"حیات شبانه" خوب است یا بد؟
ما جامعهای خانوادهگرا هستیم و از لحاظ فرهنگی هم محدودیتهایی داریم و خیلی مهم است که اگر کاری میخواهیم انجام دهیم حتماً توافق کنیم و همه جوانب را ببینیم.
کد خبر :
۷۰۷۷۲
بازدید :
۷۰۰۹
حمیده امینیفرد | طرح «زیست شبانه» فعلاً در تهران قابل اجرا نیست. شورای شهر در این دو سال تلاشهای زیادی کرد تا پیوست زیست شبانه به کلانشهر پرحاشیه تهران اضافه شود. تلاشهایش، اما در نهایت به اجرای دو ماه آزمایشی این طرح در ۵ محور شهر خلاصه شد و با مخالفت پلیس، زیست شبانه از دستور برنامههای شهر خارج شد.
اگرچه به نظر میرسد همچنان پلیس به دلایل امنیتی و نظم و انضباط شهری، یکی از مخالفان اصلی اجرای این طرح باشد، اما اظهارنظر عجیب رئیس شورای شهر از تناقضی پرده برداشت که حتی برخی شوراییها را هم در دسته مخالفان قرار داده است!
کارشناسان اجتماعی و اقتصادی البته جزو دستهای قرار میگیرند که نگاه متفاوتتری به اجرای این طرح دارند. زیست شبانه حالا در اغلب شهرهای بزرگ و زنده دنیا در حال اجراست. رئیس شورای شهر تهران در توئیتی نوشت: «اگر برای زیست شبانه طرحی متفاوت و بومی را درنظر داریم، بهتراست ابتدا جزئیات طرح کارشناسی شود، اگر میخواهیم که بستر مناسب برای برنامههای فرهنگی، تفریحات سالم و فعالیتهای اجتماعی در قالب زیست شبانه فراهم شود، باید ابتدا این برنامه را طراحی و تدوین کنیم و پس از تأیید کارشناسی به اجرا درآوریم.»
محسن هاشمی همچنین درباره طرح زیست شبانه با بیان اینکه مخالف حضور فرزندانم در زیست شبانه هستم، به فارس میگوید: «خودم نیز شبها ساعت ۱۰ میخوابم و ۵ صبح بیدار میشوم بنابراین تمایلی به این طرح ندارم. در صورتی که فرزندان جداگانه برنامههایی برای زیست شبانه داشته باشند نگران میشوم و به نظرم این مسأله در صورتی که در چارچوب خانواده باشد، مشکلزا نیست.»
هاشمی تأکید میکند: «در صورتی که در یک خانواده نیز پدر به تنهایی در زیست شبانه باشد، قطعاً نگرانیهایی برای زنان ایجاد میکند.» البته هاشمی در توئیتی دیگر نوشت اگربرای زیست شبانه طرحی متفاوت و بومی را درنظر داریم، بهتراست ابتدا جزییات طرح، کارشناسی شود، اگر میخواهیم که بسترمناسب برای برنامههای فرهنگی، تفریحات سالم وفعالیتهای اجتماعی درقالب زیست شبانه فراهم شود، باید ابتدا این برنامه را طراحی وتدوین کنیم وپس از تأیید کارشناسی به اجرا درآوریم.
حیات شبانه فرصتی برای نشاط
«اردشیر گراوند»، جامعه شناس درباره طرح حیات شبانه به «ایران»، میگوید: باز بودن فضای عمومی شهر از جمله سینما، تئاتر، رستوران و... را از دو جهت میتوان بررسی کرد. اولین نکته اینکه طرح حیات شبانه چقدر از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی روانی آثار مثبت در شهرها به دنبال دارد و نکته دوم اینکه چند نفر از مردم تقاضای حیات شبانه را دارند؟
وی اجرای طرح شبانه را ملزم به انجام یک مطالعه دقیق در این زمینه میداند و ادامه میدهد: این مطالعه باید به دو نکتهای که به آن اشاره شد در کنار بحث امنیتی حیات شبانه توجه کند. همچنین، به نظر من صحبتهای ناجا در مورد بحث امنیتی طرح شبانه درست است. چراکه اجرای این طرح باعث افزایش نیروی انسانی و هزینههای ناجا خواهد شد و طبیعی است که آنها بابت این مسأله نگران باشند.
این جامعه شناس تأکید میکند: اگر بخواهم عقیده شخصی خودم را درباره طرح حیات شبانه بگویم نظرم در این باره مثبت است. در شرایطی که اغلب مردم حداقل تا ۷ بعدازظهر سرکار هستند حیات شبانه میتواند به طولانی شدن شبها و افزایش فراغت و نشاط مردم کمک کند. برهمین اساس، پیشنهاد میکنم تا زمانی که بررسی جامعی روی طرح انجام نشده به صورت آزمایشی در روزهای پنجشنبه یا جمعه اجرا شود.
در مشهد حیات شبانه نداریم
برخی آمارها نشان میدهد که ایران تنها کشوری است که حیات شبانه ندارد. تجربه زیستی اغلب توریستها در شهرهای بزرگ هم همین موضوع را تأیید میکند، اما از نگاه برخی، مشهد یک شهر دارای زیست شبانه است. حرفی که البته از زبان رئیس شورای شهر مشهد، با این عنوان تعبیر نمیشود.
در مشهد حیات شبانه نداریم
برخی آمارها نشان میدهد که ایران تنها کشوری است که حیات شبانه ندارد. تجربه زیستی اغلب توریستها در شهرهای بزرگ هم همین موضوع را تأیید میکند، اما از نگاه برخی، مشهد یک شهر دارای زیست شبانه است. حرفی که البته از زبان رئیس شورای شهر مشهد، با این عنوان تعبیر نمیشود.
محمدرضا حیدری به «ایران» میگوید که زندگی شبانه در مشهد به این شکل رایج نیست و جز در فلکه حضرتی و خیابانهای منشعب به حرم رضوی، خیابانهای دیگر براساس قانون عمل میکنند. در خیابانهای اطراف حرم نیز تنها صنوفی که سوغات میفروشند، باز هستند و اینطور نیست که همه اغذیهفروشیها و رستورانها باز باشند.
این خیابانها نیز به خاطر تردد زائران شلوغ میشوند. درباره حمل و نقل عمومی هم تا آنجا که میدانم برخی اتوبوسها در خطوط اطراف حرم تا صبح فعال هستند. این موضوع البته یک روال سنتی، خودجوش و طبیعی دارد که از قدیم در مشهد رایج بوده است و براساس نیاز زائران شکل گرفته وگرنه شورای شهر مشهد فعلاً هیچ طرحی برای احیای زیست شبانه در این شهر ندارد.
اگر هاشمی رفسنجانی زنده بود به فرزندانش اجازه میداد
حسین مرعشی، فعال اصلاحطلب به اظهارنظر محسن هاشمی، رئیس شورای شهر درباره زیست شبانه اینطور واکنش نشان میدهد: «زیست شبانه تصمیم خوبی است که باید ابعاد و فرآیند آن از سوی اعضای شورای شهر برای مسئولان تشریح شود، آقای هاشمی میتواند فقط درباره فرزندان خود تصمیمگیری کند، اما من مطمئن هستم اگر آقای هاشمی رفسنجانی زنده بودند، به فرزندانشان اجازه میدادند.» به گفته او، اساساً یکی از مظاهر تحول و افزایش کیفیت در زندگی شهری، بحث فعال ماندن بخشی از فضاهای شهری تا ساعاتی از نیمه شب است. به یاد دارم که دیدگاههای کمونیستی در دوران گذشته، موجب شده بود تا شهرها از اوایل غروب تعطیل شوند.
اگر هاشمی رفسنجانی زنده بود به فرزندانش اجازه میداد
حسین مرعشی، فعال اصلاحطلب به اظهارنظر محسن هاشمی، رئیس شورای شهر درباره زیست شبانه اینطور واکنش نشان میدهد: «زیست شبانه تصمیم خوبی است که باید ابعاد و فرآیند آن از سوی اعضای شورای شهر برای مسئولان تشریح شود، آقای هاشمی میتواند فقط درباره فرزندان خود تصمیمگیری کند، اما من مطمئن هستم اگر آقای هاشمی رفسنجانی زنده بودند، به فرزندانشان اجازه میدادند.» به گفته او، اساساً یکی از مظاهر تحول و افزایش کیفیت در زندگی شهری، بحث فعال ماندن بخشی از فضاهای شهری تا ساعاتی از نیمه شب است. به یاد دارم که دیدگاههای کمونیستی در دوران گذشته، موجب شده بود تا شهرها از اوایل غروب تعطیل شوند.
در ایران هم زمانی برای اصناف، ساعتهای محدود تعیین شده بود که حالا منسوخ شده و لااقل مثل آن زمان، محدودیت وجود ندارد، اما زیست شبانه صرفاً به معنای باز بودن مغازهها و فروشگاهها از منظر اقتصادی نیست. زیست شبانه به محورهای پیاده و فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و تفریحی هم نیاز دارد که البته در کنار آن باید امنیت هم وجود داشته باشد.
وی تأکید میکند: در ایران همیشه در مقابل تغییرات، مقاومت صورت میگیرد و برخی نهادهای سنتی فکر میکنند برای جلوگیری از اصلاحات اجتماعی باید در مقابل تحولات ایستادگی کرد. اما این وظیفه شورای شهر تهران است که در یک فرآیند اطلاعرسانی و هماهنگ سازی، ضرورت فعالیتهای شبانه را برای سازمانها و دستگاههای مختلف تشریح و تبیین کند.
خب همه مدیران و مسئولان اطلاعات لازم را درباره این نوع طرحها ندارند و لازم است که آگاهسازی شود. بههرحال از یک شهر ۱۰ میلیون نفری، دهها هزار نفر علاقهمند به زندگی در شب هستند، دوست دارند به کافه بروند، فیلم ببینند، دورهم درباره مسائل اجتماعی و فرهنگی مباحثه کنند، چه اشکالی دارد که این اتفاق بیفتد؟ در هر صورت آنها هم از این شهر سهمی دارند.
شهروندان امکانات شبانه هم میخواهند
سعیدمعدنی، جامعه شناس معتقد است که نباید زیست شبانه در شهرهای بزرگ را نادیده گرفت. به گفته او هماکنون همه شهرهای شلوغ و بزرگ دنیا زیست شبانه دارند و حتی در پاریس در یکی از خیابانهایش در طول شب، همه نوع امکاناتی عرضه میشود. مثلاً اگر کسی بخواهد از نامهای کپی بگیرد میتواند در این خیابان کار خود را راه بیندازد.
شهروندان امکانات شبانه هم میخواهند
سعیدمعدنی، جامعه شناس معتقد است که نباید زیست شبانه در شهرهای بزرگ را نادیده گرفت. به گفته او هماکنون همه شهرهای شلوغ و بزرگ دنیا زیست شبانه دارند و حتی در پاریس در یکی از خیابانهایش در طول شب، همه نوع امکاناتی عرضه میشود. مثلاً اگر کسی بخواهد از نامهای کپی بگیرد میتواند در این خیابان کار خود را راه بیندازد.
متأسفانه در تهران ما فاقد چنین امکانات شبانهای هستیم. به اعتقاد من زیست شبانه فقط جنبه تفریحی ندارد، زندگی شهری، تنوع شغلی و فکر و سلیقه شهروندان ایجاب میکند تا برای هر طیفی، الگوهای متفاوتی را ارائه کنیم، چون زندگی در شهر با زندگی در روستا متفاوت است. او درباره علت مخالفت پلیس هم به «ایران» اینطور توضیح میدهد: من فکر میکنم علت مخالفت پلیس با این طرح، دلایل امنیتی و تأمین نظم و انضباط باشد.
بههرحال اغلب جرایم در شب اتفاق میافتد و کنترل اراذل و اوباش و جرم و جنایت در شب سختتر است. اما زیست شبانه میتواند از یک منظر، تأمین کننده امنیت باشد. اتفاقاً برخلاف دیدگاهی که میگوید حضور خانوادهها در محیطهای آسیبخیز باید حذف شود، دیدگاهی هم معتقد است که برای تأمین امنیت، میتوان از حضور خانوادهها استفاده کرد، چه بسا زیست شبانه بتواند نقاط جرمخیز را کنترل کند. برخی مسئولان به اشتباه حضور خانواده را ممنوع میکنند. درحالیکه زیست شبانه مخاطبان خاص خودش را دارد.
البته برای این کار میتوان چند نقطه از یک محله را انتخاب کرد و قرار نیست این طرح در همه خیابانها اجرا شود. سؤال مهم این است که آیا این طرح در این دو ماه اجرای آزمایشی، موفق ظاهر شده است یا نه؟ این جامعه شناس با بیان اینکه این طرح میتواند به نشاط اجتماعی منجر شود، به شرط آنکه از ابزارهایی مثل موسیقی و تئاتر خیابانی بهره بگیرد، میگوید: در کشورهای دیگر استفاده از موسیقی در فضاهای شهری رایج است و مردم به این فضاها در هر ساعتی از شبانهروز دسترسی دارند.
زیست شبانه گردشگر بینالمللی میخواهد
سؤال اصلی اینجاست چرا در طول مدتی که این طرح به صورت آزمایشی اجرا شد، پلیس مخالفت خود را اعلام نکرد و بعد از اتمام دوران آزمایشی، اجازه اجرای این طرح را نداد. حسین ایمانی جاجرمی، جامعه شناس در پاسخ به این سؤال با بیان اینکه در اجرای این طرح در ابتدا باید نظر ذینفعان و مشارکت کنندگان جلب میشد، میگوید: «در کشور ما مدیریت شهری تنها بخشی از اداره شهر را برعهده دارد و باید حتماً رضایت پلیس را جلب میکرد.»
به گفته وی، زیست شبانه در جوامع آزاد و در شهرهایی که سختگیریهای مذهبی، فرهنگی و اجتماعی ندارند، رایج است و به همین علت در کشور ما چندان تحقق پذیر نیست. چون بخش عمدهای از رونق زیست شبانه بر تفریحات و کسب و کارهایی میچرخد که ما مجاز به داشتن آنها نیستیم. از طرفی در این کشورها هم قوانین و مقررات ویژهای وضع شده و اینطور نیست که هر کس هر کاری خواست انجام دهد.
مثلاً در طول هفته این اتفاق نمیافتد و در روزهای شنبه و یکشنبه، مردم فرصت دارند تا در نیمههای شب، بیرون باشند. شخصاً تجربه زیست شبانه در وین و پیزا را داشتهام و البته در پاریس و فلورانس، فضای شهری متفاوتتر است. متفاوت از این جهت که این شهرها، توریستی هستند.
جاجرمی با تأکید بر اینکه زیست شبانه ارتباط مستقیمی با صنعت گردشگری دارد، میگوید: «تهران مثل استانبول نیست و اگر ما تا این اندازه گردشگر بینالمللی داشتیم، باید به نوعی به نیازهای آنها پاسخ میدادیم، اما حتی شهرهایی مثل شیراز و اصفهان هم نمیتوانند با شهرهای توریستی دنیا رقابت کنند، بنابراین اجرای چنین طرحهایی بیشتر حالت تشریفاتی به خود میگیرد، ضمن آنکه جمعیت ساکن تهران اغلب شاغل و پرمشغلهاند و فرصتی برای زندگی شبانه ندارند مگر در اواخر هفته!»
وی با بیان اینکه گردشگری ما از نوع محدود است، میگوید: تنها با اجرای پیششرطهایی امکان اجرای چنین طرحی وجود دارد و تا وقتی انگیزههای اقتصادی در پشت آن نباشد و ریشههای قوی برای آن تعریف نشود، در حد پاسکاری بین دستگاهها و بوروکراتیک باقی میماند. ما در خاورمیانه زندگی میکنیم و ملاحظات امنیتی ویژهای داریم. شهری مثل لاسوگاس امریکا میتواند یک نمونه واضح از زیست شبانه باشد.
جاجرمی ادامه میدهد: ما جامعهای خانوادهگرا هستیم و از لحاظ فرهنگی هم محدودیتهایی داریم و خیلی مهم است که اگر کاری میخواهیم انجام دهیم حتماً توافق کنیم و همه جوانب را ببینیم.
منبع: روزنامه ایران
۰