نمایش درمانی در تهران

محمدعلی ابطحی | نمایش درمانی رخداد جدیدی بود که در تهران این روز‌ها در تالار وحدت اتفاق افتاد.

سی نفر از معلولان خیریه کهریزک روی ویلچر نمایش «رستم و سهراب» اجرا کردند.

برای ایرانی‌ها نام منطقه کهریزک آشناست؛ به دلایل خوب و بد. اما از نام آن محله معروف‌تر، خیریه کهریزک است که در سال ۱۳۵۱ در آنجا شروع به کار کرده است.

از موسساتی است که در طول ۴۶ سال فعالیت، همواره به نیکی و خیر از آن یاد می‌شده است. کاری که از دل مردم برخاسته باشد و خودشان مدیریت کنند، طبعا سالم و خدمتگزار باقی می‌ماند.

از میان نام‌های نیک در تاریخ ایران معاصر، حتما نام خیریه کهریزک ماندگار خواهد بود. نگهداری از معلولان یکی از وظایف اصلی این خیریه است.

چند سال پیش کارگردان جوانی به نام میر‌کمال میرنصیری علاقه‌مند به تئاتر درمانی می‌شود و تصمیم می‌گیرد با معلولان تمرین تئاتر کند.

تئاتر به دو عنصر حرکت و حافظه برای دیالوگ‌ها، بیشتر از هر چیز نیاز دارد. جسارت زیادی بوده که کسی بخواهد از معلولان که روی ویلچر زندگی می‌کنند، تئاتر بسازد. سال‌ها روی آن کار کرده تا این اتفاق به ثمر نشسته.

منظره سی نفر معلول با ویلچر روی سن تالار وحدت یک اتفاق دیدنی بود. واقعا سی نفر معلول که نمی‌توانستند از ویلچر پیاده شوند یا اگر یکی، دو نفرشان پیاده می‌شدند به مراقب احتیاج داشتند، برق امیدی در دل آن‌ها می‌نشاند و بارقه امیدی در دل تماشاگران که همیشه می‌شود به همه چیز دست یافت، اگر بخواهیم.

اتفاق جالب‌تر، موضوع آن بود. «رستم و سهراب» که در فولکلور ایران و بر اساس داستان‌های شاهنامه اوج پهلوانی است و نیرومند‌ترین آدم‌ها در آن تعریف شده‌اند و جنگ و پیروزی و قدرت محور اصلی آن است، موضوع نمایش معلولان بود.

این تناقض شخصیتی داستان و نمایش را خیلی پر‌معنا کرده بود. وقتی معلولی خودش را در نقش رستم و سهراب و افراسیاب و تهمینه می‌دید، احساس قدرت می‌کرد.

نشاندن معلول ویلچری بر نقش رستم و سهراب خلق قدرت در بازیگر و مخاطب بود. بازیگران زن و مرد بودند.

در فیلم‌های مستندی که در میانه نمایش نشان داده می‌شد، می‌فهمیدی حتی انتقال آن معلولان به تالار وحدت چه کار سختی بوده است.

چه رسد به بازی گرفتن از آنها. تاسف‌بار بود که از ابتدای شروع کار تمرین در سال‌های پیش تا ۲۰ آبان ماه ۹۷ که بالاخره این نمایش روی صحنه رفت، چندین نفر که در فیلم‌های تمرین بودند جان به جان‌آفرین تسلیم کرده بودند و فقط تصویرشان در صحنه نمایش دیده شد.

این کار‌های انسانی را در بحبوحه مشکلات سیاسی و اقتصادی نباید از یاد برد. چون امید برای بقیه هم با دیدن این اتفاقات شیرین شکل می‌گیرد.