در مترو و اتوبوس‌ها جای سوزن انداختن نیست!

حمیده امینی فرد | ساعت طرح ترافیک از دیروز در تهران افزایش یافت. شهروندان با یک ساعت کاهش در صبح (۷:۳۰) و یک ساعت افزایش در بعد از ظهر (۱۷) تقریباً به روز‌های اوج طرح ترافیک در تهران برگشتند.

قرار است این ساعت با بازگشایی مراکز آموزشی دوباره افزایش یافته و در صبح‌ها از ۷:۳۰ به ۶:۳۰ و در بعدازظهر‌ها نیز از ۱۷ به ۱۸ تغییر کند. بازگشت ساعت طرح به گذشته از زبان مسئولان شهری و پلیس به علت افزایش تردد‌ها و بار ترافیکی در یک ماه اخیر اعلام شده است.

واکسیناسیون ۷۸ درصدی شهروندان در تهران (دوز اول) و برگشت تردد‌ها به سطح شهر یکی از دلایل افزایش ترافیک در هفته‌های اخیر در تهران نام برده می‌شود.

وضعیت ترافیکی تهران اگرچه دیروز در اوایل صبح در برخی معابر بزرگراهی با ترافیک سنگین مواجه بود، اما به‌تدریج از بار ترافیکی در اواسط ظهر کاسته شد و، اما در بعدازظهر در ساعت پیک، شهروندان دوباره در دام ترافیک سنگین عصرگاهی افتادند که البته بعد از ساعت ۷ به‌تدریج آرام شد. دیروز نخستین تکانه‌های تردد‌های شهروندان در حمل و نقل عمومی بازتاب یافت.

افزایش یک‌ونیم برابری مسافران مترو

متروی تهران در صبح روز دوشنبه افزایش ۵ درصدی را تجربه کرد که در عصر این افزایش مسافر نسبت به روز یکشنبه تا ۱۰ درصدهم پیش رفت.

اگرچه بیشتر گلایه شهروندان به قفل شدن معابر و ازدحام سنگین خودرو‌ها در خیابان‌ها اختصاص داشت، اما رسیدن آمار مسافران مترو به عدد یک میلیون و ۸۰ هزار نفر (با افزایش ۲۰ هزار نفر از روز شنبه تا یکشنبه) نشان داد که وضعیت حمل و نقل عمومی نیز از افزایش تردد‌ها مصون نمانده است و ما با چالش افزایش مسافر در خطوط مترو مواجهیم.

علی عبدالله‌پور، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران با بیان اینکه در دوران کرونا قضاوت رفتار مسافران با سال‌های قبل متفاوت شده است به «ایران» می‌گوید: «نمی‌توان تحلیل قاطعانه‌ای دراین زمینه ارائه داد، اما ما آمادگی افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی مسافران را داریم و برای این تعداد خودمان را آماده کرده‌ایم.»

او بخشی از این افزایش مسافر را به اجرای پویش واکسیناسیون در ایستگاه‌های مترو مربوط می‌داند و می‌گوید: «خوشبختانه اجرای این طرح با استقبال مردم مواجه شد و خیلی‌ها دوز دوم را در ایستگاه‌ها تزریق کردند که همین موجب شد تا طی دو هفته تعداد مسافران افزایش یابد.

پیش از این تعداد مسافران حدوداً ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر بود. او درباره اینکه با شروع سفر‌های آموزشی ممکن است تعداد مسافران به یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر سابق برگردد، می‌گوید: «در زمان‌های اوج در سال‌های گذشته که با تغییرات ساعت طرح ترافیک و افزایش قیمت بنزین همراه بود ما شاهد افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی مسافر در روز‌های اول بودیم بنابراین براساس آن می‌توانیم بگوییم که تا چه میزان تغییراتی درآینده رخ خواهد داد.»

اجرای طرح ترافیک در پایتخت بیش از ۴ دهه سابقه دارد که البته در طول همه این سال‌ها در ۱۹ مرحله دچار تغییراتی شده است و در سال ۸۴ نیز با آمدن طرح زوج و فرد وارد فاز گسترده‌تری شد که حالا همین طرح جای خودش را به محدوده کنترل آلودگی هوا یا همان سهمیه ۲۰ روزه فصلی داده است.

با این حال اجرای طرح همچنان با موافقان و مخالفانی روبه‌روست. عده‌ای تأکید دارند که این طرح جز درآمد‌سازی برای شهرداری خاصیت دیگری ندارد و البته مسئولان شهرداری نیز در هر دوره‌ای پاسخ داده‌اند که درآمد آنچنانی از اجرای طرح ندارند.

تغییر ساعت طرح ترافیک حدود ۱۵ درصد اثرگذار است

با این‌همه سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی اعلام کرده که تغییر ساعت طرح ترافیک ۱۰ تا ۱۵ درصد در حل مشکل ترافیک تأثیرگذار خواهد بود و اینطور نیست که این طرح اثری در زنجیره ترافیک تهران نداشته باشد. او می‌گوید:

«واقعیت این است که زیربنا و زیرساخت‌های تهران گنجایش این میزان وسیله نقلیه را ندارد و این درحالی است که ورود خودرو در طول سال روبه افزایش است و سالانه یک و نیم میلیون وسایل نقلیه اعم از موتورسیکلت و خودرو به ناوگان حمل و نقل کشور اضافه می‌شود، اما خروجی خودرو‌های فرسوده نداریم و اسقاط هم اگر صورت بگیرد بسیار کم است. البته با برنامه وزارت صمت برای افزایش تولید مخالفتی نداریم، اما باید اسقاط خودرو‌های فرسوده در اولویت قرار بگیرد.»

طرح ترافیک طی حدود دو سالی که از آمدن کرونا می‌گذرد با فراز و فرود‌های زیادی همراه بود. از تعطیلی موقت طرح تا کاهش ساعت کاری اجرای طرح با توجه به دورکاری کارمندان و تعطیلی مراکز آموزشی... حالا به نظر می‌رسد که با بازگشت شهر‌ها به روال عادی زندگی با وجود همه هشدار‌ها و خطر‌ها از آمدن موج ششم، دوباره اجرای طرح به عنوان یکی از کلیدی‌ترین راهکار‌ها مورد توجه قرار گرفته است.

ترافیک کلافه‌کننده بویژه در عصر به‌خاطر کاهش طول روز و همین‌طور اجرای محدودیت شبانه که ساعت تردد‌ها را کاهش داده است نه تنها ترافیک که آلودگی هوا را هم به‌دنبال داشته است. برای همین دیروز با تداوم شرایط جوی و عدم وزش باد مؤثر همزمان با افزایش ترافیک شامگاهی بر غلظت ذرات معلق افزوده شد و برقراری وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس در مناطق پرتردد به‌وجود آمد.

یعقوب آزاددل، مدیر توسعه سیستم‌های حمل و نقل پاک و آموزش سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با دفاع از اجرای طرح ترافیک و افزایش ساعات آن به «ایران» می‌گوید: تجربه نشان داده که با کاهش ساعات اجرای طرح محدودیت‌های ترافیکی بر ازدحام خودرو‌ها در معابر افزوده شده است.

اگرچه زمانی محدودیت‌ها برای جلوگیری از ازدحام مسافران و خطر شیوع ویروس کرونا برداشته شد و به‌دنبال آن استفاده از خودرو‌های شخصی افزایش یافت، اما در برخی کشور‌ها بر خلاف این رویه حتی محدودیت‌ها بیشتر شد و مردم را ترغیب کردند تا به سمت استفاده از دوچرخه و پیاده روی بروند.

البته وضعیت تهران قابل مقایسه با برخی شهر‌ها نیست، اما این فرصت وجود دارد تا حداقل در مسیر‌های کوتاه شهروندان از خودرو استفاده نکنند. من با اجرای این طرح موافق هستم چراکه اگر نبود ازدحام بیشتری اتفاق می‌افتاد و منطقی بود که حتی زودتر ساعات اجرای طرح به گذشته برگردد.

همچنین تغییر ساعت طرح ترافیک علاوه بر مترو بر شبکه اتوبوسرانی هم تاثیر مستقیم گذاشته است. اگرچه آمار افزایش مسافران تا دو روز آینده قابل احصا است، اما مشاهدات میدانی ما نشان می‌دهد که دیروز هم برخی خطوط و بویژه همه خطوط تندرو در سطح شهر با افزایش مسافرمواجه شدند.

تعداد مسافران اتوبوس در ماههای اخیر به حدود ۶۰۰ هزار نفر رسیده است که قطعا در این چند روز با افزایش قابل ملاحظه روبه رو خواهد شد البته بیشترین نگرانی‌ها از آغاز سفر‌های آموزشی است.