پایان یوز؛ چرا گوگل ایرانی مغلوب شد؟

فرادید | جستجوگر ایرانی یوز که هفت سال قبل برای رقابت با نمونه خارجی ساخته شد، روز‌های اخیر به سرویس دهی خود پایان داد. یوز که از همان ابتدا از سوی دولت حمایت شد، قصد داشت سهم سی درصدی جستجوگران ایرانی را از آن خود کند، اما در این راه به موفقیت چندانی دست نیافت.

به گزارش فرادید؛ اواخر دهه هشتاد بود که ایران نیز تصیم گرفت جستجوگر بومی خود را راه اندازی کند. این تلاش پس از آن بود که روسیه، چین و کره جنوبی با ساخت جستجوگر‌های بومی توانسته بودند به رقبای جدی جستجوگر‌های خارجی همچون گوگل و یاهو بدل شوند.

در نتیجه وزارت ارتباطات سال ۹۳ اعلام کرد که جستجوگر ایرانی یوز را راه اندازی خواهد کرد.

همان زمان برات قنبری، معاون وقت برنامه‌ریزی وزارت ارتباطات گفته بود که ۷ میلیارد تومان در سال ۹۳ صرف هزینه توسعه و راه‌اندازی موتور جستجوی بومی یوز شده است.

پس از او، محمود واعظی وزیر وقت ارتباطات هم در حاشیه رونمایی از این موتور جست وجو گفته بود: «حمایت‌های زیادی از شرکت‌های ارائه‌کننده جست وجوگر‌های داخلی می‌شود. امسال ۹۰ میلیارد تومان هزینه کردیم و سال آینده نیز در این زمینه ۱۲۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری خواهیم کرد.».

اما روز‌های اخیر و پس از گذشت هفت سال از شروع به کار این جستجوگر ایرانی، سایت یوز از دسترس کاربران خارج شد و به نظر می‌رسد که به کار خود پایان داده است.

تاکنون مدیران جستجوگر ایرانی یوز به مسئله شکست این پروژه واکنشی نشان نداده اند.

موتور جستجوی بومی یوز، متعلق به یک شرکت خصوصی به نام داده پردازان شید اندیش است که با حمایت سازمان فناوری اطلاعات ایران راه‌اندازی شد.

موضوع شکست پروژه جستجوگر ایرانی یوز، نخستین بار آذر ماه سال ۹۸ از سوی مسئولان وزارت ارتباطات مطرح شد. امیر ناظمی معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات گفته بود که «یوز متعلق به گروهی است که در دانشگاه امام حسین فعال هستند و مجموعه سپاه باید درباره ادامه فعالیت موتور جستجوگر یوز تصمیم‌گیری کند. تصور من این است که اگر این موضوع به بخش خصوصی واگذار می‌شد و به جای کمک‌های مستمر مالی، رقابت در این زمینه شکل می‌گرفت، احتمالاً با نتیجه بهتری روبه‌رو می‌شدیم.»

او همچنین گفته که ما به عنوان سازمان فناوری، دوست داریم این حوزه رشد کند، اما از راه خودش؛ نه از طریق محدودسازی، مداخله مستقیم یا از طریق انتخاب برخی بازیگران و حذف بازیگران دیگر.

برخی از کاربران هم با تایید این موضوع می‌گویند که یوز عملاً قابلیت‌های اولیه یک موتور جستجوگر را نداشته است. چنانچه که در طول سال‌های اخیر با قطعی اینترنت بین المللی عملا کاربران ایرانی در استفاده از یوز درمانده بودند.

به عقیده کارشناسان فناوری، یوز نه تنها قابلیت‌های مثبتی در مقابل گوگل نداشت، بلکه ضعف‌های عمده‌ای در برآورده ساختن انتظارات اولیه داشت. این در حالی است که چین با (موتور جستجو بایدو) و کره جنوبی (با موتور جستجوگر دائوم) توانسته اند به رقبای جدی موتور‌های جستجوگر بین المللی تبدیل شوند.

یوز، اولین پروژه ایرانی در حوزه جستجوگرهای بومی نیست. پیش از این پروژه‌هایی همچون یاحق، گرگر، سلام، جس جو، پارسی جو و برنامه نویس راه اندازی شدند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون هیچ یک از پروژه‌های جستجوگر بومی نتوانسته‌اند به رقیبانی جدی برای موتور‌های بین المللی تبدیل شوند.

البته بومی‌سازی پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز در طول سال‌های اخیر در دستور دولت و نهاد‌های دیگر قرار گرفت. اما در نهایت بسیاری از این پروژه‌ها نیز شکست خوردند.