وضعیت نفت در فصل اول ۲۰۲۰

تازه‌ترین پیش‌بینی بانک‌های سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد آن‌ها انتظار دارند رشد قیمت نفت تحت تاثیر عوامل مختلف در سال ۲۰۲۰ به طور محدود ادامه داشته باشد. کشور‌های عضو و غیرعضو اوپک در نشست رسمی اوایل این ماه تصمیم گرفتند به منظور کنترل مازاد عرضه نفت‌خام در بازار، توافق خود برای کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه‌ای را در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰ به ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز افزایش دهند.

پیش‌بینی نفت در فصل اول ۲۰۲۰
با این حال آن‌طور که نظرسنجی وال‌استریت‌ژورنال از ۱۳ بانک جهانی نشان می‌دهد، این بانک‌ها انتظار دارند معاملات آتی شاخص نفت‌خام برنت در فصل نخست ۲۰۲۰ به‌طور میانگین روی قیمت ۲۳/ ۶۱ دلار بر بشکه قرار داشته باشد.

این پیش‌بینی تنها ۹/ ۰ درصد بالاتر از پیش‌بینی ماه قبل قرار دارد که در مقایسه با خروجی تصمیم اوپک برای عمیق‌تر کردن کاهش تولید، ناچیز به‌شمار می‌رود. همچنین این بانک‌ها انتظار دارند قیمت شاخص نفت‌خام آمریکا در سه ماه اول سال جدید میلادی، به‌طور متوسط روی ۵۶ دلار بر بشکه قرار داشته باشد.

این بانک‌ها همچنین انتظار خود از بهای نفت در کل سال ۲۰۲۰ را نیز عنوان کرده‌اند. از نگاه آن‌ها متوسط قیمت نفت‌خام برنت در سال جدید میلادی ۶۵/ ۶۰ دلار بر بشکه و متوسط نفت‌خام آمریکا نیز ۶۸/ ۵۵ دلار بر بشکه خواهد بود.

یکی از پیش‌بینی‌هایی که برای نفت در سال آینده میلادی وجود دارد این است که «عوامل و اتفاقات قابل پیش‌بینی یا غیرقابل پیش‌بینی بر قیمت نفت تاثیر محدودتری» خواهند داشت. برای مثال انتظار می‌رود بروز اختلال ناگهانی در عرضه نفت‌خام، مانند گذشته منجر به جهش قیمت‌ها نشود و رشد محدود قیمت‌ها را در پی داشته باشد.

کمترین و بیشترین پیش‌بینی‌ها
بین ۱۳ بانکی که در نظرسنجی وال‌استریت‌ژورنال شرکت کرده‌اند، سه بانک آی‌ان‌جی بانک، آربی‌سی و استاندارد چارتر قیمت نفت را نسبت به سطوح کنونی افزایشی پیش‌بینی کرده‌اند. استاندارد چارتر که بیشترین برآورد را از قیمت نفت در ۲۰۲۰ داشته بر این باور است که در اوایل نیمه دوم این سال قیمت نفت برنت تا سطح ۷۳ دلار بر بشکه افزایش خواهد یافت.

از سوی دیگر چهار بانک، سوسیته ژنرال، سی‎تی گروپ، دویچه بانک و جی‌پی مورگان مسیر کاهشی برای نفت‌خام در سال پیش‌رو پیش‌بینی کرده‌اند. این بانک‎‌ها همگی بر این باورند که قیمت نفت برنت در سال ۲۰۲۰ زیر ۶۰ دلار بر بشکه معامله خواهد شد. دویچه بانک کمترین برآورد را از قیمت نفت برنت در این سال داشته و پیش‌بینی کرده است که در فصل دوم و سوم سال ۲۰۲۰ قیمت این نفت شاخص تا حدود ۵۳ دلار بر بشکه کاهش خواهد یافت.

با این حال تعداد بانک‌هایی که قیمت نفت در سال آینده میلادی را در سطوح کنونی پیش‌بینی کرده‌اند، بیشتر است. ۶ بانک بارکلیز، کامرز بانک، بی‌ان‌پی پاریباس، جفریز، مورگان استنلی و مریل لینچ بر این باورند که متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۲۰ تفاوت چندانی نسبت به سطوح کنونی (بین ۶۰تا۶۵ دلار بر بشکه) نخواهد داشت.

با این حال این بانک‌ها نیز ظاهرا برآوردی مانند موسسات اوپک، آژانس بین‌المللی انرژی و اداره اطلاعات انرژی آمریکا از مازاد عرضه در سال ۲۰۲۰ دارند. این سه موسسه در آخرین گزارش ماهانه خود اعلام کردند که در سه ماه اول و به‌خصوص دوم سال آینده بازار با مازاد عرضه شدیدی مواجه خواهد بود.

۶ بانک نامبرده نیز قیمت نفت را در نیمه اول سال کاهشی پیش‌بینی کرده، اما بر این باورند که قیمت‌ها در نیمه دوم سال افزایشی خواهد بود و در مجموع متوسط قیمت نفت در سطوح بیش از ۶۰دلار باقی خواهد ماند.

دامنه اثر اوپک و جنگ تجاری
قیمت نفت‌خام برنت و آمریکا در ماه دسامبر به ترتیب ۳/ ۶ درصد و ۷/ ۹ درصد رشد داشته‌اند. این رشد در پی تصمیم اوپک برای عمیق‌تر کردن کاهش تولید به دست آمد و با توافق آمریکا و چین بر سر فاز نخست صلح تجاری ادامه پیدا کرد. عدم اطمینان‌هایی که در پی جنگ تجاری دو غول اقتصادی بر سر اقتصاد جهانی و رشد تقاضای نفت‌خام سایه افکنده بود، در پی گام‌های موثر در راستای توافق تجاری کم‌رنگ‌تر شدند.

احتمال می‌رود آمریکا و چین پس از عبور از مذاکرات اولیه، در نخستین هفته ژانویه به‌طور رسمی فاز اول توافق تجاری را به امضا برسانند. در اوایل دسامبر اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده بودند که احتمالا کند شدن روند تجارت جهانی، بهبود خواهد یافت.

با این حال تحلیلگران در موسسه BNP Paribas عقیده دارند تاثیرات منفی ناشی از تعرفه‌های موجود برای کالا‌های چینی و آمریکایی همچنان ادامه خواهد داشت. در کنار این موضوع، این واقعیت از چشم بانک‌ها و موسسات سرمایه‌گذاری دور نمانده که ائتلاف کشور‌های عضو و غیرعضو اوپک به‌زودی برای کاهش تولید وارد چهارمین سال اجرای خود خواهند شد.

در کنار این واقعیت سیگنال‌هایی که از احتمال کاهش تدریجی سهمیه‌های تولید به بازار ارسال می‌شود نیز وجود دارد. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه به‌عنوان یکی از اعضای اثرگذار بر تداوم توافق کاهش تولید به تازگی اعلام کرده که در نشست آتی اوپک پلاس در مارس ۲۰۲۰، هر موضوعی از جمله بررسی خروج تدریجی از توافق کاهش تولید می‌تواند مورد بحث قرار گیرد.

نواک تاکید کرده است تصمیم‌گیری برای ادامه یا قطع همکاری بر سر توافق کاهش تولید به شرایط بازار نفت در روز‌های منتهی به برگزاری نشست بستگی دارد.

مارتین ریتز، تحلیلگر بازار‌های کالایی در موسسه مورگان استنلی در رابطه با توافق اوپک می‌گوید: «اوپک مقدار زیادی از نفت را به‌طور غیرمعمول و طی دوره‌ای که آن هم به‌طور غیرمعمول طولانی بوده از بازار خارج کرده و این کاهش طولانی و عمیق هنوز موردنیاز است.» این اظهارنظر نشان می‌دهد نسبت به اینکه اوپک و همراهانش بتوانند به‌طور موفقیت‌آمیز کاهش تولید‌های عمیق‌تر را اجرایی کنند و به این واسطه میزان عرضه اعضای اوپک را تحت تاثیر قرار دهند، تردید وجود دارد.

نشست ۱۷۶ اوپک در وین که در هفته نخست دسامبر برگزار شد، صحنه تنش میان اعضای کوچک‌تر اوپک و وزیر نفت عربستان سعودی به‌عنوان کسی بود که برای اطمینان از عرضه اولیه موفق سهام آرامکو در بورس عربستان (تداول) تحت فشار قرار داشت.

این درگیری و تنش اگرچه به نفع شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان تمام شد و کشور‌های ناقض توافق کاهش تولید از جمله عراق و نیجریه مجبور به پایبندی به کاهش عمیق‌تر تولید شدند، اما با این حال تحلیلگران همچنان به اعلام پایبندی این اعضا با دیده تردید نگاه می‌کنند.

از همین رو این تحلیلگران انتظار دارند کاهش تولید بیشتر که از سوی اوپک وعده داده شده است، در فصل اول ۲۰۲۰ محقق نشود. آن‌ها می‌گویند کاهش تولید ۱۶۷ هزار بشکه‌ای در روز از سوی عربستان سعودی و تعهدی که برای کاهش تولید ۴۰۰ هزار بشکه بیشتر در روز داده است، قبلا از سوی این کشور رقم خورده بود.

این درحالی است که تهدید پایان یافتن توافق کاهش تولید بعد از پایان ماه مارس بر جای خود باقی است. از دیگر سو رشد تولید شیل و سایر کشور‌های غیرعضو اوپک نیز به‌عنوان تهدیدی جدی، اثربخشی توافق کاهش تولید اوپک در سال جدید میلادی را در سایه‌ای از ابهام قرار داده است.

نقش آمریکا در بازار نفت ۲۰۲۰
بانک‌هایی که در نظرسنجی وال‌استریت‌ژورنال شرکت کرده‌اند نسبت به اثرگذاری کاهش تولید اوپک بر رشد تولید نفت‌خام آمریکا ابراز تردید کرده‌اند. این تردید زمانی جدی‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم با بهره‌برداری از خطوط لوله جدید انتقال نفت در آمریکا، تولیدکنندگان نفت این کشور با سهولت بیشتری به صادرات نفت‌خود خواهند پرداخت.

طبق پیش‌بینی‌ها، صادرات نفت‌خام و گاز مایع طبیعی آمریکا در سال جدید میلادی با افزایش ظرفیت زیرساخت‌های انتقال در حوزه‌های اصلی تولید نفت شیل به خلیج مکزیک، با رشدی چشمگیر همراه می‌شود. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایالات‌متحده آمریکا در سپتامبر ۲۰۱۹ نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی بیشتری نسبت به آنچه وارد کرده، به بازار‌های جهانی صادر کرده است.

همچنین در گزارش چشم‌انداز کوتاه‌مدت انرژی اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی شده که تراز صادرات نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی شرکت‌های آمریکایی در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با منفی ۴۹۰ هزار بشکه‌ای در روز در سال‌جاری میلادی، به مثبت ۵۷۰ هزار بشکه در روز برسد. افزایش صادرات نفت‌خام آمریکا به معنای تداوم رشد تولید نفت‌خام این کشور با وجود چشم‌انداز‌هایی است که کند شدن رشد تولید این کشور را پیش‌بینی می‌کنند.

به گزارش اویل پرایس، اگرچه سرعت رشد تولید نفت‌خام آمریکا کند شده است، اما تحلیلگران و موسسات پژوهشی انتظار دارند رشد تولید نفت‌خام آمریکا در ۲۰۲۰ همچنان ادامه داشته باشد. از نگاه آن‌ها اگرچه ممکن است از شدت رشد تولید نفت‌خام آمریکا کاسته شود، اما این کشور در سال آینده میلادی بزرگ‌ترین عرضه‌کننده نفت در میان کشور‌های غیرعضو اوپک باقی خواهد ماند.

در این میان آن‌طور که بیکر هیوز گزارش می‌دهد، با وجود آنکه تعداد دکل‌های نفتی آمریکا تا تاریخ منتهی به ۲۰ دسامبر سال جاری میلادی نسبت به همین بازه زمانی در ۲۰۱۸ بیش از ۲۵۰ عدد کاهش داشته، اما تعداد دکل‌های نفتی فعال در آمریکا در هفته گذشته به میزان ۱۸ عدد افزایش داشته است که از ابتدای آوریل نخستین رشد دو رقمی برای این دکل‌ها به‌شمار می‌رود.

بازیگران جدید غیراوپکی
در کنار رشد تولید و عرضه نفت‌خام آمریکا به‌عنوان یکی از عوامل اثرگذار بر روند قیمت نفت در سال جدید میلادی، باید توجه داشت که این تنها آمریکا نیست که به‌عنوان کشوری غیراوپکی، اثربخشی توافق کاهش تولید اوپک بر بازار را تهدید می‌کند. به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، سایر کشور‌های غیرعضو اوپک مانند نروژ، برزیل و گویان قرار است سال آینده نقش‌آفرینی بیشتری در اشباع کردن بازار جهانی نفت داشته باشند.

در دسامبر، آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد رشد عرضه کشور‌های غیرعضو اوپک در ۲۰۲۰، حدود ۱/ ۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود. در این رابطه فرانسیسکو بلانچ، مدیر بخش تحقیقات کالایی و مشتقات در بانک مریل‌لینچ عقیده دارد: انتظار می‌رود رشد تولید کشور‌های غیرعضو اوپک که در زمره تولیدکنندگان شیل نیز قرار ندارند، در سال جدید میلادی به قوی‌ترین رشد خود در ۱۰ سال اخیر دست پیدا کند.

در این میان بلومبرگ نیز در گزارش روز گذشته خود نظری مشابه نتایج حاصل از نظرسنجی وال‌استریت‌ژورنال دارد. طبق این گزارش، تحلیلگران عقیده دارند قیمت نفت در طول سال ۲۰۲۰ به احتمال قوی بدون تغییر چشمگیر باقی خواهد ماند، زیرا توافق اوپک پلاس برای عمیق‌تر کردن کاهش تولید، به‌واسطه افزایش عرضه از سوی کشور‌های غیرعضو اوپک و همچنین چشم‌انداز غیرشفافی که از رشد تقاضای نفت‌خام وجود دارد، توان اثرگذاری نخواهد داشت.

در این میان ممکن است قیمت‌ها در اواسط سال جدید میلادی با رشد بیشتری همراه شوند، زیرا در این بازه زمانی احتمالا تقاضای بازار‌های نوظهور تقویت می‌شود و از سویی ممکن است شاهد کاهش ذخایر جهانی نفت‌خام به واسطه اجرای توافق اوپک باشیم.

بر این اساس موسسه گلدمن ساکس پیش‌بینی‌اش از متوسط قیمت نفت‌خام برنت در سال جدید میلادی را افزایش داده و از ۶۰ دلار بر بشکه به ۶۳ دلار بر بشکه رسانده است. این پیش‌بینی با تکیه بر انتظار کاهش ذخایر جهانی نفت‌خام به‌ویژه در نیمه نخست ۲۰۲۰ ارائه شده است.

همچنین نظرسنجی بلومبرگ نشان می‌دهد متوسط بهای نفت‌خام آمریکا در ۲۰۲۰ روی ۵۰/ ۵۸ دلار بر بشکه قرار خواهد داشت. این پیش‌بینی در سطحی پایین‌تر از قیمت فعلی نفت‌خام آمریکا (۷۳/ ۶۰ دلار بر بشکه در روز گذشته) قرار دارد.