گورزار یا مزرعه جسد؛ راهی جدید برای حل جنایات
هر چند عدهای به این منطقه نام "گورزار یا مزرعه جسد" را دادهاند، اما دانشمندان " گورستان پزشکی قانونی" یا حتی " آزمایشگاه سنگوارهشناسی" را ترجیح میدهند، چون در این مکانها روی اتفاقاتی که بعد از مرگ برای بدن رخ میدهد، مطالعه میکنند.
کد خبر :
۷۴۵۱۷
بازدید :
۹۲۲۱
هشدار: این گزارش حاوی تصاویر و توصیفهایی است که ممکن است ناراحت کننده باشند.
گورستانهای در اختیار پزشکی قانونی بیشتر آداب و رسوم مربوط به مرگ را زیرپا میگذارند، مکانهایی که در آنها روند پوسیدن جسد انسان در هوای آزاد به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد.
دانشمندان امیدوارند بتوانند از این طریق مهارتهای لازم برای "خوانش جسد" و حل جنایات را بیاموزند. اما آیا چنین رفتاری با مردگان از نظر اخلاقی قابل قبول است؟
در یک مرتع، نقاطی پراکنده از تکهای زمین که چمن انبوهی دارد، با تودههایی از علف پوشیده شده که بیشتر از بقیه رشد کردهاند. مکانی که وقتی از دور به آن نگاه میکنی، برای پیادهوری ایدهآل به نظر میرسد.
اما علفهای آن منطقه - که نزدیک به یک متر بلندتر از علفهای نقاط اطراف هستند- به یک دلیل مشخص رشدی به این خوبی داشتهاند: آنها هفتهها از بقایای اجساد در حال پوسیدن تغذیه کردهاند.
در یک روز گرم و آفتابی وقتی به این منطقه که گیاهان بلندی دارد، نزدیک میشوی بوی گندیدگی به اندازهای قوی است که اشک به چشمانت میآورد.
در بخشی از این مرتع که کمی بیش از یک هکتار وسعت دارد، ۱۵ جسد برهنه به طور پراکنده قرار داده شدهاند. بعضی از این اجساد در محفظههای فلزی هستند و برخی دیگر را با پلاستیک آبی رنگ پوشاندهاند. تعداد کمی از آنها را در قبرهای کمعمق گذاشتهاند، اما بیشترشان به طور کامل در معرض عوامل محیطی قرار دارند.
دانشمندان امیدوارند بتوانند از این طریق مهارتهای لازم برای "خوانش جسد" و حل جنایات را بیاموزند. اما آیا چنین رفتاری با مردگان از نظر اخلاقی قابل قبول است؟
در یک مرتع، نقاطی پراکنده از تکهای زمین که چمن انبوهی دارد، با تودههایی از علف پوشیده شده که بیشتر از بقیه رشد کردهاند. مکانی که وقتی از دور به آن نگاه میکنی، برای پیادهوری ایدهآل به نظر میرسد.
اما علفهای آن منطقه - که نزدیک به یک متر بلندتر از علفهای نقاط اطراف هستند- به یک دلیل مشخص رشدی به این خوبی داشتهاند: آنها هفتهها از بقایای اجساد در حال پوسیدن تغذیه کردهاند.
در یک روز گرم و آفتابی وقتی به این منطقه که گیاهان بلندی دارد، نزدیک میشوی بوی گندیدگی به اندازهای قوی است که اشک به چشمانت میآورد.
در بخشی از این مرتع که کمی بیش از یک هکتار وسعت دارد، ۱۵ جسد برهنه به طور پراکنده قرار داده شدهاند. بعضی از این اجساد در محفظههای فلزی هستند و برخی دیگر را با پلاستیک آبی رنگ پوشاندهاند. تعداد کمی از آنها را در قبرهای کمعمق گذاشتهاند، اما بیشترشان به طور کامل در معرض عوامل محیطی قرار دارند.
علفهای اطراف این اجساد در ابتدا خشک میشوند. این وضعیت، اما موقتی است و وقتی زمانش فرا برسد، به سرعت رشد میکنند و با دریافت مواد غذایی بیشتر، دوباره جان میگیرند.
اینجا آزمایشگاه فضای باز موسسه انسانشناسی پزشکی قانونی متعلق به دانشگاه فلوریدای جنوبی است که در خارج از شهر تامپا واقع شده و فاصله چندانی با زندان این منطقه ندارد.
هر چند عدهای به این منطقه نام "گورزار یا مزرعه جسد" را دادهاند، اما دانشمندان " گورستان پزشکی قانونی" یا حتی " آزمایشگاه سنگوارهشناسی" را ترجیح میدهند، چون در این مکانها روی اتفاقاتی که بعد از مرگ برای بدن رخ میدهد، مطالعه میکنند.
اینجا مکانهایی علمی به حساب میآیند، هر چند در آنها اتفاقاتی برای بقایای انسان میافتد که با بیشتر آداب و رسوم رایج منطقه مغایرت دارد.
این نوع از مزرعه سال ۲۰۱۷ شروع به کار کرد. در ابتدا قرار بود در نزدیکی هیلزبورو قرار داشته باشد، اما با مخالفت اهالی روبرو شد. آنها میترسیدند این اجساد بوی بد ایجاد کنند و حیوانات مردارخوار را به آن منطقه بکشانند. اتفاقاتی که ممکن بود باعث کاهش قیمت ملک در آن ناحیه شود.
البته فقط همسایهها نیستند که دغدغه حضور مردگان در اطراف خود را دارند و برخی از دانشمندان حوزه پزشکی قانونی هم گفتهاند نسبت به فایده گورزارها و این که آیا اساسا ضروری هستند، شک دارند.
اجساد در حال پوسیدگی
مزرعه دانشگاه فلوریدای جنوبی تنها نمونه از این مکانها نیست. ۶ گورزار دیگر در نقاط مختلف آمریکا وجود دارند. کشورهایی مثل استرالیا، کانادا و بریتانیا هم در حال برنامهریزی برای باز کردن چنین اماکنی هستند.
بیشتر اجساد در حال تجزیه در دانشگاه فلوریدای جنوبی متعلق به افرادی هستند که بدن خود را پیش از مرگ به طور داوطلبانه به علم اهدا کردهاند. در برخی موارد هم خانوادههای آنها دست به این کار زدهاند.
هدف اصلی از به راه انداختن گورزار مطالعه روی چگونگی تجزیه بدن انسان و اتفاقاتی است که در محیط نزدیک به آن میافتد.
دانشمندان امیدوارند با این کار به اطلاعات مهمی دست یابند که میتواند به حل جنایات و بهبود تکنیکهای تشخیص هویت پزشکی قانونی کمک کند.
دکتر ارین کیمرلی، رئیس موسسه انسانشناسی پزشکی قانونی دانشگاه فلوریدای جنوبی به بی بی سی گفت: "بلافاصله بعد از مرگ، اتفاقات زیادی در بدن انسان رخ میدهد، از روند طبیعی تجزیه جسد گرفته تا هجوم برخی انواع حشرات و تغییراتی که در محیط اطراف آن صورت میگیرد. "
دکتر کیمرلی و تیم تحقیقاتیاش معتقدند مطالعه روی اجساد واقعی که در زمان و محیط واقعی تجزیه میشوند از اهمیت زیادی برخوردار است.
آشنایی با روند تجزیه جسد
دکتر کیمرلی میگوید تجزیه جسد به طور کلی در چندین مرحله اتفاق میافتد:
۱- تازه: این مرحله بلافاصله بعد از این که قلب از کار میافتد، شروع میشود. دمای بدن پائین میآید و با توقف جریان خون در بدن، خون در بعضی مناطق انباشته میشود.
۲- تورم: باکتریها شروع به خوردن بافت نرم بدن میکنند و تغییر در رنگ پوست مشاهده میشود. در بدن گاز تولید میشود، جسد ورم میکند و بافت نرم آن از هم میپاشد.
۳- پوسیدگی فعالانه: در این مرحله بیشترین میزان از توده بدن از بین میرود. بخش عمدهای از بافت نرم بدن یا خوراک کرمها میشود و یا به شکل مایع درمیآید و در محیط اطراف نفوذ میکند.
۴- پوسیدگی پیشرفته: از آنجایی که بخش اعظم بافت نرم بدن از بین رفته، میزان باکتری، کرمها و حشرات کاهش مییابد. اگر جسد در خاک باشد، گیاهان اطراف آن میمیرند و میزان اسید آن هم تغییر میکند.
۵- بقایای خشک: آنچه از بدن باقی میماند به تدریج شکل اسکلت به خود میگیرد. این تغییر در ابتدا در صورت، دستها و پاها مشاهده میشود. اگر محیط مرطوب باشد، ممکن است منجر به مومیایی شدن جسد شود. در نتیجه مواد مغذی که در خاک اطراف جسد نفوذ میکنند، ممکن است گیاهان دوباره شروع به رشد کنند.
البته این مراحل ثابت نیستد و میتوانند به شدت تحت تأثیر شرایط محیطی قرار بگیرند. دلیل علاقه دکتر کیمرلی و سایر دانشمندان پزشکی قانونی به انجام تحقیقات در گورزار هم همین است.
اطلاعات مفید
به منظور فراهم کردن امکان مطالعه روی طیف گستردهای از شرایط، در مزرعه دانشگاه فلوریدای جنوبی بعضی از اجساد زیر محفظه فلزی قرار گرفتهاند و بقیه رویشان باز است.
دانشمندان اتفاقاتی که در روند پوسیدگی همه این اجساد به طور یکسان رخ میدهد را زیر نظر میگیرند: این که کرمها از بافت نرم بدن تغذیه میکنند و پوست و استخوان را به جا میگذارند.
اما اجسادی که زیر محفظههای فلزی نگهداری نمیشوند، علاوه بر این حیوانات مردارخوار از جمله کرکسها، کایوتها، جوندگان کوچک و صاریغها (یکی از انواع کیسهداران) را به خود جذب میکنند.
این حیوانات گاهی اوقات در دستههای بزرگ از راه میرسند. جانوران درنده گرسنهای که جسد را گاز میگیرند و پوست آن را سوراخ میکنند، عضلات و اندامش را میدرند و حتی گاهی اوقات آن را برمیگردانند تا بتوانند به خوردن ادامه دهند.
این حیوانات گاهی اوقات در دستههای بزرگ از راه میرسند. جانوران درنده گرسنهای که جسد را گاز میگیرند و پوست آن را سوراخ میکنند، عضلات و اندامش را میدرند و حتی گاهی اوقات آن را برمیگردانند تا بتوانند به خوردن ادامه دهند.
دکتر کیمرلی میگوید: "سعی داریم از هر جسد تا جایی که امکان دارد اطلاعات کسب کنیم. "
دانشمندان پزشکی قانونی در طول این فرایند روزانه به مزرعه سر میزنند و نحوه دگرگونی هر جسد را ثبت میکنند. دانشمندان از اجساد عکس و فیلم تهیه میکنند و در حین مطالعه آنها به شکل مفصل یادداشت برمیدارند.
آنها علاوه بر این به وضعیت و مکان جسد هم توجه دارند؛ این که نزدیک آب، رو یا زیر زمین هستند و در محفظه فلزی یا بیرون آن قرار دارند.
زمینشناسان و متخصصان ژئوفیزیک پا به پای این دانشمندان پیش میروند و اتفاقاتی که برای خاک، آب، هوا و پوشش گیاهی اطراف این اجساد میافتد را تجزیه و تحلیل میکنند. آنها میخواهند بدانند موادی که از جسد تراوش میشود چگونه بر محیط زیست تأثیر میگذارند.
اجساد تبدیل شده به اسکلت در نهایت به مکانی برده میشوند که در علم پزشکی قانونی به آن " آزمایشگاه خشک" گفته میشود. آنجا استخوانها تمیز و برای استفاده دانشجویان و پژوهشگران نگهداری میشوند.
جنایات حل نشده
اطلاعات جمعآوری شده توسط دانشمندان سنگوارهشناسی - که به طور خاص روی پوسیدگی جانداران مطالعه میکنند- کمک بزرگی برای تحقیقات پزشکی قانونی به حساب میآید.
دسترسی به اطلاعات مفصل در رابطه با فرایند پوسیدن جسد میتواند در تشخیص مدت زمانی که از مرگ یک نفر گذشته کمک کند. با استفاده از این اطلاعات علاوه بر این میتوان فهمید جسد برای چه مدتی در یک نقطه خاص باقی مانده و چه زمانی آن را حرکت داده یا دفن کردهاند.
این اطلاعات علاوه بر این سرنخهای مهمی در رابطه با اصلیت فرد هم فراهم میکند و در کنار دادههای ژنتیکی و تجزیه و تحلیل استخوانها، میتواند در تحقیقات جنانی و معماهای قتل حل نشده مورد استفاده قرار بگیرد.
مصائب کار با اجساد
این حوزه کاری ممکن است برای عدهای ناخوشایند باشد. این که با اجساد سر و کار داشت و روند تجزیه بدن انسان را جزء به جزء به ثبت رساند.
اما دکتر کیمرلی میگوید این کار بر روحیه اش تأثیر بدی نگذاشته است. او با اشاره به تابوهایی که گاهی اوقات در رابطه با مرگ وجود دارد، میگوید: "به عنوان یک دانشمند و یک فرد حرفهای یاد میگیری چطور فاصلهات را حفظ کنی. "
او میگوید سختترین بخش کارش زمانی است که از برخی واقعیتها در رابطه با موضوع مورد مطالعهاش مطلع میشود: " ما معمولا در تحقیقات مربوط به قتلها همکاری میکنیم و سختترین چیز روبرو شدن با بعضی موضوعات واقعا ناراحت کننده است. وحشتناکترین بخش کار این است که میبینی انسانها میتوانند چه بلاهایی سر یکدیگر بیاورند. "
جدای از این، دکتر کیمرلی و همکارانش گاهی اوقات مجبور میشوند با خانوادههایی حرف بزنند که ۲۰ یا ۳۰ سال پیش فرزند خود را از دست دادهاند و هنوز به دنبال بقایای او هستند.
او میگوید حرفهاش تا زمانی که به حل معمای قتل نزدیک به ۲۵۰ هزار نفری که از سال ۱۹۸۰ به این سو در آمریکا کشته شدهاند کمک کند، ارزش این سختیها را دارد.
از زمان شروع به کار در اکتبر ۲۰۱۷ تا کنون، این گورزار ۵۰ جسد از اهداکنندگان دریافت کرده و ۱۸۰ نفر هم وصیت کردهاند بدنشان بعد از مرگ در اختیار این مکان قرار بگیرد.
بیشتر این اهداکنندگان افراد سالمندی هستند که برای مرحله بعدی زندگی خود برنامهریزی میکنند. البته آنهایی که به امراض واگیردار مبتلا هستند پذیرفته نمیشوند، چون ممکن است بیماریشان به پژوهشگران سرایت کند.
مسائل اخلاقی
مزارع جسد اطلاعات ارزشمندی در اختیار علم قرار دهند، اما در عین حال کم و کاستهایی هم دارند.
پاتریک رندولف کوئینی، کارشناس انسانشناسی پزشکی قانونی از دانشگاه لانکاشر مرکزی در بریتانیا میگوید: " قرار دادن این اجساد در فضای باز مشکلاتی به دنبال دارد. "
دکتر رندولف کوئینی به طور کل با کاری که در این مزارع جسد انجام میشود، موافق است، اما با اشاره به جدید بودن این علم میگوید: " متغیرهای زیادی وجود دارند که قابل کنترل نیستند و در نتیجه تفسیر اطلاعاتی که فراهم میکنند، بسیار سختتر است. "
او معتقد است سختترین بخش کار یافتن راهی برای جمعآوری اطلاعاتی است که بتوان آنها را سامان داد و در اختیار جامعه علمی گذاشت.
سو بلک، پژوهشگر ارشد انسانشناسی پزشکی قانونی در دانشگاه لانکاشر مرکزی یکی از منتقدان مزارع جسد است که ارزشهای این مطالعه را زیر سوال برده. به اعتقاد او چیزی که به این مطالعه صدمه میزند، حجم کوچک نمونهها و نتایج به شدت متغیر است.
علاوه بر این مشکلات اخلاقی هم وجود دارند. دکتر بلک در کتاب خود با عنوان " تمام آنچه باقی میماند" که سال ۲۰۱۸ منتشر شد، نوشته: " به نظر من این مفهمومی مخوف و در عین حال خشن است. ناراحتی من وقتی به اوج خود رسید که برای بازدید از یکی از این مکانها دعوت شدم، درست مثل این که یک مکان توریستی است. ".
اما دکتر کیمرلی معتقد است این دست از آزمایشگاههای روباز، آیندهای درخشان پیش رو دارند و نمونههای بیشتر آن در سراسر دنیا در حال راه افتادن هستند: " اگر این نوع از تحقیق و کاربرد عملی آن را درک کنیم، به ضرورت وجود مزارع جسد پی خواهیم برد. "
۰