قمر‌های اورانوس؛ جایی برای زندگی؟!

دانشمندان در جریان پژوهش‌های خود برای یافتن کرات و سیارات سکونت‌پذیر حیات فرازمینی، در حال تحقیق درباره این موضوع هستند که آیا قمر‌های اورانوس می‌توانند اقیانوس‌هایی پنهان در زیر سطح خود داشته باشند. محققان بر این باورند که میراندا، آریل، اومبریل، تیتانیا و اوبرون، که پنج قمر بزرگ اورانوس هستند، می‌توانند کاندیدا‌های اولیه برای چنین تحقیقاتی - در خصوص شباهت آن‌ها با دو قمر اروپا و انکلادوس (قمر‌های مشتری و زحل) - باشند.

قمر اروپا از مدت‌ها پیش به عنوان یک نامزد احتمالی برای داشتن حیات فرازمینی در منظومه شمسی ما در نظر گرفته می‌شد. اما وجود لایه ضخیم یخ در آن، دانشمندانی را که امیدوار بودند به اقیانوس زیر آن دست یافته و آن را مورد تحقیق قراردهند، با چالش مواجه کرده است.

در این قمر‌ها شواهدی از یخ‌فشان (Cryovolcano: آتش‌فشان یخ) وجود دارد و زمانی رخ می‌دهد که مواد به شکل مایع یا بخار در زیر سطح گرفتار و آزاد شده و در اثر برخورد با دمای پایین محیط، منجمد می‌شوند.

بررسی تصاویر به دست آمده از فضاپیمای ووییجر۲ در سال ۱۹۸۶ قمر‌هایی صاف و بدون دهانه برخوردی، شیار‌ها و برآمدگی‌ها و پستی و بلندی‌ها را نشان می‌دهد - که همه این‌ها می‌توانند از وجود اقیانوس‌های زیرسطحی حکایت داشته باشد - بنجامین وایس دانشمند علوم سیاره‌ای در موسسه فناوری ماساچوست می‌گوید: «پرسش بزرگ این جا این است که محیط‌های سکونت‌پذیر در منظومه شمسی کجا هستند؟»

قمر‌های اروپا و اکلادوس «بسیاری از ما را با این پرسش مواجه می‌کند که از آن جایی که قمر‌های بسیاری آن جا وجود دارد (هرچند قمر‌های کوچک) آیا ممکن است این قمر‌ها هنوز گرم باشند یا خیر».

دانشمندان میدان مغناطیسی اورانوس را بررسی ومحاسبه کرده‌اند، همچنین این نکته را که این میدان مغناطیسی چگونه می‌تواند بر هر اقیانوس زیرسطحی در قمر‌ها تاثیر بگذارد. به عبارت دیگر همان روشی را به کار بردند که ناسا برای تایید وجود اقیانوس در قمر اروپا و همچنین اقیانوسی در قمر دیگر مشتری، کالیستو نیز استفاده کرده بود.

اگر این قمر‌ها بتوانند میدان مغناطیسی اورانوس را بگیرند و تحت تاثیر تغییرات و شدت آن قرار گیرند، چنین چیزی می‌تواند جریان الکتریکی تولید کند. وایس می‌گوید: «اگر آب مایع در آن جا وجود داشته باشد، کمی شور خواهد بود. مانند اقیانوس‌های روی زمین.

چنین چیزی می‌تواند باعث رسانایی جریان الکتریکی شود.» این جریان می‌تواند میدان مغناطیسی خود را تولید کند که تحت عنوان میدان مغناطیسی القایی شناخته می‌شود؛ واین همان چیزی است که کاوشگر‌ها می‌توانند جدا از میدان مغناطیسی اورانوس، کشف و شناسایی کنند.

محققان با بهره‌گیری از مدل‌سازی میدان‌های مغناطیسی این قمر‌ها نشان دادند که قمر میراندا قوی‌ترین میزان میدان مغناطیسی (۳۰۰ نانوتسلا) را از خود نشان می‌دهد. در حالی که اوبرون احتمالا ضعیف‌ترین میدان مغناطیسی را در حد تخمینی حدود ۳ نانوتسلا از خود نشان می‌دهد.

از این رو دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که وجود اقیانوس‌های زیرسطحی در میراندا، آریل، اومبریل و تیتانیا می‌تواند اندازه‌گیری و شناسایی شود هرچند که علائم وجود اقیانوس زیرسطحی در اوبرون بسیار ضعیف‌تر از آن است که قابل توجه باشد و در سطح لب مرزی آن چیزی است که در حال حاضر قابل شناسایی و آشکارسازی است.

دیوید استیونسون دانشمند علوم سیاره‌ای در موسسه فناوری کالیفرنیا می‌گوید: «نکته کلیدی این است که میدان مغناطیسی اورانوس تقارن غیراسپینی (غیرگردشی) دارد.

برخلاف میدان زحل و چرخش آن. ما این چیز‌ها را می‌دانیم از این رو این روش قاعدتا باید درست کار کند. محدودیت و مانع سر راه، اثر مگنتوسفر (اثر مگنتوسفر اورانوس) است که هنوز به خوبی شناخته نشده است، اما احتمالا اثر خاصی بر به کارگیری این روش ندارد.»

اگرچه استیونسون تاکید می‌کند که اقیانوس‌های قمر‌های اورانوس احتمالا در جایی عمیق‌تر از اقیانوس‌های قمر‌های مشتری یافت خواهند شد، زیرا پوسته یخی آن‌ها ضخیم‌تر است. با این حال چنین عاملی ممکن است شناسایی و کشف آن‌ها را آسان‌تر کند.

استیونسون می‌گوید: «احتمال نزدیک شدن به اندازه کافی یعنی سفر به یک یا چند قمر برای مشاهده اقیانوس‌ها خیلی کم است -چون شما باید در نهایت از نزدیک ببینید. چیزی که به احتمال زیاد برای ماموریت‌های پیش رو در اورانوس چندان مورد توجه نیست و تا پیش از سال ۲۰۴۲ نیز بعید است بتوان به آن جا رسید.»

وایس نتایج این تحقیق را در روز پانزدهم دسامبر در جلسه انجمن ژئوفیزیک آمریکا ارائه داد.