماشا کنند. تعدادی از نمایندگان زن مجلس ایران در سپتامبر ۲۰۱۷ برای تماشای دیدار ایران در مقابل سوریه در چهارچوب انتخابی جام جهانی ۲۰۱۸ به حضور در استادیوم دعوت شدند و حداقل یکی از آن‌ها حضور خود را تأیید کرد. مسابقه ایران و بولیوی دومین بازی تدارکاتی ایران پیش از حضور در جام ملت‌های آسیا به میزبانی امارات متحده عربی بود که در ژانویه ۲۰۱۹ برگزار خواهد شد.
ابراز رضایت تاج و وزیر ورزش از اقدامات مثبت در ورزشگاه آزادی
رئیس فدراسیون فوتبال بعد از سوت پایان مسابقه در جمع خبرنگاران درباره حضور زنان در ورزشگاه گفت: «بالاخره این از اقداماتی بود که باید انجام می‌شد. خوشحالیم که شورای تأمین استان تهران محبت و به ما کمک کرد تا مناسبات فیفا را هم حفظ کنیم». وزیر ورزش خوشحال از اقدامات اولیه برای جلب نظر ناظران فیفا، با انتشار توییتی در صفحه توییتر خود از بانوان بابت سهیم‌بودن در ورزش تشکر کرد: «بانوان هم‌زمان با حفظ ارزش‌های اسلامی و اخلاقی در لحظات غرورانگیز افتخارات ورزش کشورمان سهیم شدند».
دادستان کل کشور: با مدیری که زمینه حضور بانوان در ورزشگاه را فراهم کند، برخورد می‌شود
حجت‌الاسلام محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، صبح روز گذشته در آیین تکریم و معارفه دادستان قزوین راجع به حضور زنان در ورزشگاه در بازی سه‌شنبه‌شب تیم ملی ایران برابر بولیوی صحبت کرد و گفت: حضور زنان در ورزشگاه آزادی یک آسیب است و هیچ توجیه شرعی ندارد. چرا مخالف هستیم؟ چون گناه صورت می‌گیرد. تماشای بازی ایراد ندارد؛ اما گناهی که صورت می‌گیرد، جای اشکال است. ما مسلمان هستیم، وقتی خانمی به ورزشگاه می‌رود و با مردانی که با لباس ورزشی و نیمه‌لخت مواجه می‌شود و آن‌ها را می‌بیند، گناه می‌کند و برخی دنبال این هستند که حریم‌ها را بشکنند. با حریم خصوصی مردم کاری نداریم؛ اما در مجامع عمومی کسی حق ندارد حریم عمومی را آسیب بزند. با هر مدیری که بخواهد زمینه حضور بانوان در ورزشگاه را با بهانه‌های مختلف فراهم کند، برخورد می‌کنیم. قرار نیست در منظر عمومی هرکس هر جور خواست لباس بپوشد یا رفتار کند. نصیحت می‌کنم به مسئولان ورزشی که حرمت دینی را حفظ کنید و اجازه ندهید گناه صورت گیرد. اگر این اتفاق تکرار شود، به دادستان تهران دستور می‌دهم تا ورود کند. قرار نیست چهار نفر با هر هدفی حریم‌ها را بشکنند و ما ساکت بمانیم؛ ابتدا نصیحت می‌کنیم، بعد برخورد خواهیم کرد.
واکنش ضرغامی به دادستان کل: تهدید مدیران ورزش به برخورد قضائی شایسته نیست
رئیس پیشین صداوسیما نسبت به مواضع اخیر دادستان کل کشور درباره حضور زنان در ورزشگاه مبنی بر برخورد قضائی در صورت ادامه، واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا، عزت‌الله ضرغامی در توییت خود نوشت: در فوتبال، ورزشکاران نیمه‌لخت نیستند! حضور زنان در ورزشگاه حریم‌شکنی نیست. کبری و صغری هر دو مشکل دارند. به صورت زنان و خانواده‌هایی که تفریح مناسب ندارند پنجه نکشید! تهدید مدیران ورزش به برخورد قضائی هم شایسته نیست! آیا گناه و خلاف شرع در زندان‌ها، کمتر از ورزشگاه‌هاست؟!
مطهری با تقدیر از دادستان کل: مصادیق شما مسابقات فوتبال را شامل نمی‌شود
نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به اظهارات دادستان کل کشور درباره حضور زنان در ورزشگاه‌ها، گفت: قاعدتا حضور بانوان در مسابقاتی مثل شنا، کشتی، بسکتبال و شاید والیبال مردان اشکال شرعی دارد، اما در مسابقات فوتبال به نظر می‌رسد مطابق این ملاک نباید اشکال شرعی وجود داشته باشد.
علی مطهری در یادداشتی با عنوان «سخنی با دادستان کل کشور» که در اختیار ایسنا قرار داد، نوشت:
«سخن دادستان کل محترم درخصوص حضور بانوان در ورزشگاه آزادی از آن نظر که مهم‌بودن مسئله عفاف از نظر اسلام را بیان می‌کند سخن درستی است و قابل تقدیر است. روشن است که حضور بانوان در ورزشگاه‌هایی که مردان به صورت نیمه‌عریان مسابقه می‌دهند مورد تأیید اسلام نیست، اما در مسابقات فوتبال بدن مردان تقریبا کاملا پوشیده است و نیمه‌عریان نیستند؛ لذا قاعدتا حضور بانوان در مسابقاتی مثل شنا، کشتی، بسکتبال و شاید والیبال مردان اشکال شرعی دارد، اما در مسابقات فوتبال به نظر می‌رسد مطابق این ملاک نباید اشکال شرعی وجود داشته باشد. در واقع آن ملاک کلی را یعنی حرمت حضور بانوان در جایی که مردان نیمه‌عریان هستند همه قبول دارند ولی در اینکه مصداق این ملاک مسابقات فوتبال است اختلاف است. دادستان کل محترم آن را هم مصداق می‌دانند، اما از نظر امثال بنده شامل مسابقات فوتبال نمی‌شود، خصوصا که بازیکنان از فاصله دور دیده می‌شوند. البته در صورتی که تصمیم نظام به حضور بانوان باشد باید جایگاه ویژه و درب‌های ورود و خروج مخصوص و نیز سرویس‌های بهداشتی اختصاصی داشته باشند».
درباره ورود زنان به استادیوم
روزنامه اعتماد | مرجان بهادری، آزادی در بازی ایران و بولیوی بحث‌های زیادی صورت گرفته. از جنبه‌های مختلف. یکی از این جنبه‌ها مسائل حقوقی و کیفری است. دادستان محترم کل کشور دیروز در واکنش به ورورد زنان به استادیوم فرمودند: نصیحت می‌کنم به مسوولان ورزشی که حرمت دینی را حفظ کنید و اجازه ندهید گناه صورت گیرد؛ اگر ورود زنان به استادیوم تکرار شود به دادستان تهران دستور می‌دهم تا ورود کند.
اما اینکه دادستان تهران بر چه اساسی باید در این ماجرا ورود کند، محل سوال خیلی از مردم شده بود که سعی می‌کنم در ادامه توضیحاتی در این باره ارایه کنم. نکته مسلم این است که ما برای منع ورود زنان به ورزشگاه قانونی نداریم. یعنی این‌طور نیست که این واقعه جرم‌انگاری شده و قانونی در موردش تدوین شده باشد.
منتها بحثی که الان مطرح است برمی‌گردد به نظر برخی از علما. همان طور که می‌دانید برخی از علما ورود زنان به استادیوم را خلاف شرع تشخیص داده‌اند. بحث استناد به نظر علما کمی جای تامل دارد. در قانون اساسی زن و مرد از حقوق مساوی برابر برخوردارند. از طرف دیگر در خود قانون اساسی ما اصل قانونی بودن جرم و مجازات را داریم. به این معنا که هر عملی که برای آن مجازاتی در نظر گرفته شده باشد، جرم تلقی می‌شود.
بحث دیگر در مورد اصل ۱۶۷ قانون اساسی است. اصلی که می‌گوید اگر قاضی نتواند در رابطه با دعوایی از قوانین مدون حکمی صادر کند، می‌تواند به فتاوای معتبر مراجعه کند. گرچه این اصل بعضا با اصل قانونی بودن جرم و مجازات تعارض پیدا می‌کند و همین امر باعث تفسیر‌ها و برداشت‌های متفاوتی می‌شود. بعضی‌ها می‌گویند این اصل فقط مربوط می‌شود به دعاوی حقوقی که قاضی می‌تواند در این موارد به فتاوا مراجعه کند و برخی می‌گویند در امور کیفری هم این اصل قابل استناد است. بنابراین اگر صحبتی انجام گرفته در مورد پیگیری قضایی ماجرای ورود زنان به استادیوم...
به نظر می‌رسد با توجه به این تفسیر از قانون اساسی بوده. نکته‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد این است که فتاوای علما در مورد ورود زنان به استادیوم متفاوت است. برخی از علما ایراد شرعی وارد نمی‌کنند و برخی از ایشان در شرایط خاص ورود زنان را مجاز می‌دانند و برخی دیگر از علما آن را غیر شرعی تشخیص داده‌اند. در این شرایط به نظر می‌رسد مسائل اجتماعی و سیاسی نیز دخیل می‌شوند. در شرایط فعلی نمی‌توان خیلی این موارد را از هم تمییز داد و مجزا در نظر گرفت.
ورود زنان به استادیوم‌ها به نظر می‌رسد فعلا دچار چنین چالشی شده است. ما از یک طرف می‌گوییم که‌ای کاش قانون مدونی برای آن به تصویب برسد و تکلیفش مشخص شود. از طرف دیگر امکان دارد قانونی که به تصویب می‌رسد موجب منع قانونی ورود زنان شود و جای تفسیر و توضیح و رایزنی‌ها در این خصوص گرفته شود که در این صورت دیگر کاری نمی‌توان انجام داد. به خاطر همه این نکات نمی‌توان از منظر صرفا قانونی به مساله ورود زنان به استادیوم پرداخت.
در ادامه، اما باید این مساله را مدنظر داشت که بالفرض اگر اعلام جرمی صورت بگیرد و دادستانی بخواهد ورود بکند، این اعلام جرم بر علیه چه گروهی انجام خواهد شد؟ علیه تماشاچیان و هوادارانی که به استادیوم می‌روند؟ یا علیه کسانی که اجازه ورود زنان به استادیوم را صادر می‌کنند یعنی مقام‌های اجرایی و وزیر کشور و رییس شورای تامین استان تهران؟ یا کسانی که زیرساخت‌ها را مهیا می‌کنند یعنی وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون فوتبال و مسوولان استادیوم آزادی؟ در این مورد ماجرا برمی‌گردد به بحث آمر و مامور و مسوولیت‌هایی که نهاد‌های مختلف دارند. فکر می‌کنم اگر مجوزی صادر شده باشد و اشخاص عادی بر اساس این مجوز راهی ورزشگاه شده باشند، مسوولیتی متوجه آنان نیست، چون کار غیرقانونی انجام نداده‌اند. پس با این حساب مشخصا کسانی که مجوز را صادر کرده‌اند، مسوول خواهند بود.
منابع: شرق، اعتماد، فرارو
