جدایی ری، مطالبه عمومی یا تکرار تاریخ؟

حمیدرضا خالدی | «ری» بی‌شک مادر تهران است؛ اما پس از دو سده، فرزندش چنان قدی کشیده و فربه شده و زور بازویی پیدا کرده که شده رستم دستان و حالا برخلاف رسم و مرام جوانمردان و عیاران، مادر را عزلت‌نشین خانه کرده و خود یکه‌تاز میدان روزگار شده است.

این قصه، قصه‌ای واقعی است از شهری که روزگاری نامش در زمره زیباترین و آبادترین شهر‌های کشور بود و امروز در زیر پونز نقشه پایتخت به یکی از جنوبی‌ترین محلات کلانشهری به نام تهران بدل شده و به همان نسبت از جاه و جلال و جبروت و خدماتی که می‌گرفته، کم شده و جیره‌خوار خزانه شهرداری پایتخت شده است.

شاید برای همین هم هست که تاکنون بسیاری از ری‌نشین‌ها و چهره‌های سیاسی، هنری و فرهنگی که از این شهر قد علم کرده‌اند و سری در بین سر‌ها درآورده‌اند، پرچم طغیان برداشته و داعیه جدایی ری از تهران را داشته‌اند. با این حال اولین قدم رسمی و جدی در این مورد به حدود ۱۰ سال قبل برمی‌گردد.

آن زمان مخالفان جدایی ری از تهران یک‌صدا می‌گفتند جدایی ری از تهران، فدا کردن منافع شهر ری در راه منافع عده‌ای خاص است چراکه چندین برابر درآمد شهری ری در آن هزینه می‌شود. در آن سال‌ها دولت وقت تلاش داشت با طرح جدایی ری از تهران، خاستگاه سیاسی رای خود در جنوب تهران و محلات فقیرنشین را تحکیم کند و در مقابل اصلاح‌طلبانی مانند معصومه ابتکار که آن زمان عضو شورای شهر تهران بود، معتقد بودند تمام این کار‌ها مانور سیاسی است و نباید اجازه گسسته شدن ری از تهران داده شود. این کرکری خواندن‌ها تا جایی پیش رفت که در شهریور ۹۱ فرماندار وقت شهر ری مژده داد که ظرف دو هفته، جدایی کامل ری از تهران کلید خواهد خورد.

این کش و قوس، اما همچنان ادامه داشت تا اینکه در آستانه انتخابات سال ۹۲ بار دیگر جریانات سیاسی روز به خصوص دولت وقت، طرح جدایی ری از تهران را به صورت جدی کلید زدند و آن را هدیه رییس‌جمهور وقت به ری نشینان نامیدند ولی این پایان ماجرا نبود.

یک روز تمدن، استاندار وقت تهران اعلام می‌کرد دولت قصد جدایی ری از تهران را ندارد و روز دیگر وزارت کشور حسن علیقلی‌زاده را به عنوان شهردار ری به رسمیت می‌شناخت. گرچه عمر شهرداری وی چندان تداوم نداشت و با شکایت علیرضا دبیر، حسن بیادی و مرتضی طلایی به دیوان عدالت اداری، شهرداری او عملا متوقف ماند.

این لج بازی ولی همچنان ادامه داشت و تمدن، استاندار تهران که تا چندی قبل می‌گفت: قصد جدا کردن ری از تهران را ندارد این بار و در پاسخ به مخالفان گفت: جدایی ری از تهران قطعی است و قطعا انتخابات شورای شهر ری مستقل برگزار می‌شود.

با این وجود گویا زور مخالفان شورای شهر تهران و در صدر آن‌ها چمران و شهردار وقت تهران، محمدباقر قالیباف بیشتر از دولت‌ها بود چراکه اواخر سال ۹۱ دیوان عدالت اداری رای به توقف اقدامات انجام شده توسط دولت برای جداسازی ری از تهران داد تا بار دیگر این پرونده به بایگانی تاریخ بپیوندد. حالا، اما دوباره بعد از چند سال، چند هفته‌ای است که پرونده خاک خورده جدایی ری از تهران با امضای ۳۶ نماینده مجلس مطرح شده است.

آن هم درست چند ماه مانده به انتخابات مجلس! بدین تریب مردم حق دارند که با توجه به سابقه این طرح و گذشته‌ای که داشته همچنین تقابل زمانی آن با انتخابات نه تنها به آن بدبین باشند که آن را تکراری از تاریخ بدانند. در این میان به نظر می‌رسد، اکثریت اعضای شورای شهر تهران به این بهانه که طرح یاد شده مدیریت یکپارچه شهری را دچار اختلال می‌کند یا به بهانه خدشه‌دار شدن هویت ری با آن مخالفت می‌کنند.

گرچه دو تن از اعضای همین شورا یعنی حسن خلیل‌آبادی و ناهید خداکرمی با تمام توان به دفاع از آن می‌پردازند و جدایی ری از تهران را فرصتی تاریخی برای رشد و توسعه این شهر کهن کشورمان می‌دانند. شهری که به اعتقاد آن‌ها سال‌هاست که به خاطر آنکه زیر چتر نام پرطمطراق تهران بوده، نابرابری‌های فراوانی در مورد تقسیم خدمات شهری دیده و به شهری پرآوازه به منطقه‌ای کم برخوردار و حاشیه‌ای بدل شده است. دوئلی که باید منتظر ماند و دید که این بار چه جناح و گروهی برنده آن هستند؟