کارت ملی هوشمند؛ چالشها و فرصتها
به نظر میرسد که ما در اجتماعیسازی و استقرار استفاده از کارت هوشمند ملی موفق نبودهایم. از این جهت که هنوز همه مردم کارت را نگرفتهاند و متولیان مجبور هستند هر سه فرایند را به موازات هم رفع کنند، کار برای دستگاه اجرایی سخت شده است.
رضا باقری اصل | براساس بند (ه) ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه کل کشور در سال ۸۹ مقرر شد تا سازمان ثبت احوال همراه با تکمیل پایگاه اطلاعات سببی و نسبی یعنی همان حوادث اربعه، تولد، وفات، ازدواج، طلاق نسبت به صدور کارت هوشمند ملی اقدام کند.
طبق این قانون قرار شد که آیین نامه این طرح با همکاری وزارت ارتباطات و وزارت کشور تدوین شود تا براساس آن آیین نامه شیوه اجرایی طرح مشخص شود. سال ۸۹ آیین نامه این طرح تصویب شد و عملاً اجرای پروژه در چند سال بعد به جمعبندی رسید و تأمین منابع شد و ثبتنام از مردم در چند مرحله به عمل آمد که اولین پایلوت آن هم در شهر و استان قم بود.
در همان ابتدای پیادهسازی این طرح یک تغییراتی در نظام اجرایی اتفاق افتاد و اولین تغییر مهم این بود که آن «الزامی» که برای تکمیل پایگاه سببی، نسبی شده بود به «اختیاری» تبدیل شد و عملاً به یکی از خلأهای نظام اطلاعاتی کشور تبدیل شد و بحث فقدان نهاییسازی پایگاه اطلاعات سببی و نسبی تبدیل به یکی از پایههای این خلأ شد.
نکته دوم در مورد کارتهای ملی هوشمند این بود که این کارتها مبتنی بر چند سیستم عامل طراحی شد که قابلیت
NFC) NEAR FILD CONECTION) یا کارکردهای ارتباطات غیرتماسی هم داشته باشد و غیر از آن چیپی که روی کارت قرار گرفته و شخصیسازی شده است قابلیتهای اتصال غیر تماسی هم برایش درنظر گرفته شد.
در اجرای این طرح به جهت همین شخصی سازی، بدنه کارت و فرایند تولید تا یک مقطعی توسط پیمانکارخارج از ایران انجام میشد و بعد از یک مقطع مقرر شد که این کار بهصورت بومی انجام شود و عملاً در حال حاضر چالش عمدهای که در اجرای طرح وجود دارد بیش از آن که مربوط به مباحث فنی باشد از جنس مباحث مدیریتی، مالی و عدم تأمین مناسب ملزومات تهیه کارتها است.
حدود ۱۰ میلیون کارت هنوز دست مردم نرسیده است. بسیاری از کارتهایی که در روز اول تهیه شده است در حال حاضر آن قابلیت پیشین را ندارند وعملاً آن کارتهایی که در روز اول تهیه شدهاند تاریخ اعتبارشان تمام شده است. همچنین برخی از افراد کارتهایشان را از دست دادهاند یا آسیب دیده است و دوباره باید چاپ و تولید شود.
همچنین موالید کشور هر ساله بیشتر میشود و افرادی که به سن بالای ۱۵ سال میرسند و نیاز به کارت ملی پیدا میکنند هم هر سال به آن فهرستی که کارت دریافت نکردهاند، اضافه میشود. چالشی که پیش روی کشور در مبحث کارت ملی هوشمند وجود دارد این است که تا زمانی که این کارتها در اختیار همه قرار داده نشود راه حلهای استفاده از کارت هوشمند کارایی نخواهد نداشت.
میتوان افرادی را که در فرایندهای کاربردی این کارت مشکل دارند به سه دسته تقسیم کرد. گروه اول افرادی هستند که کارت را دریافت کردهاند، اما بعضاً در تستهای فنی که بعد از صدور کارتها به عمل آمد مشخص شد تفاوتهایی از کارکرد و قابلیتهای غیر تماسی کارت برای افراد وجود دارد.
دوم کسانی هستند که برای دریافت کارت هوشمند ثبتنام کردهاند و یک کد پیگیری دارند و سوم کسانی هستند که برای کارت هوشمند ثبتنام نکردهاند.
از این جهت به نظر میرسد که ما در اجتماعیسازی و استقرار استفاده از کارت هوشمند ملی موفق نبودهایم. از این جهت که هنوز همه مردم کارت را نگرفتهاند و متولیان مجبور هستند هر سه فرایند را به موازات هم رفع کنند، کار برای دستگاه اجرایی سخت شده است.
در کنار همه اینها به کار خوبی که ثبت احوال انجام داده است باید اشاره کنیم که در این چند سال سرویسهای اطلاعاتی بسیار خوبی را برای دستگاههای اجرایی فراهم کرده است و در عمل با تبادل اطلاعات از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات تمام دستگاههای اجرایی، قابلیت استعلام و احراز هویت اشخاص را تا سطح قابل قبولی دارند و حتی میتوانند پایگاه اطلاعات خودشان را با تطبیق با پایگاه اطلاعاتی ثبت احوال پالایش و راستی آزمایی کنند.
این یکی از آن اتفاقات خیلی خوب و شایسته تقدیری است که در سازمان ثبت احوال افتاده است. همینطور یکی از سرویسهایی که داشتهاند سرویس اعلام متوفیان است که بهصورت روزانه دو ساعت یک بار به روزرسانی میشود و در عمل باعث پالایش بسیار خوب سرویس دهندههای حوزههای اقتصادی کشور شده است، اما وقتی که پروژه کارت هوشمند ملی را بررسی میکنیم میبینیم که یکی ازآن چالشها عدم تکمیل فرایند تولید کارت و از آن مهمترعدم تسریع به کارگیری راحت کارت توسط مردم است.
پروژههای مشترکی را با دوستان ثبت احوال برای استفاده از دولت همراه در این فرایند اجرا کردیم و تستهای پایلوت انجام شده و فعلاً چالشی که در این مورد داریم؛ زمان است که در طول زمان قابلیت بدون لمسی کارت استفاده کنیم. ما نیاز به زمان و دستیابی به تجربه کاربری در این خصوص داریم.
این چالشهای عمدهای بود که ما در به کارگیری و اجتماعیسازی کارت یا استفاده فراگیر از کارت پیش رو داریم.
امیدواریم با تعاملی که با وزارت کشور و همینطوربا سازمان ثبت احوال داریم کما فی سابق بتوانیم روی کمک آنها بیشتر حساب کنیم تا فعالیتشان را بیشتر کنند و تأخیری که در چاپ کارت به وجود آمده است جبران شود و در نهایت با بخش فنی کشور توافق کنند تا تجربه کاربری خوبی و یکپارچهای ازاستفاده از کارت هوشمند ملی بهعنوان یکی از ابزارهای احراز هویت پیش روی مردم قرار بدهیم.
منبع: روزنامه ایران