ماشه کشی خارج از زمین برجام؛ چه اتفاقی می‌افتد؟

فرادید | ۲۸ ماه قبل بود که آمریکا یک جانبه از توافق برجام خارج شد، حالا هم طی نامه‌ای از شورای امنیت سازمان ملل متحد خواسته تا تحریم‌هایی که بعد از توافق هسته‌ای با ایران لغو شده بود را برگرداند. این درحالی است که سایر اعضای دائم شورای امنیت معتقدند که این اقدام آمریکا اعتباری ندارند. آلمان، انگلیس و فرانسه در نامه‌ای گفته اند که این اقدام تاثیر حقوقی ندارد.

به گزارش فرادید، فعال سازی مکانسیم ماشه پس از آن انجام شد که قطعنامه تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران از سوی آمریکا در شورای امنیت رد شد. بسیاری پیش بینی کردند که با شکست قطعنامه تسلیحاتی، آمریکا مکانسیم ماشه را فعال کند.

قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران روز جمعه ۲۴ مرداد در شورای امنیت رد شد. از همین رو، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که به زودی مکانیسم ماشه را فعال می‌کند.

شورای امنیت سازمان ملل متحد، تحریم تسلیحاتی ایران را در سال ۲۰۰۷ تصویب کرد. طبق مفاد توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، تحریم‌های تسلیحاتی ایران در اواسط اکتبر ۲۰۲۰ (اواخر مهر ماه ۹۹) به پایان می‌رسد.

یک روز پس از این موضع گیری، مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، با سفر به نیویورک رسما شکایت کشورش مبنی بر تخلف ایران از توافق برجام را به رییس دوره‌ای شورای امنیت تسلیم کرد.

با این حال کلی کرافت، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد درباره شکایت کشورش علیه ایران گفته است که با ارائه سند مذکور روند فعال شدن مکانیسم موسوم به ماشه برای بازگرداندن همه تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای سازمان ملل متحد علیه ایران رسما فعال شده است.

اما پس از این اقدام آمریکا، دیگر اعضای حاضر در برجام واکنش نشان دادند. انگلیس، فرانسه و آلمان طی بیانیه مشترکی به رئیس شورای امنیت، نوشتند که این سه کشور دیگر آمریکا را براساس قطعنامه ۲۲۳۱ عضو برجام نمی‌دانند.

آن‌ها در ادامه تاکید کرده اند که اعلامیه آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه را موثر نمی‌دانند، چرا که آمریکا دیگر عضو برجام نیست. انگلیس، فرانسه و آلمان همچنین گفته اند که با توجه به خروج آمریکا از برجام اقدام آمریکا در فعال کردن این مکانیسم تاثیر حقوقی ندارد و این کشور عملا نمی‌تواند مکانیسم را فعال کند.

این سه کشور در پایان نامه هم نوشته اند که "ما به عنوان طرف‌های متعهد برجام معتقدیم که باید به تلاش برای رسیدگی به مسائل جاری ناشی از عدم پایبندی سیستماتیک ایران به تعهداتش در برجام ادامه دهیم. "

روسیه و چین نیز در نامه‌هایی جداگانه به رئیس شورای امنیت اقدام آمریکا را نامشروع خوانده اند.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه هم با ارسال نامه‌ای به دیان دجانی نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل متحد که رئیس دوره ای شورای امنیت است، اقدام غیرقانونی ایالات متحده برای سو استفاده از ساز و کارهای مندرج در توافق هسته‌ای برای احیای تحریم ها را رد کرد.

آمریکا حق قانونی استفاده از مکانیسم ماشه را دارد؟