عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها

فرادید | پزشکان آنتی بیوتیک‌ها را جهت درمان عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌کنند. در اکثر مواقع عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها زندگی و حیات فرد را تهدید نمی‌کنند. البته در برخی موارد مشاهده شده آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند موجب عوارض جانبی نظیر آنافیلاکسی شوند.

بر اساس بیانات سازمان کنترل و پیش بینی بیماری‌ها (CDC)، واکنش‌های نا مطلوب به آنتی بیوتیک‌ها عامل ۱ مورد از هر ۵ مورد مراجعات اورژانس مربوط به دارو هستند.

همه افراد باید درباره علائم آنتی بیوتیک‌هایی که موجب بروز نشانه‌های دردسر ساز می‌شود با پزشک خود مشورت کنند.

در صورتی که عوارض جانبی ناشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ها شدید بود و یا با اختلال تنفسی همراه باشد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.

عوارض جانبی شایع آنتی بیوتیک‌ها
آنتی بیوتیک‌ها برای مقابله با عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند. اگر چه، آنتی بیوتیک‌ها ممکن است در تعدادی از افراد موجب عوارض جانبی شدید شوند.

عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها عبارتند از:

۱ - مشکلات هاضمه
مشکلات مربوط به گوارش یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی گزارش شده در مورد آنتی بیوتیک‌ها است. علائم اختلالات گوارشی شامل موارد زیر می‌شوند:
• تهوع
• سو هاضمه
• استفراغ
• نفخ
• اسهال
• احساس سیری
• کاهش اشتها
• کرامپ یا درد معده

اکثر اختلالات گوارشی به هنگام توقف مصرف آنتی بیوتیک‌ها قطع می‌شود.

در صورتی که فردی دچار علائم شدید یا پایدار شود باید مصرف آنتی بیوتیک‌ها را کنار بگذارد و با پزشک خود در این باره مشورت بگیرد.

علائم شدید عبارتند از:
• خون یا مخاط در مدفوع
• اسهال شدید
• کرامپ یا درد شدید معده
• تب
• استفراغ غیر قابل کنترل

برای کاهش خطر مشکلات گوارشی، مطمئن شوید که دستورالعمل‌های ذکر شده بر روی دارو را به خوبی مطالعه کرده اید.

۲ - عفونت‌های قارچی
آنتی بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌ها طراحی شده اند. اگرچه، برخی مواقع باکتری‌های خوب را که از بدن در مقابل عفونت‌های قارچی محافظت می‌کنند از بین می‌برند.

در نتیجه این امر بسیاری از افراد که آنتی بیوتیک مصرف می‌کنند احتمالا دچار عفونت‌های قارچی می‌شوند، نظیر:
• عفونت واژن
• عفونت دهان
• عفونت گلو

اشخاصی که در حال مصرف آنتی بیوتیک هستند یا افرادی که آن‌ها را قبلا مصرف کرده اند و فکر می‌کنند که به عفونت قارچی مبتلا شده اند، باید فورا با پزشک خود مسئله را در میان بگذارند.

دارو‌های ضد قارچ در اکثر موارد، عفونت‌های قارچی را درمان می‌کنند.

علائم رایج عفونت قارچی عبارتند از:
• خارش، تورم و زخم واژن
• درد و احساس سوزش به هنگام رابطه جنسی و هنگام ادرار کردن
• ترشح غیر طبیعی واژن، معمولا سفید تا خاکستری و حالت توده‌ای
• تب و لرز
• وجود یک لایه ضخیم و سفید در دهان و گلو
• درد هنگام غذا خوردن یا بلعیدن
• برفک‌های سفید روی گلو، گونه ها، دهان یا زبان
• کاهش حس چشایی
• احساس وجود پنبه در دهان

۳ - تداخلات دارویی
برخی از دارو‌های معمولی که با آنتی بیوتیک‌های خاصی تداخل دارند عبارتند از::
• رقیق کننده‌های خون
• قرص‌های ضد بارداری (ممکن است فقط با ریفامایسین تداخل داشته باشند)
• قرص‌های آنتی اسید
• آنتی هیستامین
• مولتی ویتامین و بعضی از مکمل ها، بخصوص نمونه‌هایی که سرشار از روی، آهن و کلسیم هستند
• دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی
• دارو‌های پسوریازیس
• دارو‌های آرتریت روماتوئید
• دیورتیک
• دارو‌های ضد قارچ
• دارو‌های دیابت
• آرام بخش عضلات
• استروئید‌ها
• دارو‌های بیماری پارکینسون
• سیکلوسپورین
• لیتیوم
• مکمل رتینوئید و ویتامین A. • دارو‌های کلسترول از جمله استاتین‌ها
• دارو‌های میگرن
• دارو‌های روده
• دارو‌های ضد افسردگی تری سیکلیک

بهتر است همواره در مورد دارو‌هایی که هم اکنون در حال مصرف شان هستید با پزشک یا دارو ساز خود مشورت کنید تا از تداخل دارو‌ها جلوگیری کنید.

۴ - حساسیت به نور
بسیاری از گونه‌های آنتی بیوتیک‌ها ممکن است پوست را نسبت به نور حساس‌تر کنند (حساسیت به نور).

به هنگام مصرف آنتی بیوتیک‌هایی که باعث حساسیت به نور می‌شوند، باید انجام این کار‌ها را در نظر بگیرید:
• از قرار گرفتن در معرض نور به مدت طولانی اجتناب کنید
• همیشه به هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب از ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید
• در هنگام قرار گیری در معرض مستقیم نور آفتاب از لباس‌های محافظت کننده پوست استفاده کنید مانند کلاه، پیراهن و شلوار بلند

افرادی که هنگام مصرف آنتی بیوتیک دچار حساسیت شدید به آفتاب می‌شوند باید فورا با پزشک خود مشورت کنند.

۵ - لکه دندان و استخوان
برخی از بر آورد‌ها نشان می‌دهند که ۳ تا ۶ درصد افرادی که تتراسایکلین مصرف می‌کنند معمولا شاهد لکه‌هایی روی مینای دندان خود هستند. لکه‌های ایجاد شده بر روی دندان‌ها در بزرگسالان غیر قابل برگشتند، چون آن‌ها در حال رشد یا تجربه تغییراتی نیستند.

لکه‌ها اغلب روی قسمت‌هایی از استخوان‌ها نیز پدیدار می‌شوند. البته استخوان‌ها مرتبا در حال تغییر شکل هستند بنابراین لکه‌های ایجاد شده ناشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ها معمولا برگشت پذیر است.

در صورتی که با مصرف آنتی بیوتیک، تغییر رنگ روی دندان‌ها مشاهده کردید با پزشک تان در مورد جایگزینی آنتی بیوتیکی دیگر مشورت کنید.

عوارض جانبی خفیف و شدید آنتی بیوتیک‌ها
تعدادی از عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها در موارد شدید عبارت است از:

۱ - آنافیلاکسی
در موارد نادر، آنتی بیوتیک‌ها ممکن است موجب بروز یک واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی شوند.

نشانه‌های شوک آنافیلاکسی شامل:
• افزایش ضربان قلب
• کهیر یا بثورات قرمز خارش دار
• احساس ناراحتی و آشفتگی
• احساس سوزن سوزن شدن و سرگیجه
• خارش کلی و بروز کهیر‌هایی در قسمت‌هایی از بدن
• تورم زیر پوست
• تورم دهان، گلو و صورت
• خستگی شدید، سرفه و مشکل تنفسی
• فشار خون پایین
• غش
• تشنج

آنافیلاکسی به صورت نرمال پس از گذشت ۱۵ دقیقه پس از مصرف آنتی بیوتیک اتفاق می‌افتد، اما در مواقعی آنافیلاکسی می‌تواند حتی یک ساعت یا بیشتر پس از مصرف دارو رخ دهد.

آنافیلاکسی بدون مراقبت‌های اولیه اورژانس ممکن است حتی جان فرد را تهدید کند. اگر فردی مشکوک به آنافیلاکسی باشد، بهتر است با اورژانس تماس بگیرید یا فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید.

۲ - کولیت ناشی از Clostridium difficile
کلستریدیوم دیفیسیل یا C. difficile یک گونه باکتری است که می‌تواند در روده بزرگ موجب عفونت‌هایی شود و سپس به کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل تبدیل شود، عفونتی که موجب التهاب روده‌ای و اسهال شدید می‌شود.

موارد مزمن، شدید یا درمان نشده کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل می‌تواند جان بیمار را تهدید کند. افرادی که نگران ابتلا به عفونت‌های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک‌ها هستند بهتر است قبل از مصرف با پزشک مربوطه مشورت کنند.

۳ - باکتری مقاوم در برابر آنتی بیوتیک
تعدادی از باکتری‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها بسیار مقاوم‌تر هستند.

برخی از عفونت‌ها معمولا ناشی از مقاومت باکتری‌ها در برابر مصرف مداوم آنتی بیوتیک‌ها است و در اکثر مواقع واکنشی نسبت به هیچ آنتی بیوتیک از خود نشان نمی‌دهند. عفونت‌های مقاوم به باکتری می‌توانند شدید و خطرناک باشند.

انجام برخی کار‌ها به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک کمک می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود:

• مصرف آنتی بیوتیک‌های تجویز شده طبق دستور العمل تجویز شده پزشک
• همیشه دوز‌های آنتی بیوتیک تعیین شده را به طور کامل مصرف کنید حتی اگر علائمی از بیماری وجود نداشته باشد
• هرگز آنتی بیوتیک‌های خود را به افراد دیگر توصیه نکنید
• هرگز آنتی بیوتیک‌های تاریخ گذشته را مصرف نکنید
• تنها در زمان تعیین شده آنتی بیوتیک‌ها را مصرف کنید
• هرگز قرص‌های آنتی بیوتیک را نصف و یا خرد نکنید
• حداقل تا ۳ ساعت بعد از بعد از مصرف دارو‌های آنتی بیوتیک، آبمیوه، لبنیات و الکل ننوشید
• تنها به هنگام ضرورت برای عفونت‌های باکتریایی از آنتی بیوتیک استفاده کنید
• از مصرف آنتی بیوتیک‌ها برای علائم معمول سرماخوردگی همچون آبریزش بینی، سرفه یا خس خس سینه بدون توصیه پزشک بپرهیزید
• از مصرف مداوم آنتی بیوتیک‌ها برای دوره‌های شدید به جز موارد ضرروی، خود داری کنید
• از تخلیه آنتی بیوتیک‌های استفاده نشده یا اضافی در دستشویی بپرهیزید

۴ - نارسایی کلیه
کلیه‌ها مسئول دفع سموم از جمله دارو‌ها از خون و بدن از طریق ادرار هستند. آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند برای افرادی که از بیماری کلیوی رنج می‌برند، بیش از حد آسیب زننده باشد به ویژه برای اندام‌های نظیر کبد و خود کلیه ها.

افراد مسن، کلیه‌های شان بطور طبیعی عملکرد ضعیفی دارد. پزشکان در اغلب موارد برای افراد مسن یا افراد مبتلا به بیماری کلیه آنتی بیوتیک با دوز پایین تجویز می‌کنند.

چه زمان باید یک پزشک را ملاقات کنید!
افرادی که واکنش‌های شدیدی نسبت به مصرف آنتی بیوتیک‌ها از خود نشان می‌دهند باید فورا مصرف دارو را متوقف کنند و پیگیر مراقبت‌های پزشکی باشند.

اشخاصی که عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها را به صورتی ناخوشایند تجربه می‌کنند نیز باید با پزشک خود در مورد علائم بروز کرده مشورت کنند.

کلام آخر
در اغلب موارد تنها حساسیت یا آلرژی به گونه خاصی از خانواده آنتی بیوتیک‌ها وجود دارد.

در صورتی که یک فرد نسبت به نوع خاصی از آنتی بیوتیک‌ها حساسیت داشته باشد، معمولا پزشک یک نوع متفاوت آنتی بیوتیک را برای آنان تجویز می‌کند. اگر شخصی علائم خفیف را تجربه کند، در این شرایط پزشک در مورد برتری فواید مصرف آن دارو نسبت به عوارض جانبی ایجاد شده تصمیم می‌گیرد.

پزشک باید عوارض جانبی جدی‌تر ناشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ها را در صورت ظاهر شدن علائم، ارزیابی کند.

منبع: medicalnewstoday
وب سایت فرادید