توصیه علمی: «روزی ۱دقیقه بخندید»
خنده درمانی یا یوگای خنده برای همه افراد مناسب نیست. «برخی از مردم متنفرند که شما مجبورشان کنید، بخندند، یا اینکه از خندیدنِ مصنوعی خجالت میکشند و احساس راحتی نمیکنند. اگر این افراد را مجبور کنید بخندند، باعث میشوید که سطح کورتیزول خونشان تا حد خطرناکی بالا برود.»
فرادید | زبان انگلیسی، ریاضیات و خنده؛ اینها عنوانهای درسی برنامه کلاسی یک مدرسه پایه ششم در برایتونِ انگلستان است. این تصمیم بعد از آن گرفته شد که نتایج کلاسهای خندهدرمانی نشان داد حتی خندیدنهای مصنوعی هم اضطراب و استرس کودکان را کم میکند. اما آیا واقعاً واداشتنِ خود به خندیدن به آرامتر شدنِ ما کمک میکند؟
به گزارش فرادید، این امر که خندیدن برای سلامتی ما مفید است، امری شناختهشده است. خندیدن چندین واکنش کاهنده استرس را در ما ایجاد میکند.
رابین دانبار، استاد بازنشسته رشته روانشناسیِ فرگشتی در دانشگاه آکسفورد، میگوید: «فیزیکِ خندیدن، که با بالا رفتن و پایین آمدنِ دیافراگم - یک ماهیچه گنبدیشکل در زیر ششها - انجام میشود، هوا را از ریهها خارج و سیستم اندورفین را در مغز تحریک میکند.»
اندورفین شما را آرام و شاد میکند و بهنظر میرسد که سطح کورتیزول که هورمون استرس است را در بدن کاهش میدهد. اندورفین همچنین به آزادسازی اکسید نیتروژن کمک میکند. اکسید نیتروژن یک ماده شیمیایی است که به آرام شدنِ ماهیچههای منقبض کمک میکند و باعث از بین بردنِ هرچهبیشترِ استرس در بدن میشود.
اکسید نیتروژن همچنین باعث گشاد شدنِ رگها میشود که میتواند توضیح دهد چرا خندیدن میتواند باعث کاهشِ فشار خون در افراد شود. هنوز دقیقاً مشخص نیست که اثرات مثبت خندیدن بروی استرس چگونه رخ میدهد.
پروفسور سوفی اسکات، دانشمند عصبشناس در دانشگاه کالج لندن، میگوید: «احتمالاً شبکهای پیچیده از نواحی مختلف مغز در خندیدن دخالت دارند. اما ما به وضوح میبینیم که هپیوتالاموس که در استرس نقش دارد، در هنگام خندیدن فعال میشود.»
هپیوتالاموس سیستم عصبیِ پاراسمپاتیک - که مسئولِ واکنشِ گریز یا جنگ است - را کنترل میکند. اسکات میگوید: «ما میبینیم به محضِ اینکه افراد شروع به خندیدن میکنند، سطح هورمونِ گریز یا جنگ که همان آدرنالین است در خون آنها کاهش پیدا میکند.»
این تغییرات شیمیایی در هنگام خندیدن و مدتها بعد از آن ما را آرامتر میکند. مطالعهای که در سال ۲۰۲۰ توسط دانشگاه بازل در سوئیس انجام شده است، نشان میدهد که افراد هر چه بیشتر در طی یک روز بخندند، اثر موقعیتهای استرسزا را کمتر روی خود احساس میکنند.
خنده طبیعی و غیرمنتظره قدرتمندترین اثر را بر افراد دارد، اما شواهد نشان میدهند حتی تظاهر به خندیدن یا ادای خنده را درآوردن نیز میتواند واکنش ما به استرس را کاهش دهد.
این پدیده از طریق اثری شناخته میشود که به «نظریۀ حرکت احساس ایجاد میکند»، معروف است. دکتر ناتالی وندروال، دانشیار از دانشگاه تکنولوژیِ دلفت در هلند و کارشناس در رشته روانشناسی شناختی و اجتماعی، میگوید: «وقتی که شما از ماهیچههای صورتتان برای لبخند زدن و خندیدن استفاده میکنید، این کار یک فیدبک یا بازخورد به مغز ارسال میکند که باعث میشود پیامرسانهای شیمیایی، برای مثال سروتونین که میتواند باعث بهبود خُلق میشود، در خون آزاد شوند. از این اثر در خندهدرمانی استفاده میشود.»
در کلاسهای خندهدرمانی که به کلاسهای یوگای خنده نیز معروف است، مشارکتکنندگان حرکتهای ورزشیای را انجام میدهند که آنها را به خنده میاندازد. آنها دست میزنند و آواز میخوانند یا واژگانی مانند «هاهاها» را تکرار میکنند که شبیه صدای خنده است؛ و بله، آنها تظاهر به خندیدن میکنند.
ایدهای که وجود دارد این است که با انجام این کار تولید اندورفین در بدن شما آغاز میشود و باعث میشود شما واقعاً شروع به خندیدن کنید.
اما جنینگز، درمانگرِ یوگای خنده که کلاسهای یوگای خنده را در برایتون برگزار میکند، میگوید: «در رأس همه اینها، یکی استفاده از تمرینِ تنفسِ یوگا است که تنفس را کند میکند و دیگری، مراقبه است که اثراتِ کاهنده استرس را افزایش میدهد.»
ترکیب اینها به نظر بسیار اثربخش است. مروری بر مطالعات انجامگرفته بروی خندهدرمانی که در سال ۲۰۱۹ انجام شده است، نشان میدهد که از ۱۹ مطالعه انجام گرفته با این موضوع، ۱۸ مطالعه تأیید میکنند افراد بعد از شرکت در جلسات خندهدرمانی استرسشان به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است.
این مطالعات همچنین نشان میدهند که افراد نیاز ندارند مدت طولانی صبر کنند تا اثر خندهدرمانی را مشاهده کنند. مطالعهای که در سال ۲۰۲۱ توسط محققان آلمانی و کانادایی انجام گرفته است، نشان میدهد که فقط شرکت در یک جلسه ۳۰دقیقهای باعث کاهش سطح کورتیزول خون میشود.
این شواهد است که منجر به تشکیل کلاسهای خندهدرمانی در مدرسه دخترانه برایتون در انگلستان شده است. خدمات بهداشت ملی بریتانیا پیشازاین نیز یوگای خنده را به عنوان بخشی از برنامه تجویزیِ اجتماعی (فعالیتهای غیرپزشکی که پزشکان عمومی میتوانند برای ارتقاء سلامت جسمی و روانی بیماران به آنها تجویز کنند) به بیماران پیشنهاد میداد.
اما باید به این نکته توجه داشت که این کلاسها برای همه افراد مناسب نیستند و میتوانند جواب معکوس بدهند. پروفسور اسکات میگوید: «برخی از مردم متنفرند که شما مجبورشان کنید، بخندند، یا اینکه از خندیدنِ مصنوعی خجالت میکشند و احساس راحتی نمیکنند. اگر این افراد را مجبور کنید بخندند، باعث میشوید که سطح کورتیزول خونشان تا حد خطرناکی بالا برود.»
«برای چنین افرادی ارائه چنین خدماتی باید در محیطهای کاملاً طبیعی صورت بگیرد. برای مثال میتوان یک جمع دوستانه را شکل داد و در آن جوک و لطیفه تعریف کرد. مؤلفه اجتماعی خنده بسیار مهم است؛ به این معنی که شما بیشتر احتمال دارد در جمع بخندید تا وقتی که تنها هستید.»
وندروال توصیه میکند که افراد روزی یکدقیقه بخندند و آن را تبدیل به یک رسم روزمره مانند مسواک زدن بکنند. هر چه بیشتر آن را تبدیل به یک عادت کنید، این کار آسانتر میشود.»
منبع: The Daily Mai l
ترجمه: سایت فرادید