عکس‌نوشت/ پرواز اولین هواپیما بر فراز ایران

فرادید | امروز یکصد و دو سال از فرود اولین هواپیما در ایران گذشت؛ در 14 آبان سال 1292 شمسی خلبانی لهستانی اولین پرواز بر فراز ایران را به صورت نمایشی انجام داد و سپس در میدان مشق تهران در حضور احمدشاه قاجار به زمین نشست.

به گزارش مجله تاریخ فرادید، گرچه اولین پرواز بشر با هواپیما در سال 1903 یعنی 1281 هجری شمسی توسط برادران رایت انجام شد اما بیش از ده سال طول کشید تا خلبانی لهستانی اولین هواپیما را بر فراز آسمان ایران به پرواز درآورد.

به روایت تاریخ "کوزمینسکی" خلبان لهستانی اصل که برای پرواز نمایشی در حضور احمدشاه قاجار به ایران آمده بود در 14 دی 1292 قطعات مجزای یک هواپیمای "بلریو11" را از شوروی و از طریق بندر انزلی بوسیله اتومبیل به تهران آورد و پس از سرهم کردن آن اولین پرواز را بر فراز تهران به انجام رساند. با این حال اولین پپرواز هواپیما بدون حاشیه هم نبود چرا که نبود مکان مناسب برای فرود باعث شد خلبان به اجبار در میدان مشق فرود بیاید.

در تاریخچه پست و تلگراف و تلفن ایران در شرح ایجاد خطوط پستی هوایی به ورود اولین هواپیما به ایران اشاره شده است. بنا به این روایت در ماه صفر سال ۱۳۳۲ هجری قمری "طیاره‌ای" در آسمان تهران نمودار شده و در میدان مشق فرود می آید و فردای آن روز احمدشاه با جماعتی از درباریان و خدمتگزاران دستگاه کشوری و لشگری از آن دیدن کرده و در کنار آن عکسی به یادگار می‌گیرند.

روزنامه ارشاد از مطبوعات مشهور زمان قاجار هم در گزارشی به پرواز هواپیما اشاره می کند اما در این روایت هواپیما با سانحه مواجه می‌شود. در این گزارش آمده است که خلبان این هواپیما پیش از این در چند کشور دیگر نیز پروازهای نمایشی انجام داده و از مردم پول گرفته است؛ او در تهران هم بلیط فروخته و پس از مختصر گردشی بر فراز تهران به سمت البرز می‌رود. بنا به این گزارش چند روز بعد قطعات متلاشی شده هواپیما روی چارچرخه‌ای اسبی در کنار خیابان علاءالدوله (فردوسی) دیده می‌شود.

گفته می‎شود هواپیما در جریان پروازهای نمایشی خود دچار حادثه شده اما به خلبان آسیبی نمی‌رسد. کوزمینسکی پس از آن با تعمیر مجدد هواپیما یکبار دیگر در محلی در اطراف شهر هواپیمای خود را این بار با موفقیت به پرواز درمی‌آورد.

عکسی که در بالا مشاهده می کنید یک سند تاریخی از هواپیمای کوزمینسکی پس از اولین پرواز است؛ در این عکس احمدشاه قاجار در کنار محمدحسن میرزا ولیعهد، جمعی از ملازمان و خلبانی که احتمالا "کوزمینسکی" باشد در مقابل دوربین ایستاده‌اند. این عکس همان عکسی است که گفته شده است احمدشاه و درباریان با هواپیما گرفته اند و در روزنامه "ایلوستراسیون" فرانسه منتشر شده است.