نتایج روز لابی در بهارستان

در آخرین سال فعالیت دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، علی لاریجانی برای دوازدهمین سال پیاپی به‌عنوان رئیس مجلس انتخاب شد.

او توانست بیش از دو رقیب دیگرش، محمدرضا عارف و جواد ابطحی، رأی کسب کند. لاریجانی با ۱۵۵ رأی در سمت خود ابقا شد و «فراکسیون امید» که محمدرضا عارف را به‌عنوان نامزد اختصاصی معرفی کرده بود، تنها توانست ۱۰۵ رأی برای او به دست بیاورد. جواد ابطحی دیگر نامزد ریاست مجلس هم فقط ۹ رأی کسب کرد.

اگرچه ۲۵ نفر از نمایندگان «جبهه پایداری» یک روز قبل از برگزاری انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس، اعلام کرده بودند که به لاریجانی رأی نخواهند داد، اما نتیجه انتخابات درونی مجلس نشان داد که «رایزنی‌های بیرون از مجلس» برای ابقای لاریجانی به ثمر نشسته و او برای آخرین سال هم ریاست مجلس دهم را بر عهده خواهد داشت.

از همه این‌ها گذشته، مهمترین و جنجالی‌ترین اتفاق انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس حذف مطهری بود که در رقابت با عبدالرضا مصری، از رسیدن به جایگاه فعلی‌اش بازماند، اما مسعود پزشکیان، دیگر عضو «فراکسیون امید» توانست صندلی‌اش را به‌عنوان نایب‌رئیس اول نگه دارد.

مطهری پیش از این برای سه‌سال نایب‌رئیس مجلس بود، اما در این دوره با ۱۲۸ رأی رقابت را به مصری که ۱۴۳ رأی به دست آورد، واگذار کرد. نمایندگان مجلس محمدعلی وکیلی، سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، علی‌اصغر یوسف‌نژاد، علیرضا رحیمی، احمد امیرآبادی فراهانی و اکبر رنجبرزاده را نیز به‌عنوان دبیران هیأت‌رئیسه برگزیدند. بهروز نعمتی، محمد آشوری تازیانی و اسدالله عباسی نیز با رأی نمایندگان در جایگاه ناظر هیأت‌رئیسه مجلس ابقا شدند.

مطهری قربانی بزرگ اصلاح‌طلبان
حذف مطهری آن هم با اختلاف تنها ١٥ رأی در مقابل رقیب اصولگرایش در انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس تجربه تلخی برای فراکسیون امید بود؛ تجربه‌ای که باعث شد وزن سیاسی امیدی‌ها بشدت در آخرین هیأت‌رئیسه مجلس در سال چهارم کاهش پیدا کند.

خیلی از تحلیلگران تقصیر حذف‌شدن مطهری را بر دوش عارف می‌اندازند و اعتقاد دارند که ورود نابهنگام عارف به انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس باعث شد حمایت مستقلین در انتخابات نواب رئیس از دست برود.

این اتفاق تا جایی بر اصلاح‌طلبان داخل و خارج مجلس سنگین آمد که خیلی از آن‌ها را وادار به واکنش‌های تندی کرد؛ مثلا غلامحسین کرباسچی، دبیر کل حزب کارگزاران با کنایه به نقش محمدرضا عارف به‌عنوان رئیس فراکسیون امید مجلس در از دست رفتن یکی از صندلی‌های هیأت‌رئیسه برای اصلاح‌طلبان در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: «به همت آقای عارف و دوستانشون، آقای مطهری از نایب‌رئیسی مجلس حذف شد.»

غلامرضا تاجگردون از اعضای فراکسیون امید در مجلس هم با انتشار دو عکس از انتخابات اخیر هیأت‌رئیسه و عکسی از مجلس نهم در اینستاگرامش نوشت: «تکلیف در مجلس نهم مشخص بود، لشکر نبود، ولی تدبیر هم بود و هر آن‌چه خواستیم با تدبیر عمل کردیم.

امروز لشکر بود، اما تدبیر نبود. هم پارسال و هم امسال به دوستان عرض کردم خط قرمز برای هیأت‌رئیسه به‌دلیل افکار عمومی باید علی مطهری باشد، نه کس یا چیز دیگری. خیلی راحت و بدون تدبیر، او امروز از بالای صحن به پایین آمد. چیزی از مطهری کم نمی‌شود، ولی دوستان چیزی که فراموش کردند این است که باید بدانیم رأی ملت به ما چیز دیگری بود.»

برای ممانعت از ورود تندرو‌ها کاندیدا شدم
علی مطهری هم بعد از حذف نامش از ترکیب هیأت‌رئیسه ماجرا را در گفتگو با خبرگزاری دانشجویان این‌طور توضیح داد: «درباره این انتخابات در فراکسیون امید دو نظر وجود داشت؛ یکی نظر باتجربه‌ها مثل آقایان تاجگردون و تابش و بنده که مخالف معرفی کاندیدا برای ریاست بودیم و دیگر نظر جوان‌تر‌ها و شخص آقای عارف که بشدت طرفدار معرفی کاندیدا برای ریاست بودند.

استدلال گروه اول این بود که احتمال رأی‌آوری کاندیدای ریاست که قاعدتا آقای عارف خواهند بود، ضعیف و زیر ٥٠‌درصد است و علاوه بر این، در صورت کاندیدا شدن وی، دو فراکسیون دیگر متحد می‌شوند و توافق می‌کنند که به ازای رأی ولایی‌ها به آقای لاریجانی، مستقل‌ها نیز به کاندیدا‌های نایب‌رئیسی آن‌ها رأی بدهند و در نتیجه خطر از دست رفتن برخی کرسی‌های فراکسیون امید در هیأت‌رئیسه وجود دارد.

استدلال گروه دوم ازجمله آقای عارف این بود که ما باید به جامعه پیام بدهیم که این جریان سیاسی بی‌تفاوت نیست و برای ریاست هم کاندیدا دارد هرچند رأی نیاورد، آنگاه اعلام می‌کنیم که تعداد ما در مجلس این مقدار است و در اقلیت هستیم، پس انتظار بیش از حد نداشته باشید و این پیام درواقع برای انتخابات اسفند ٩٨ و انتخابات ١٤٠٠ خواهد بود. البته برخی از این افراد -نمی‌دانم بر چه اساسی- معتقد بودند که آقای عارف رأی می‌آورد.

ضمن اینکه من خودم را اصلاح‌طلب اصطلاحی نمی‌دانم. همچنین همه می‌دانند که من در مجالس هشتم و نهم برای هیچ پستی از هیأت‌رئیسه مجلس یا کمیسیون کاندیدا نشدم، ولی در مجلس دهم برای ممانعت از ورود افراد تندرو به هیأت‌رئیسه کاندیدای نایب‌رئیسی شدم، چون فکر کردم فرد دیگری از همفکرانم رأی ندارد. در سه سال گذشته به همین ترتیب عمل شد و رأی آوردم. امسال آقای مصری رأی آوردند و البته ایشان را در مجموع معقول می‌دانم.»

مطهری قربانی شفافیت و صراحت خود شد

عبدالله ناصری | برخی می‌گویند که حضور آقای عارف به عنوان نامزد ریاست مجلس باعث شد که علی مطهری نتواند بر صندلی نایب‌رئیسی بنشیند، اما من به هیچ‌وجه ارتباطی بین این دو موضوع پیدا نمی‌کنم؛ چون علی مطهری به اندازه کافی وزن دارد که اگر کسی می‌خواست به ایشان رأی بدهد فارغ از حضور فردی دیگر این کار را بکند.

اعتقاد من این است که تصمیم برای حذف مطهری از قبل و از بیرون و داخل مجلس گرفته شده بود، آن هم به دلیل مواضع سیاسی و فرهنگی صریح و شفافی که در سال‌های اخیر گرفت و کم‌کم کاسه صبر برخی کانون‌های قدرت و اصولگرایان را لبریز کرد.

درواقع اگر او را قربانی بدانیم باید بگوییم که او قربانی مواضع و سخنان خودش شد. کسانی که تحمل حضور چنین فردی را پشت تریبون نایب‌رئیسی مجلس نداشتند و برای مدت زیادی هم با او مماشات کرده بودند، احساس کردند که در آخرین سال فعالیت مجلس دهم که قرار است به انتخابات مجلس یازدهم منجر شود دیگر نمی‌توانند با او در این جایگاه کنار بیایند و او را خاموش کردند؛ آن‌ها هم به خوبی می‌دانستند که حضور علی مطهری در جایگاه نایب‌رئیسی بسیار متفاوت از جایگاه او به عنوان یک نماینده عادی مجلس خواهد بود بنابراین تعارف را کنار گذاشتند و کسی را به جای او گذاشتند که به مواضعشان نزدیک باشد.

در مورد نامزدی آقای عارف برای ریاست مجلس هم من فکر می‌کنم که علی‌رغم تمام حرف و حدیث‌هایی که مطرح می‌شود، اتفاق خوبی افتاد. حضور ایشان جایگاه واقعی آقای لاریجانی را در مجلس و به تبع نزد افکار عمومی مشخص کرد، رأی ١٥٥ نماینده کجا و رأی‌های قبلی ایشان که حاصل اجماع و ائتلاف همگانی بود کجا؟

خود آقای عارف هم با این نامزدی به خیلی از کسانی که فکر می‌کردند اصلاحات در مجلس زایل شده نشان داد که هنوز هم می‌توان به قدرت این جریان در مجلس امیدوار بود. من انتخابات هیأت‌رئیسه را یک شکست برای اصلاح‌طلبان نمی‌دانم بلکه آن را رویدادی در راستای شفافیت و وزن‌کشی درست در مجلس می‌بینم.