شفافیت و پول کثیف

شهاب‌الدین بیمقدار | درحالی که بحث از «پول کثیف» به یکی از مباحث تکراری در آستانه انتخابات مختلف تبدیل شده است، به نظر می‌رسد عزم جدی برای مقابله با اثرگذاری این منابع مالی ناسالم در انتخابات وجود ندارد. این در شرایطی است که متاسفانه بحث «پول کثیف» و اثرات آن در انتخابات در قانون انتخابات موردتوجه نیست.

البته در طرحی که به عنوان جایگزین لایحه جامع انتخابات در کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور در مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت، به این مقوله توجهی ویژه شد، اما به هر حال این بحث نیز همچون کلیت طرح انتخابات جامع نیمه‌کاره رها شد و در شرایط کنونی، تا زمانی که در حوزه قانون‌گذاری به شرایط مطلوب دست پیدا نکنیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که با این پدیده برخورد شود.

در این میان البته باید توجه داشته باشیم که به طور کلی نقش پول در حوزه‌های مختلف انتخابیه به طور یکسان و یک‌اندازه نبوده و در حالی که بعضا شاهد اثرات سوء هزینه‌های ناصحیح انتخاباتی در روستا‌ها و حوزه‌های انتخابیه کوچک هستیم، این مضار در پایتخت، کلانشهر‌ها و حوزه‌های انتخابیه بزرگ چندان قابل توجه نیست.

هرچند بحث «پول کثیف» تاحدودی متفاوت است و بر این اساس، شاید عمده دلیل اینکه چندان شاهد اثرگذاری این منابع مالی در انتخابات نیستیم، به دلیل آن است که قانون مبارزه با این پول‌ها وجود ندارد و به این اعتبار، اساسا متوجه اثرات آن نمی‌شویم. معضلی که طبیعتا تازمانی که قوانین پولشویی در کشور به‌روز نشود و نظام پولی- بانکی‌مان شفاف نباشد، بر همین منوال ادامه خواهد داشت و این‌جاست که اهمیت همکاری با گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF و تصویب قوانین به‌روز مبارزه با پولشویی اهمیت خود را نمایان می‌سازد.

همین اواخر مستندی در یکی از شبکه‌های تلویزیونی خودمان پخش می‌شد که به بحث شفافیت‌های مالی در کشور گرجستان می‌پرداخت. کشوری که بنابر ادعای این مستند از فعالیت گروه‌های مافیایی رنج می‌برد، اما در سال‌های گذشته موفق شده با ایجاد شفافیت در نظام پولی- بانکی خود و به‌روز کردن قوانین مبارزه با پولشویی مانع از اثرگذاری ناصحیح این منابع مالی در مناسبات اقتصادی خود شود.

نمونه و الگویی که می‌تواند در کشور ما نیز مورد استفاده قرار گیرد تا مگر از این رهگذر بتوانیم ضمن مبارزه با پول کثیف در شکل عمومی آن، مانع از اثرگذاری این منابع مالی ناسالم در روند‌های سیاسی ازجمله بحث انتخابات شویم. امروز به نظر می‌رسد زیرساخت‌های لازم برای ایجاد شفافیت مالی در کشور فراهم شده و لااقل می‌توان حرکت در این مسیر را آغاز کرد؛ حرکتی که طبیعتا در صورت تداوم می‌تواند مانع از پولشویی و بروز تخلفات مالی در کشور باشد.