مرغ چطور به سر سفره‌های مردم آمد؟

فرادید| در یک مرغدانی در یک مزرعۀ پرورش طیور در نزدیکی کولچستر، واقع در جنوب شرقی انگلیس، هزاران مرغ بر انبوهی از مدفوع خود نشسته‌اند. این تاسیسات تا زمانی که این پرندگان کشته نشده‌اند، تمیز نخواهند شد و این یعنی این طیور باید عذاب سوختگی ناشی از آمونیاک را تحمل کنند و در پر درآوردن، دچار مشکل خواهند بود. مورچه‌ها و کرمها بر جسد آنهایی که تا زمان کشتار دوام نیاورده‌اند، رژه می‌روند. صنعت مرغداری، کسب‌وکاری کثیف، اما پرسود است. در میان کشورهای سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی که عمدتاً از کشورهای ثروتمند تشکیل شده است، مصرف گوشت خوک و گاو از سال 1990 بدون تغییر باقی مانده است. اما مصرف گوشت مرغ، 70 درصد رشد داشته است.

به گزارش فرادید به نقل از اکونومیست، انسانها آنقدر مرغ مصرف می‌کنند که اکنون پرندگان 23 میلیارد از 30 میلیارد حیوان زمینی‌ای را که در مزارع زندگی می‌کنند، شامل می‌شوند. بنا بر مقاله‌ای تازه که کریس بنت و همکارانش از دانشگاه لستر نوشته‌اند، مجموع جرم مرغ‌های پرورشی از مجموع جرم کل دیگر پرندگان سیارۀ زمین بیشتر است. در لندن که حدود 80 کیلومتری کولچستر واقع شده است، رستوران‌های مرغ کنتاکی در همه جا دیده می‌شوند. بسیاری از آنها نام ایالات آمریکا را بر خود دارند (از جمله کانزاس، مونتانا و صدالبته کنتاکی). اما برای بچه‌مدرسه‌ای‌ها و گرسنگان نیمه‌شب، این نامهای غریب اهمیتی ندارند. و اینکه غذایشان از کجا به سر میز رسیده نیز مهم نیست.

و البته چرا باید مهم باشد؟ مرغ، ارزان و خوشمزه است. حدود نیم‌کیلو (یک پاوند) گوشت مرغ در آمریکا اکنون 1.92 دلار قیمت دارد که و اگر تورم را در نظر بگیرید، قیمتش در واقع نسبت به سال 1960، 1.71 دلار کاهش داشته است. در مقایسه، قیمت هر نیم کیلو گوشت گاو از آن زمان کاهشی 1.17 دلاری داشته و به 5.80 دلار رسیده است.

هواداران مرغ ارزان، بایستی از پرورش گزینشی متشکر باشند. در دهۀ 1940، آمریکا یک سری رقابت "مرغان فردا" را در میان کشاورزان برگزار کرد. هدف، همانطور که در روزنامه‌ای در آن زمان آمده، تولید "مرغی چنان تپل که کفاف کل یک خانوار را بدهد" بود؛ "و همزمان ارزانتر، نه گرانتر". نتیجه، چیزی شبیه به مرغ امروز بود.

از آن زمان، مرغها به بزرگتر شدن ادامه داده‌اند. در تحقیقی که از زوی مارتین زوییدهوف و همکارانش، از دانشگاه آلبرتا انجام شده، این تغییر با مقایسۀ مرغهایی که به صورت گزینشی در سال 1957، 1978 و 2005 پرورش یافته‌اند، مستندسازی شده است. مولفان دریافتند که این سه پرنده، در 56 روزگی، به ترتیب وزن میانگین 900 گرم، 1.8 کیلوگرم و 4.2 کیلوگرم داشته‌اند. پرورش یک پرندۀ بزرگ، به صرفه‌تر از پرورش دادن دو پرندۀ کوچک است، و اکنون مزرعه‌داران تنها با 1.3 کیلوگرم غلات می‌توانند مرغی 1 کیلوگرمی تولید کنند، در حالی که در سال 1985 باید 2.5 کیلوگرم غله صرف رساندن مرغ به چنین وزنی می‌کردند.

مصرف شدید آنتی‌بیوتیکها باعث شده تا مزرعه‌داران دیگر زیاد نگران سلامتی مرغهایشان نباشند. پیش از جنگ جهانی دوم، اکثر مرغها در فضاهایی کوچک پرورش می‌یافتند. مزرعه‌داران، مرغها را برای تخمهایشان نگه می‌داشتند، و وقتی که مرغ پیر می‌شد و دیگر نمی‌توانست تخم بگذارد، گوشتش را می‌فروختند. روشهای پیشگیری از بیماری‌ها، به کشاورزان امکان می‌دهد تا مرغها را چنان فشرده در شرایطی کنار هم جمع کنند که زمانی به شکل غیرقابل تصوری متراکم و کثیف محسوب می‌شد. مرغانی که در محلهای متراکم نگهداری می‌شوند چندان حرکت نمی‌کنند و بنابراین به کمتر غذا می‌خورند.

کشاورزان همچنین از شهرت مرغ به سالم بودن نیز سود می‌برند. در دهۀ 1980، پزشکان این نگرانی را ابراز می‌کردند که مردم با خوردن گوشت گاو و خوک به مقدار زیاد، در حال وارد کردن مقادیر زیادی از چربی اشباع به بدن خود هستند که در آن زمان تصور می‌شد خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. این هراس‌ها نسبت به آن زمان کاهش یافته است، اما شواهد تازه اینطور نشان می‌دهند که گوشت قرمز ممکن است احتمال ابتلای افراد به سرطان روده را افزایش دهد. در مقابل، تصویر گوشت مرغ به عنوان یک گوشت سالم، همچنان بدون خدشه می‌درخشد.

پاها و پرها

فقط خورندگان افاده‌ای غربی نیستند که روز به روز علاقۀ بیشتری به مرغ نشان می‌دهند. افزایش درآمدها باعث شده که تقاضا برای این گوشت در کشورهای فقیر، حتی بیشتر از غرب باشد. در نتیجۀ این امر، مرغها اکنون بیشترین گوشتی را که در جهان تجارت می‌شود را به خود اختصاص داده‌اند. از لحاظ اقتصادی، مرغ در نقطۀ مقابل خودرو قرار دارد. مرغها به صورت کامل تولید می‌شوند. اما وقتی که قطعه قطعه می‌شوند، ارزششان بالا می‌رود.

اگرچه غربی‌ها گوشت لطیف و سفید را ترجیح می‌دهند، بسیاری در آسیا و آفریقا گوشت تیره را ترجیح می‌هند که شامل ران‌ها و بازوها می‌شود. این ترجیح‌ها خود را در قیمت‌های محلی نشان می‌دهد: در آمریکا سینه‌ها 88 درصد گرانتر از بازوها است؛ در اندونزی 12 درصد ارزانتر هستند. تفاوت در قیمتها وقتی که به پاها می‌رسیم، شدیدتر هم می‌شود. تصور خوردن پای مرغ برای بسیاری از غربی‌ها مشمئزکننده است، اما این قسمت از مرغ در چین طرفداران زیادی دارد. چین سالانه 300000 تن پای مرغ وارد می‌کند.

این موضوع که کشورهای مختلف در زمینه‌های مختلفی از تولید تخصص دارند، موجب تقویت تجارت شده است. آمریکا و برزیل، بزرگترین صادرکنندگان مرغ در جهان هستند و قدرتهای زراعی‌ای هستند که مقادیر انبوهی از خوراک طیور را تولید می‌کنند که هزینۀ اصلی را در تولید طیور به خود اختصاص می‌دهد. تایلند و چین در مقابل، بر بازار گوشت فرآوری‌شده مسلط هستند که لازمۀ آن نیروی کار ماهر و ارزان است. روسیه و اکراین که زمانی واردکنندگان مرغ بودند، با رشد صنایع غلاتشان، بدل به صادرکنندگان این گوشت شده‌اند.

تولیدکنندگانی که گوشت خود را در خارج می‌فروشند، خود را در معرض خطر قرار می‌دهند. مرغ همواره یک نقطۀ مهم در مذاکرات تجاری بوده است. چین در سال 2010، برای طیور آمریکایی تعرفه وضع کرد و در سال 2015، مدت کوتاهی پس از شیوع آنفلونزا، واردات را به کل ممنوع کرد. کارشناسان این صنعت، نسبت به این که این ممنوعیت برداشته شود خوش‌بین نیستند، و این موضوع خلق کشاورزان آمریکایی را که از فروش 20 میلیارد پای مرغی که در سال تولید می‌کنند و در حال حاضر خوراک حیوانات می‌شود به قیمتی بالاتر خوشحال بودند، تنگ کرده است.

همینطور اتحادیۀ اروپا در سال 1997، واردات مرغ کلرینه شدۀ آمریکایی ممنوع کرد. اتحادیۀ اروپا نگران بود که شستشوی کلرین موجب می‌شود که استاندرادهای بهداشتی پایین‌تری در مزارع رعایت شود. مجادله بر سر مرغهای کلرینه شده، یک مانع بزرگ در مذاکرات همکاری تجاری و سرمایه‌گذاری دو سوی اطلس بوده و از عوامل شکست آن بوده است. برخی از بریتانیایی‌ها نگرانند که در صورت خروج کشورشان از اتحادیۀ اروپا، لازمۀ امضای هر توافق تجاری‌ای با آمریکا، پذیرش واردات چنین مرغهایی باشد.

گرچه، رونق مرغ برای مصرف‌کنندگان خوب بوده است، حامیان حقوق حیوانات نگرانند که اقدامات این صنعت برای کاهش هزینه‌ها، به ضرر طیور تمام شده باشد. ویکی باند، از یک گروه حامی حیوانات به نام Humane League، می‌گوید که اندازۀ مرغهای امروزی، علت مشکلات بزرگتری است. ماهیچه‌های سینه‌های مرغهای گوشتی بزرگتر از آن است که استخوانهایشان بتواند تحمل کند که باعث شل شدن مرغها می‌شود. در کولچستر، مرغها چنان نسبت به انسانها غیرواکنش‌پذیر شده‌اند که شبیه به زامبی‌ها هستند. جوجه‌های امروزی چنان بزرگ شده‌اند که ماهیچه‌هایشان اجازه نمی‌دهد تا برای جفت‌گیری بر هم سوار شوند.

بخشی به خاطر تلاش خیریه‌های حمایت از حیوانات و بخشی به خاطر اینکه گوشت اینچنین در دسترس شده، مشتریان بیشتری اکنون حاضرند تا برای گوشتی که در شرایط بهتری پرورش یافته، پول بدهند. فروش مرغهایی که در فضای باز پرورش یافته‌اند و مرغهای ارگانیک، افزایش قابل توجهی یافته است. در هلند، اعتراض عمومی نسبت به مرغهای بسیار حجیم چنان شدید شد که خرده‌فروشان به صورت عمده به مرغهایی که با سرعت کمتری پرورش داده می‌شوند روی آوردند. میزان مرغهای زودپرورش در بازار هلند از 60 درصد در سال 2015 به 5 درصد در سال 2017 رسید. در بریتانیا فروش تخم‌مرغهای فضای آزاد از فروش تخم‌ مرغهای قفسی، پیشی گرفته است.

نگرانی نسبت به سلامت دام، اتحادیۀ اروپا را بر آن داشت تا برخی از سختگیرانه‌ترین قوانین حقوق حیوانات در جهان را تصویب کند. مثلاً، استفاده قفسهای تکی برای مرغهای تخم‌گذار در سال 2012 ممنوع شد. اصلاحات حقوقی در آمریکا به خصوص در سطح فدرال به این راحتی محقق نشده است. حامیان حقوق حیوانات، به سیستم کنگرۀ آمریکا ایراد می‌گیرند که شمار زیادی از نمایندگانش از ایالتهای روستایی‌نشین می‌آیند. اما یک تغییر چشمگیر در ماه نوامبر گذشته رخ داد و وقتی بود که کالیفرنیایی‌ها به قانونی رای دادند که تولید و فروش گوشت، و تخم حیواناتی که در قفس نگهداری می‌شوند را ممنوع می‌کند. این تغییر، بر همۀ تولیدکنندگان گوشتی که می‌خواهند محصول خود را در بزرگترین ایالت آمریکا به فروش برسانند تاثیر می‌گذارد و بر آنها فشار می‌آورد تا شیوه‌های زراعی خود را تغییر بدهند.

شرکتهای سهامی عام نسبت به قانونگذاران، در مقابل دغدغه‌ها نسبت به وضع زندگی حیوانات، منعطفتر بوده‌اند. فعالان حقوق حیوانات، با تهدید شرکتها نسبت به پخش ویدیوهایی از نحوۀ برخوردشان با حیوانات، توانسته‌اند موفقیتهای خوبی به دست بیاورند. تحقیقی که از سوی یک گروه حامی حقوق حیوانات انجام شده، نشان می‌دهد که چنین تلاشهایی باعث شده تا بیش از 200 شرکت آمریکایی، از جمله مک‌دونالد، برگرکینگ و والمارت، از سال 2015، خرید تخم‌مرغهای مرغهایی را که در قفسهای فله‌ای نگهداری می‌شوند را متوقف کنند.

ایده‌ای تازه

از این رو کشاورزان به شکلی فزاینده علاقمند به بهبود شرایط زندگی طیورشان شده‌اند. ریچارد سوارتزنتروبر، دو مرغدانی در گرینوود، شهر کوچکی در دلاور دارد. شرکتی که محصولش می‌خرد، "Perdue Farms" به کل استفاده از آنتی‌بیوتیکها را متوقف کرده است. مرغدانی‌های آقای شوارتزنتروبر، پنجره‌ها و درهای زیادی دارد که هر گاه هوا اجازه بدهد، به روی یک چمنزار محصور باز می‌شوند. در مرغدانی‌ها کاه پخش شده و جعبه‌های چوبی و بسترهای پلاستیکی برای سرگرمی مرغها تدارک دیده شده‌اند. این اقدامات به او کمک کرده، تا گواهی زارع خوب را از خیریۀ "Global Animal Partnership" دریافت کند.

بروس استوارت براون، دانشمند ایمنی غذا در Perdue Farms، می‌گوید که شرکتش علاقمند به پرورش مرغهای ارگانیک بیشتر است. اما توانایی این شرکت برای گوشت ارگانیکی که شرایط حیوان پیش از کشتار خوب بوده باشد، به خاطر نیروهای بازار محدود است، چرا که چنین گوشتی گران درمی‌آید. اگرچه، نسبت به قبل، شمار بیشتری از مردم حاضرند که پول بیشتری برای محصولات ارگانیک یا پرورش یافته در فضای باز پرداخت کنندف اما همچنان اغلب مردم خواستار ارزانترین محصول هستند. و با وجود افزایش علاقه به گیاهخواری، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بعید است اکثریت مردم سراغ این شیوۀ زندگی بروند. مردم شاید گاهی سراغ رژیمهای گیاهی بروند، اما عشق راستینشان مرغ است.