بیوگرافی مه لقا ملاح؛ مادر طبیعت ایران درگذشت

فرادید | صبح روز دوشنبه، ۱۷ آبان ماه امسال مه لقا ملاح، که از او با نام مادر محیط زیست ایران یاد می‌شود، دار فانی را وداع گفت. دکتر ملاح بیشترین لحظات زندگی اش را وقف آموزش و فرهنگسازی در راستای حفظ محیط زیست کرد.

به گزارش فرادید؛ صبح دیروز، پیج اینستاگرامی رضا شهران، خواهرزاده مه‌لقا ملاح، خبر درگذشت این فعال حوزه محیط زیست را با این مضمون اطلاعی رسانی کرد: «خاله دیگه بین ما نیست».

البته رضا شهران علتی برای این مرگ مطرح نکرده است.

اکثر فعالان محیط زیست درباره ملاح می‌گویند: «خانم دکتر مه لقا ملاح، مادر معنوی همه فعالان محیط زیست و منابع طبیعی محسوب می‌شوند، اصلا ایشان مادر محیط زیست ایران هستند، چراکه عمرشان را صرف حفاظت از محیط زیست و ارائه آموزش‌های زیست محیطی به عموم مردم کرده اند.»

مادر طبیعت ایران در سال ۱۳۷۳ با مشارکت همسرش و چند استاد دانشگاه علاقه‌مند به محیط زیست، سازمان غیردولتی زیست‌محیطی «جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط زیست» را بنیان گذاری کرد.

ملاح در مصاحبه‌ای گفته بود: «شصت ساله که دارم مبارزه می‌کنم و به خانم‌ها می‌گویم، حق گرفتنی است! هیچ کسی نمی‌آید در خانه بدهد. هر خانمی باید این مسئله را بداند. زن را من در آشپزخانه و در سالن پذیرایی مطالعه نکردم. من زن را در گردونه‌ی طبیعت مطالعه کرده‌ام. زن شهروند درجه دو نیست در اصل، شهروند درجه یک است؛ و همه‌ی مسایل برمی‌گردد به زن.»

او همچنین موفق شده بود شعبات «جمعیت» را در ۱۶ استان کشور گسترش دهد.

مه لقا ملاح درباره آموزش در زمینه محیط زیست گفته بود: «من پیرزن قوزقوزی، تا آخرین لحظه حیات معتقدم که باید خدمت کنیم. این از کانال آموزش است، آموزش این‌که من کی هستم و از کجا آمدم. طبیعت من را آدم کرده است. طبیعت مورد احترام است.»

او همچنین در حاشیه جشن تولد ۹۹ سالگی‌اش در مصاحبه با یکی از فعالان زیست محیطی گفته بود که محیط زیست فانتزی نیست. محیط زیست روز و ماه و سال و هفته نمی‌شناسد که فقط در زمان خاصی برایش بزرگداشت بگیریم. چون هیچ کدام از ما یک لحظه هم طبیعت از جدا نیستیم.

در اسفند ۹۲ هم رخشان بنی اعتماد، کارگردان سینما مستند «همه درختان من» را از این چهره ماندگار حفاظت از محیط زیست ایران ساخت.

همچنین تیر ۱۴۰۰ شهرداری تهران طبق مصوبه شورای شهر، معبری در محله محمودیه منطقه یک تهران را به نام او، نام گذاری کرد.

بیوگرافی مه لقا ملاح

براس گزارش‌های منتشر شده، مه‌لقا ملاح در اواخر شهریور سال ۱۲۹۶، هنگامی که پدر و مادرش با کاروان برای زیارت به مشهد می‌رفتند، در یک کاروان‌سرای عباسی در میانه راه متولد شده است.

مه‌لقا، به واسطه موقعیت کاری پدرش آقابزرگ ملاح که مجبور به نقل مکان به شهر‌های مختلف بوده، در شهر‌های مختلفی مانند مشهد، قوچان، اصفهان، دامغان، همدان و کرمانشاه تحصیل کرده است.

اما زمانی که تحصیلش در فلسفه و علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی در دانشگاه تهران تمام شد و توانست مدرک کارشناسی ارشد علوم اجتماعی بگیرد، برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و در سوربن، به تحصیل در رشته علوم اجتماعی پرداخت. سپس با در دست داشتن مدرک دکترایش به ایران برگشت.

البته او دوره کتابداری اش را هم در کتاب‌خانه ملی فرانسه گذرانده و در بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه تهران مشغول به کار شد. بعد از مدتی هم یعنی در سال ۱۳۴۷ به ریاست کتابخانه موسسه تحقیقات روان‌شناسی برگزیده شد.

سپس زمانی که بازنشست شد، تمام وقتش را صرف مبارزه با آلودگی محیط زیست کرد.

حسین عبیری گلپایگانی، فعال محیط زیست در آستانه ۱۰۴ مین سالگرد تولد مه لقا گفته بود: «نه تنها خانم دکتر ملاح در حال حاضر پیشکسوت‌ترین فعال محیط زیست و منابع طبیعی کشورمان محسوب می‌شوند، بلکه مادر معنوی همه کنشگران محیط زیست و منابع طبیعی هم هستند، چون کمتر فعال محیط زیستی را در کشور می‌توان پیدا کرد که از افکار و اندیشه‌های ایشان در راستای حفاظت از طبیعت سرزمین مادری بهره‌ای نبرده باشد».

این فعال محیط زیستی در بخش دیگری تاکید کرده بود که مه لقا ملاح، یک بانوی ایرانی اصیل فعال در حوزه‌های محیط زیست و منابع طبیعی هستند که توانسته اند با ایجاد یک تشکل ریشه دار ملی در حوزه زنان کشور، البته با کمک دیگران بانوان همفکر خود، شکلی ساختاری به دفاع از محیط زیست و منابع طبیعی کشور در حوزه زنان بدهند و فعالیت‌های زیست محیطی بانوان را نظام‌مند کنند.

از ملاح مقالات متعددی درباره آلودگی محیط زیست و شیوه‌های مبارزه با آن در نشریات گوناگون منتشر شده‌است.

تسلیت برای درگذشت مادر طبیعت

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و عده زیادی از فعالان محیط زیستی، کاربران و رسانه‌ها طی پیام‌های متفاوتی درگذشت مه‌لقا ملاح را تسلیت گفته و این غم را یک اندوه بزرگ خوانده اند.

دکتر علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در فقدان این بانوی فعال محیط زیست نوشته است: «مرحومه ملاح بی‌تردید نامی جاویدان و شخصیتی بی‌مانند در محیط زیست ایران است و کوشش‌های بی‌دریغ ایشان برای حفاظت از زیست‌بوم ایران الگویی برای تمامی فعالان و دوستداران محیط زیست خواهد بود».

دیگر افراد هم با یادآوری مادر طبیعت بودن مه لقا ملاح گفته اند که طبیعت یسیر شده و دیگر مادری ندارد تا دلسوزانه برایش تلاش کند و با هر بیماری اش رنجور شود.