زندگی و زمانه دکتر "داود فیرحی"؛ اندیشمند نواندیش علوم سیاسی
"حجت الاسلام فیرحی" زاده‌ی سال ۱۳۴۳ در زنجان است. او علوم دینی را تا پایان مقدمات در مدرسه علمیه شهرستان زنجان خوانده و از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۰، سطح و خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه قم آموخته بود. دکتر فیرحی بر اثر مبتلا به ویروس کرونا در سن ۵۶ سالگی درگذشت.
کد خبر :
۸۶۹۳۵
بازدید :
۶۴۳۷
فرادید | ویروس منحوس کرونا بار دیگر یکی از اندیشمندان کشور را به کام مرگ برد. حجت الإسلام "داود فیرحی" نویسنده، پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، هفته گذشته به دلیل ابتلا به ویروس کرونا در بخش آی‌سی‌یو بیمارستان لاله بستری شد. او پس از روز‌ها ایستادگی در برابر بیماری اش سرانجام ۲۱ آبان دار فانی را وداع گفت.
به گزارش فرادید، حجت الإسلام "داوود فیرحی" روحانی نو اندیش، استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم صبح روز یکشنبه در سن ۵۶ سالگی درگذشت. به گفته پزشک معالجش، دکتر فیرحی از همان ابتدای بستری شدنش شرایط تنفسی مطلوبی نداشته و این اواخر هم شرایط او وخیم‌تر شده بود و در کمای مصنوعی به سر می‌برد.
دکتر فیرحی، مؤلف ۱۰ کتاب و همچنین دارای حدود ۶۰ مقاله منتشره در مجلات و کنفرانس‌های علمی در حیطه اندیشه سیاسی اسلام بود. همچنین، راهنمایی رساله‌های متعددی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در حوزه اندیشه سیاسی اسلام بر عهده او بوده است.
این اندیشمند از سال ۷۸ تاکنون عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران بوده و دارای درجه "استادی" بود. دکتر فیرحی در مقطع دکترا تدریس دروس "اندیشه سیاسی در ایران معاصر" و "اندیشه سیاسی در اسلام معاصر"، در مقطع کارشناسی ارشد تدریس "فقه سیاسی" و "افکار سیاسی در ایران و اسلام" را عهده دار بود.
دکتر فیرحی تدریس دروس "بنیاد گرائی و رادیکالیسم اسلامی معاصر"، "نظام سیاسی و دولت در اسلام"، "تاریخ تحول دولت در جهان اسلام" و "مبانی اندیشه‌های سیاسی در اسلام" برعهده داشت.
به گزارش فرادید، حجت الإسلام "داوود فیرحی" روحانی نو اندیش، استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم صبح روز یکشنبه در سن ۵۶ سالگی درگذشت. به گفته پزشک معالجش، دکتر فیرحی از همان ابتدای بستری شدنش شرایط تنفسی مطلوبی نداشته و این اواخر هم شرایط او وخیم‌تر شده بود و در کمای مصنوعی به سر می‌برد.
دکتر فیرحی، مؤلف ۱۰ کتاب و همچنین دارای حدود ۶۰ مقاله منتشره در مجلات و کنفرانس‌های علمی در حیطه اندیشه سیاسی اسلام بود. همچنین، راهنمایی رساله‌های متعددی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در حوزه اندیشه سیاسی اسلام بر عهده او بوده است.
این اندیشمند از سال ۷۸ تاکنون عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران بوده و دارای درجه "استادی" بود. دکتر فیرحی در مقطع دکترا تدریس دروس "اندیشه سیاسی در ایران معاصر" و "اندیشه سیاسی در اسلام معاصر"، در مقطع کارشناسی ارشد تدریس "فقه سیاسی" و "افکار سیاسی در ایران و اسلام" را عهده دار بود.
دکتر فیرحی تدریس دروس "بنیاد گرائی و رادیکالیسم اسلامی معاصر"، "نظام سیاسی و دولت در اسلام"، "تاریخ تحول دولت در جهان اسلام" و "مبانی اندیشه‌های سیاسی در اسلام" برعهده داشت.
دکتر "داوود فیرحی" که بود؟
"حجت الاسلام فیرحی" زاده‌ی سال ۱۳۴۳ در زنجان است. او علوم دینی را تا پایان مقدمات در مدرسه علمیه شهرستان زنجان خوانده و از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۸۰، سطح و خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه قم آموخته بود.
با این حال، دکتر فیرحی سال ۱۳۶۶ در دانشگاه تهران در رشته کارشناسی علوم سیاسی قبول شده و این رشته را تا مقطع دکتری علوم سیاسی با گرایش اندیشه سیاسی از همین دانشگاه ادامه داد، او موفق به اخذ رساله دکتری خود با عنوان "دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام" در سال ۷۸ شد.
این رساله با الهام از روش شناسی فوکو و هرمنوتیک گادامر تنظیم شده است و به بررسی مناسبات قدرت و دانش در دوره میانه اسلام می‌پردازد و چگونگی زایش دانش سیاسی دوره میانه را تفحص می‌کند.
البته، دکتر فیرحی در دوره کارشناسی ارشد هم رساله "اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه" را نوشته بود. این رساله مختص به اندیشه سیاسی فقیهان مشهور شیعه در دوره قاجار بوده و می‌کوشد مهمترین مکاتب فقهی و سیاسی شیعه را که در دورة قاجاریه بسط یافته و حضور خود را کماکان در تحولات مشروطه «۱۲۸۴/۱۹۰۵» و انقلاب اسلامی «۱۳۵۷/۱۹۷۹» به بعد در ایران، حفظ کرده و تحقیق نماید.
رساله کارشناسی ارشد دکتر فیرحی، "اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه" نام داشت که در آن به اندیشه سیاسی فقیهان مشهور شیعه دوره قاجار و مکاتب مهم فقهی و سیاسی‌ای که در دوره قاجاریه بسط یافته و در تحولاتی، چون نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی تأثیرگذار بودند پرداخته بود. همچنین، رسالهٔ دکترای او با عنوان "دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام" نام است که با الهام از روش‌شناسی "فوکو و هرمنوتیک گادامر" تنظیم شده بود.
دکتر فیرحی در مقطع دکترا تدریس دروس "اندیشه سیاسی در ایران معاصر" و "اندیشه سیاسی در اسلام معاصر"، در مقطع کارشناسی ارشد تدریس "فقه سیاسی" و "افکار سیاسی در ایران و اسلام"، "بنیاد گرائی و رادیکالیسم اسلامی معاصر" و در مقطع کارشناسی تدریس "نظام سیاسی و دولت در اسلا"، "تاریخ تحول دولت در جهان اسلام" و "مبانی اندیشه‌های سیاسی در اسلام" بر عهده او بوده است.
با این حال، دکتر فیرحی سال ۱۳۶۶ در دانشگاه تهران در رشته کارشناسی علوم سیاسی قبول شده و این رشته را تا مقطع دکتری علوم سیاسی با گرایش اندیشه سیاسی از همین دانشگاه ادامه داد، او موفق به اخذ رساله دکتری خود با عنوان "دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام" در سال ۷۸ شد.
این رساله با الهام از روش شناسی فوکو و هرمنوتیک گادامر تنظیم شده است و به بررسی مناسبات قدرت و دانش در دوره میانه اسلام می‌پردازد و چگونگی زایش دانش سیاسی دوره میانه را تفحص می‌کند.
البته، دکتر فیرحی در دوره کارشناسی ارشد هم رساله "اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه" را نوشته بود. این رساله مختص به اندیشه سیاسی فقیهان مشهور شیعه در دوره قاجار بوده و می‌کوشد مهمترین مکاتب فقهی و سیاسی شیعه را که در دورة قاجاریه بسط یافته و حضور خود را کماکان در تحولات مشروطه «۱۲۸۴/۱۹۰۵» و انقلاب اسلامی «۱۳۵۷/۱۹۷۹» به بعد در ایران، حفظ کرده و تحقیق نماید.
رساله کارشناسی ارشد دکتر فیرحی، "اندیشه سیاسی شیعه در دوره قاجاریه" نام داشت که در آن به اندیشه سیاسی فقیهان مشهور شیعه دوره قاجار و مکاتب مهم فقهی و سیاسی‌ای که در دوره قاجاریه بسط یافته و در تحولاتی، چون نهضت مشروطه و انقلاب اسلامی تأثیرگذار بودند پرداخته بود. همچنین، رسالهٔ دکترای او با عنوان "دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام" نام است که با الهام از روش‌شناسی "فوکو و هرمنوتیک گادامر" تنظیم شده بود.
دکتر فیرحی در مقطع دکترا تدریس دروس "اندیشه سیاسی در ایران معاصر" و "اندیشه سیاسی در اسلام معاصر"، در مقطع کارشناسی ارشد تدریس "فقه سیاسی" و "افکار سیاسی در ایران و اسلام"، "بنیاد گرائی و رادیکالیسم اسلامی معاصر" و در مقطع کارشناسی تدریس "نظام سیاسی و دولت در اسلا"، "تاریخ تحول دولت در جهان اسلام" و "مبانی اندیشه‌های سیاسی در اسلام" بر عهده او بوده است.
واکنش‌ها نسبت به مرگ دکتر "داود فیرحی"
با درگذشت دکتر فیرحی، روحانی نو اندیشی که از اندیشمندان و اساتید برجسته حوزه و دانشگاه بود، جمعی از اندیشمندان، روحانیون و شخصیت‌ها ومقامات کشوری در پیام‌هایی جداگانه فقدان این عالم فرزانه را تسلیت گفته بودند.
در متن پیام تسلیت "سید حسن خمینی" آمده است: ""درگذشت عالم جلیل القدر و اندیشمند فکور برادر عزیزمان حضرت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی رحمت الله و رضوانه علیه موجب تأثر بسیار برای همه کسانی است که از نزدیک با ایشان آشنا بودند و با کمالات علمی و شخصی آن مرحوم آشنایی داشتند. مرحوم فیرحی از جمله عالمانی بود که از جوانی با درک صحیح از نیاز روزگار خود در کنار علوم متداول حوزوی، به مطالعاتی فراتر از مباحث رایج در حوزه‌های علمیه روی آورد و در این امر به یکی از سرآمدان حوزه‌های مطالعاتی خویش بدل شد. خدای متعال آن مرحوم را با اولیاء خویش محشور دارد و به بازماندگان عزیزش صبر و اجر مرحمت دارد و رضوان واسع خود را بر این فقید سعید ارزانی نماید. "
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در پیام تسلیتش گفته "تلاش‌ها و زحمات دیرینه این استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در عرصه پژوهش و تحقیق علوم سیاسی کشور در دو خواستگاه دانشگاهی و حوزوی پیوندی عمیق بین این دو نهاد ارزشمند علمی کشور برقرار کرده بود که ثمره آن آموزش و تعلیم صد‌ها استاد و دانشجو و طلبه مشتاق فراگیری و دانش اندوزی در ایران عزیز اسلامی بود. اینجانب از صمیم قلب مصیبت فقدان آن عالم اندیشمند و فرهیخته را به بیت محترم ایشان، اساتید و همکاران خدوم و دانشجویان و دوستداران ایشان در حوزه و دانشگاه به خصوص دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و آحاد اقشار جامعه دانشگاهی سیاسی کشور تسلیت عرض می‌کنم و از درگاه خداوند عالم حکیم برای ایشان صبر جمیل و اجر جزیل و برای آن استاد فرزانه غفران و رحمت واسعه الهی و همجواری با صلحاء و علماء مسئلت می‌نمایم."
در این میان رئیس دولت اصلاحات نیز در پیام تسلیتی گفته است: ""چه تاب‌سوز و جان‌فرسا است شنیدن خبر درگذشت عزیزی که وجودش حجت موجه بود بر سازگاری سنت (اگر دلیری نقد و نه نفی آن را داشته باشیم) و جهان نوپدید انسان روزگار (اگر بر نقد و نه نفی آن دلیری کنیم)؛ و چه خسارت‌بار است فقدان این بزرگ برای عالم اندیشه و ایمان. او فقیهی بود متبحر و عالمی متأمل و خیراندیشی متخلق به اخلاق الهی و سیاست شناسی نواندیش و انسان‌دوستی بی‌ریا. من این مصیبت بزرگ را به همه اصحاب علم و فضیلت و همکاران و همراهان و ارادتمندان به او، بخصوص به خاندان شریف فیرحی، به همسر باوفایش و فرزندان خوب و گرانقدرش و همه بستگان عزادار تسلیت می‌گویم و از پیشگاه حضرت پروردگار علو درجات این فقید سعید و سلامتی و صبر و اجر بازماندگان معزز را مسألت می‌کنم.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور نیز با صدور پیام تسلیتی گفته است: " "مصیبت فقدان این روحانی نواندیش و وارسته که عمر پر برکت خود را صرف توسعه علمی کشور و پژوهشگری در حوزه‌های علوم سیاسی و اندیشه سیاسی در اسلام نمود و در این مسیر آثار متعدد علمی نیز از خود به یادگار گذاشت، به جامعه دانشگاهی کشور، اساتید و دانشجویان، علاقه‌مندان و بستگان به‌ویژه خانواده محترم ایشان صمیمانه تسلیت می‌گویم و از خداوند بزرگ برای آن فقید سعید غفران و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان ارجمند صبر و اجر مسئلت دارم."
در متن پیام تسلیت "سید حسن خمینی" آمده است: ""درگذشت عالم جلیل القدر و اندیشمند فکور برادر عزیزمان حضرت حجت الاسلام و المسلمین دکتر داود فیرحی رحمت الله و رضوانه علیه موجب تأثر بسیار برای همه کسانی است که از نزدیک با ایشان آشنا بودند و با کمالات علمی و شخصی آن مرحوم آشنایی داشتند. مرحوم فیرحی از جمله عالمانی بود که از جوانی با درک صحیح از نیاز روزگار خود در کنار علوم متداول حوزوی، به مطالعاتی فراتر از مباحث رایج در حوزه‌های علمیه روی آورد و در این امر به یکی از سرآمدان حوزه‌های مطالعاتی خویش بدل شد. خدای متعال آن مرحوم را با اولیاء خویش محشور دارد و به بازماندگان عزیزش صبر و اجر مرحمت دارد و رضوان واسع خود را بر این فقید سعید ارزانی نماید. "
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در پیام تسلیتش گفته "تلاش‌ها و زحمات دیرینه این استاد اندیشه سیاسی دانشگاه تهران و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در عرصه پژوهش و تحقیق علوم سیاسی کشور در دو خواستگاه دانشگاهی و حوزوی پیوندی عمیق بین این دو نهاد ارزشمند علمی کشور برقرار کرده بود که ثمره آن آموزش و تعلیم صد‌ها استاد و دانشجو و طلبه مشتاق فراگیری و دانش اندوزی در ایران عزیز اسلامی بود. اینجانب از صمیم قلب مصیبت فقدان آن عالم اندیشمند و فرهیخته را به بیت محترم ایشان، اساتید و همکاران خدوم و دانشجویان و دوستداران ایشان در حوزه و دانشگاه به خصوص دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و آحاد اقشار جامعه دانشگاهی سیاسی کشور تسلیت عرض می‌کنم و از درگاه خداوند عالم حکیم برای ایشان صبر جمیل و اجر جزیل و برای آن استاد فرزانه غفران و رحمت واسعه الهی و همجواری با صلحاء و علماء مسئلت می‌نمایم."
در این میان رئیس دولت اصلاحات نیز در پیام تسلیتی گفته است: ""چه تاب‌سوز و جان‌فرسا است شنیدن خبر درگذشت عزیزی که وجودش حجت موجه بود بر سازگاری سنت (اگر دلیری نقد و نه نفی آن را داشته باشیم) و جهان نوپدید انسان روزگار (اگر بر نقد و نه نفی آن دلیری کنیم)؛ و چه خسارت‌بار است فقدان این بزرگ برای عالم اندیشه و ایمان. او فقیهی بود متبحر و عالمی متأمل و خیراندیشی متخلق به اخلاق الهی و سیاست شناسی نواندیش و انسان‌دوستی بی‌ریا. من این مصیبت بزرگ را به همه اصحاب علم و فضیلت و همکاران و همراهان و ارادتمندان به او، بخصوص به خاندان شریف فیرحی، به همسر باوفایش و فرزندان خوب و گرانقدرش و همه بستگان عزادار تسلیت می‌گویم و از پیشگاه حضرت پروردگار علو درجات این فقید سعید و سلامتی و صبر و اجر بازماندگان معزز را مسألت می‌کنم.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور نیز با صدور پیام تسلیتی گفته است: " "مصیبت فقدان این روحانی نواندیش و وارسته که عمر پر برکت خود را صرف توسعه علمی کشور و پژوهشگری در حوزه‌های علوم سیاسی و اندیشه سیاسی در اسلام نمود و در این مسیر آثار متعدد علمی نیز از خود به یادگار گذاشت، به جامعه دانشگاهی کشور، اساتید و دانشجویان، علاقه‌مندان و بستگان به‌ویژه خانواده محترم ایشان صمیمانه تسلیت می‌گویم و از خداوند بزرگ برای آن فقید سعید غفران و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان ارجمند صبر و اجر مسئلت دارم."
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور نیز به درگذشت دکتر فیرحی واکنش نشان داده و گفته است: "درگذشت اندیشمند متعهد، مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین داوود فیرحی، موجب تأثر فراوان گردید. اینجانب با عرض تسلیت این ضایعه به خانواده محترم، استادان و دانشجویان حوزه و دانشگاه کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن سفر کرده که با همت والا و تلاش عالمانه خود، منشاء خدمات علمی ماندگاری گردید، علو درجات و برای عموم بازماندگان صبر و اجر مسألت دارم. به یقین خدمات ارزنده و درخشان آن عالم وارسته همواره در یاد و خاطره جامعه علمی کشور باقی خواهد ماند."
تألیفات دکتر "داوود فیرحی"
از تالیفات دکتر فیرحی می‌توان به " قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام" (۱۳۷۸، چاپ شانزدهم:۱۳۹۶)، تهران، نشر نی، "دولت اسلامی و تولیدات فکر دینی" (۱۳۸۰)، تهران، بقعه، "نظام سیاسی و دولت در اسلام" (۱۳۸۲، چاپ پانزدهم: ۱۳۹۵)، تهران، سمت، "تاریخ تحول دولت در اسلام" (۱۳۸۶، چاپ هفتم؛ ۱۳۹۵)، قم، دانشگاه علوم انسانی مفید و "روش‌شناسی و اندیشهٔ سیاسی در اسلام" (۱۳۸۷) (مشترکاً با سایر نویسندگان)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اشاره کرد.
همچنین، "دین و دولت در عصر مدرن" (جلد اول: ۱۳۸۹، جلد دوم: ۱۳۹۰)، تهران، نشر رخدادنو، "فقه و سیاست در ایران معاصر؛ فقه سیاسی و فقه مشروطه" (۱۳۹۱، چاپ پنجم؛ ۱۳۹۴)، تهران، نشر نی، "فقه و سیاست در ایران معاصر؛ تحول حکومت داری و فقه حکومت اسلامی" (۱۳۹۳، چاپ سوم؛ ۱۳۹۶) تهران، نشر نی، "آستانهٔ تجدّد؛ در شرح تنبیه الامة و تنزیه الملة" (۱۳۹۴، چاپ دوم؛ ۱۳۹۵) تهران: نشرنی، "فقه و حکمرانی حزبی" (۱۳۹۶) تهران: نشر نی و "مفهوم قانون در ایران معاصر (تحولات پیشامشروطه)" (١٣٩٩) تهران: نشر نی، از دیگر تالیفات او بود.
همچنین، "دین و دولت در عصر مدرن" (جلد اول: ۱۳۸۹، جلد دوم: ۱۳۹۰)، تهران، نشر رخدادنو، "فقه و سیاست در ایران معاصر؛ فقه سیاسی و فقه مشروطه" (۱۳۹۱، چاپ پنجم؛ ۱۳۹۴)، تهران، نشر نی، "فقه و سیاست در ایران معاصر؛ تحول حکومت داری و فقه حکومت اسلامی" (۱۳۹۳، چاپ سوم؛ ۱۳۹۶) تهران، نشر نی، "آستانهٔ تجدّد؛ در شرح تنبیه الامة و تنزیه الملة" (۱۳۹۴، چاپ دوم؛ ۱۳۹۵) تهران: نشرنی، "فقه و حکمرانی حزبی" (۱۳۹۶) تهران: نشر نی و "مفهوم قانون در ایران معاصر (تحولات پیشامشروطه)" (١٣٩٩) تهران: نشر نی، از دیگر تالیفات او بود.
۰
