جنجال سم آفلاتوکسین در شیر پاستوریزه
البته میزان مجاز برای وجود این سم در مواد غذایی کاملا مشخص است و در صورتیکه بیش از استاندارد موجود در مواد غذایی گزارش نشود، نمیتواند ضرری به انسان برساند.
کد خبر :
۷۶۱۸۱
بازدید :
۲۱۹۹
«هشدار فوری به ۸۴ میلیون ایرانی/ تا اطلاع ثانوی از مصرف شیر و سبزیجات جدا خودداری کنید! خیانتی که سالها در حق ایرانیان میشود و کسی هم از آن آگاه نیست! افشاگریها در پخش زنده شبکه سه از پشت پرده لبنیات و سبزیجات موجود در بازار خبر داد که هرکسی با شنیدنش پشتش میلرزد...».
این متن یکی از پیامهای تلگرامی است که از دو روز پیش در گروههای مختلف مردمی دستبهدست میشود. ماجرا از این قرار بود که بهادر حاجیمحمدی، بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران، در برنامه «سلام، صبح بخیر» شبکه سه مدعی شده بود: «بهجای نگرانی و توجه به روغن پالم و وایتکس در فراوردههای لبنی، مسئولان باید به سموم دیگری مانند آفلاتوکسین توجه کنند...
درصورتیکه دام از ذرت یا هرگونه علوفه آلوده به آفلاتوکسین استفاده کند، این ماده وارد شیر حیوان میشود... در میان ۱۰ کشور خاورمیانه ایران رتبه آخر را از لحاظ میزان وجود سم آفلاتوکسین در شیر دارد و براساس تحقیق انجامشده ۳۳ درصد شیرهای عرضهشده در کشور به سم آفلاتوکسین آلوده بودهاند».
خبری که مانند ورود ذرتهای آلوده به بازار، جنجالآفرین شد و بخشهای مختلف مسئول در کشور در یک هماهنگی برای اقناع و آرامش افکار عمومی، آن را تکذیب کردند؛ اما مسئله چیست؟ چرا صداوسیما در راستای پربازدیدشدن اخبار خود تلاش میکند افکار عمومی را به حاشیه ببرد و از دید تخصصی به مسائل نمیپردازد؟ این سؤالی است که البته بارها کارشناسان مطرح کردهاند، اما بهدلیل قدرت این رسانه و تلاشش برای درآمدزایی از هر طریقی، پاسخی برای آن پیدا نشد.
مأموریت لاریجانی برای پیگیری خبر مربوط به شیرهای آلوده
کار به جایی رسید که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، به کمیسیون کشاورزی مجلس مأموریت دارد این موضوع را سریع بررسی کنند و گزارش آن را ارائه دهند.
سازمان استاندارد آلودگی شیر پاستوریزه را تکذیب کرد
این موضوع بهسرعت واکنش سازمان ملی استاندارد را بهدنبال داشت. سازمان استاندارد با صدور بیانیهای اظهارنظر کارشناس میهمان صداوسیما درباره آلودگی شیر پاستوریزه به سم آفلاتوکسین را تکذیب و اعلام کرد: «آماری که درباره آلودگی شیر پاستوریزه به سم آفلاتوکسین ارائه شده، واقعیت ندارد».
در این بیانیه تأکید شده که کل فرایند تولید از مواد اولیه تا محصول نهایی تحت کنترل و بازرسی سازمان ملی استاندارد ایران قرار میگیرد و در صورت وجود هرگونه آلودگی یا سم، بهطور حتم با آن برخورد شده و از چرخه مصرف خارج میشود. در پایان سازمان ملی استاندارد به صداوسیما هشدار داده که از انتشار اظهارنظرهای غیرکارشناسی و بدون پشتوانه علمی و تحقیقاتی لازم جدا خودداری کند.
وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی و دامپزشکی سلامت شیر را تأیید کردند
این اظهارات در حالی مطرح میشود که ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، با بیان اینکه حتی در کشورهای اروپایی که سختگیرانهترین کدکسها را دارند هم آفلاتوکسین در لبنیات وجود دارد، گفت: باید توجه داشت میانگین این سم حدود ۵۰ تا ۶۰ نانو گرم در لیتر در تمام شیرهای کشور است.
اگر مقیاس، کدکس اروپا باشد، خود عدد تقریبا بالاست، چون عدد کدکس اروپا ۵۰ نانوگرم در لیتر است. اگر کدکس ایران باشد، حدود ۱۰۰ است که قابل قبول و اگر کدکس آمریکا باشد که میزان آن ۵۰۰ نانوگرم است، با این معیار، تقریبا تمام نمونهها قابل قبول هستند.
این اظهارات جنجالی همچنین با واکنش سازمان دامپزشکی کشور مواجه شد و این سازمان نیز در اطلاعیهای با رد وجود سم آفلاتوکسین در شیر تولیدی کشور اعلام کرد: «اظهارات شخصی بهعنوان کارشناس در برنامه شبکه سه سیما کذب محض، غیرعلمی، غیرمستند و مصداق واقعی تشویش اذهان عمومى است».
معاون وزیر جهاد کشاورزی هم به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: «بههیچوجه سم آفلاتوکسین بیش از حد مجاز در شیر وجود ندارد و این موضوع بهشدت تکذیب میشود». مرتضی رضایی، معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی گفت: «حد مجاز آفلاتوکسین در شیر براساس استانداردها در ایران ۵۰ نانوگرم در لیتر است که در شیرهای مصرفی کشورمان بههیچعنوان از این حد مجاز عدول نکرده و در همه آزمایشها، این رقم پایینتر از حد مجاز بوده است».
سعید سلطانیسروستانی، مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران هم با نقد صحبتهای غیرکارشناسی در صداوسیما گفت: «اگر دام شیری غذای آلوده به آفلاتوکسین مصرف کند، سم آن وارد شیر میشود و این جای تردید نیست، اما تمام کارخانهها، کارشناس مواد غذایی معرفیشده از سوی وزارت بهداشت و درمان را در اختیار دارند و شیر خام ورودی و فراوردههای حاصل از آن را آزمایش و نظارت میکنند».
او ابراز کرد: «جای تأسف است که صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بدون توجه به عواقب آن چنین مصاحبهای با یک فرد ناشناس انجام میدهد و آن را پخش میکند. در سالهای اخیر موضوع وجود روغن پالم در شیر مطرح شد که موجبات نگرانی مردم را فراهم کرد. این اقدامات مانند روغن ریختهای است که جمعکردن آن غیرممکن خواهد بود».
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، نیز ضمن آنکه ادعای وجود سم آفلاتوکسین در لبنیات را کذب خواند، گفت: مطرح کردن چنین ادعاهایی تنها میتواند باعث کاهش مصرف شیر و لبنیات در کشور شود که مقدمهای برای عوارض جبران ناپذیری مانند کمبود کلسیم، نرمی استخوان، شکستگی خود به خودی و... شود.
دکتر زهرا عبداللهی در خصوص حواشی طرح وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات، گفت: به طور کلی کپک ایجاد شده بر روی هر ماده غدایی میتواند منجر به ترشح سم آفلاتوکسین شود. میزان ترشح این سم در هر ماده غذایی میزان مشخصی دارد و در صورتی که بیش از حد استاندارد باشد، میتواند در طول زمان مشکلاتی برای انسان ایجاد کند. کپک موجود بر روی رب گوجه فرنگی، آبغوره، آبلیمو، مربا، میوه و... همگی نمونههایی برای وجود سم آفلاتوکسین است.
وی با بیان اینکه مهمترین اصل این است که مردم بدانند آفلاتوکسین میتواند در هر ماده غذایی وجود داشته باشد و این موضوع تنها شامل حال شیر و لبنیات نیست، اظهار کرد: البته میزان مجاز برای وجود این سم در مواد غذایی کاملا مشخص است و در صورتیکه بیش از استاندارد موجود در مواد غذایی گزارش نشود، نمیتواند ضرری به انسان برساند.
عبدالهی ضمن آنکه فرضیه وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات را کذب محض خواند، تاکید کرد: ادعایی که در روزهای اخیر مطرح شده بدون هیچ مدرک و سند علمی ارائه شده است و فاقد اعتبار و استناد است، از این رو مردم نباید نگران باشند.
دکتر زهرا عبداللهی در خصوص حواشی طرح وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات، گفت: به طور کلی کپک ایجاد شده بر روی هر ماده غدایی میتواند منجر به ترشح سم آفلاتوکسین شود. میزان ترشح این سم در هر ماده غذایی میزان مشخصی دارد و در صورتی که بیش از حد استاندارد باشد، میتواند در طول زمان مشکلاتی برای انسان ایجاد کند. کپک موجود بر روی رب گوجه فرنگی، آبغوره، آبلیمو، مربا، میوه و... همگی نمونههایی برای وجود سم آفلاتوکسین است.
وی با بیان اینکه مهمترین اصل این است که مردم بدانند آفلاتوکسین میتواند در هر ماده غذایی وجود داشته باشد و این موضوع تنها شامل حال شیر و لبنیات نیست، اظهار کرد: البته میزان مجاز برای وجود این سم در مواد غذایی کاملا مشخص است و در صورتیکه بیش از استاندارد موجود در مواد غذایی گزارش نشود، نمیتواند ضرری به انسان برساند.
عبدالهی ضمن آنکه فرضیه وجود سم آفلاتوکسین در شیر و لبنیات را کذب محض خواند، تاکید کرد: ادعایی که در روزهای اخیر مطرح شده بدون هیچ مدرک و سند علمی ارائه شده است و فاقد اعتبار و استناد است، از این رو مردم نباید نگران باشند.
اصلیترین ضرر این دست ادعاها کاهش مصرف شیر و لبنیات در کشور است؛ در حالی که در شرایط عادی نیز سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور بسیار پایین است؛ در حالی که یک برنامه غذایی سالم میگوید روزانه حداقل مصرف دو لیوان شیر و یا معادل آن امری ضروری است.
وی در خصوص میزان مجاز سم آفلاتوکسین در مواد غذایی طبق استانداردهای کشورمان، افزود: این استاندارد در کشورهای مختلف متفاوت است؛ به طور مثال این استاندارد در آمریکا ۵۰۰ نانوگرم در هر لیتر است؛ درحالی که استاندارد مجاز وجود سم در کشور ما بر اساس کدکس موجود ۱۰۰ نانوگرم در هر لیتر است.
وی در خصوص میزان مجاز سم آفلاتوکسین در مواد غذایی طبق استانداردهای کشورمان، افزود: این استاندارد در کشورهای مختلف متفاوت است؛ به طور مثال این استاندارد در آمریکا ۵۰۰ نانوگرم در هر لیتر است؛ درحالی که استاندارد مجاز وجود سم در کشور ما بر اساس کدکس موجود ۱۰۰ نانوگرم در هر لیتر است.
نکته حائز اهمیت، اما این است که بر اساس بازرسیهای وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی این رقم اکنون به ازای هر لیتر شیر یا لبنیات به طور متوسط ۵۰ نانوگرم گزارش شده است.
عبداللهی درمورد عوارض سم آفلاتوکسین بر بدن انسان، تصریح کرد: در صورتی که این سم بیش از حد استاندارد و بیش از یک بار آنهم به صورت مداوم به بدن انسان وارد شود، میتواند در بلند مدت منجر به مشکلات کبدی شود که این امر کاملا دور از انتظار و حتی نادر است.
عبداللهی درمورد عوارض سم آفلاتوکسین بر بدن انسان، تصریح کرد: در صورتی که این سم بیش از حد استاندارد و بیش از یک بار آنهم به صورت مداوم به بدن انسان وارد شود، میتواند در بلند مدت منجر به مشکلات کبدی شود که این امر کاملا دور از انتظار و حتی نادر است.
اکنون نیز در کشور هیچ موردی از سرطان کبد به دلیل مصرف سم آفلاتوکسین گزارش نشده است. نکته مهم آن است که میزان دوز خطرناک سم آفلاتوکسین برای بدن انسان ۳.۵ میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن انسان است که ورود این میزان دوز به بدن انسان از طریق مواد غذایی کاملا بعید است.
وی در خصوص سرانه مصرف لبنیات در کشور، اظهار کرد: سرانه مصرف لبنیات در کشور بر اساس آخرین گزارشات در سال ۲۰۲۰، سالانه ۲۷ لیتر برای هر نفر است؛ در حالی که سرانه مصرف لبنیات به ازای هر نفر در ایرلند ۱۲۵ لیتر در سال و در فنلاند ۱۲۰ لیتر در سال است.
وی در خصوص سرانه مصرف لبنیات در کشور، اظهار کرد: سرانه مصرف لبنیات در کشور بر اساس آخرین گزارشات در سال ۲۰۲۰، سالانه ۲۷ لیتر برای هر نفر است؛ در حالی که سرانه مصرف لبنیات به ازای هر نفر در ایرلند ۱۲۵ لیتر در سال و در فنلاند ۱۲۰ لیتر در سال است.
این آمار نشان میدهد مصرف روزانه شیر به طور متوسط در ایران یک استکان است که بسیار کمتر از حد استاندارد است. به تبع پایین بودن سرانه مصرف شیر در کشور، مصرف سایر مواد لبنی نیز با آمار قابل توجهی روبرو نیست؛ به شکلی که سرانه مصرف لبنیات حدود ۷۰ کیلوگرم برای هر نفر در یک سال است؛ در حالی که این رقم در اروپا به ۳۵۰ کیلوگرم و در آمریکا به ۲۵۰ کیلوگرم میرسد.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ادامه داد: دامن زدن به حواشی بیاساس سبب ترس مردم از مصرف شیر و لبنیات شده و باعث میشود این دست محصولات را از سبد غذایی خود حذف کنند. در این میان البته نمیتوان از اثرات منفی که این ادعاها بر صنایع تولید لبنیات کشور دارد غافل بود؛ چراکه میتواند به این صنایع نیز آسیب برساند.
وی در پایان به عوارض مصرف کم لبنیات اشاره کرد و افزود: مصرف شیر و لبنیات برای حفظ سلامت و استحکام استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگیهای خودبخودی امری اجتناب ناپذیر است. کم مصرف کردن شیر در کودکان نیز میتواند منجر به کمبود کلسیم و در نتیجه کوتاه قدی کودکان و نوجوانان شود.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ادامه داد: دامن زدن به حواشی بیاساس سبب ترس مردم از مصرف شیر و لبنیات شده و باعث میشود این دست محصولات را از سبد غذایی خود حذف کنند. در این میان البته نمیتوان از اثرات منفی که این ادعاها بر صنایع تولید لبنیات کشور دارد غافل بود؛ چراکه میتواند به این صنایع نیز آسیب برساند.
وی در پایان به عوارض مصرف کم لبنیات اشاره کرد و افزود: مصرف شیر و لبنیات برای حفظ سلامت و استحکام استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگیهای خودبخودی امری اجتناب ناپذیر است. کم مصرف کردن شیر در کودکان نیز میتواند منجر به کمبود کلسیم و در نتیجه کوتاه قدی کودکان و نوجوانان شود.
منبع: شرق، ایسنا
۰