سانحه مترو و زنگ خطری که به صدا درآمد!
چنین به نظر میرسد که با توجه به اظهارنظر کمیسیون عالی سوانح، چون اقدامات کافی برای توانمندسازی و ارتقای زیرساخت و ماشینآلات مترو انجام نشده است، با فشار روی کارکنان میخواهند این کمبودها را جبران کنند.
حمیدرضا گودرزی | قضیه برخورد قطارها و صدمات جانی امر مهمی است. در طول سالهای ۷۷ تاکنون چندین واقعه رخ داده یک بار در ایستگاه طرشت برخورد دو قطار سانحهای آفرید که ۳۶ مصدوم برجا گذاشت و اخیرا هم برخورد دو قطار در ایستگاه کرج تعداد زیادی مصدوم برجا نهاد. قضیه قطع برق و توقف و خودکشی و نظایر آن هم کم نیست.
اداره این غول بزرگ که اساسا اصلیترین ناوگان حملونقل شهری در یکی کلانشهرهای بزرگ جهان به نام تهران است کار سادهای نیست. در ایستگاهها و داخل مترو اگر فقط به تعداد دستفروشها و کسانی که تبلیغات تجاری دارند توجه کنیم به ارقام کلان میرسیم پس متروی تهران خود شهری است در دل یک شهر.
گذشته از آن طبقه متوسط شهری و افراد کمدرآمد جز همین مترو وسیلهای برای رفتوآمد ندارند پس جمعیت فعال و زحمتکشی که شهر روی دست آنها اداره میشود راهی جز رفتوآمد با این مترو را ندارند که هزینه بلیت آن قابل مقایسه با ناوگانهای حملونقل دیگر نیست و قابل تحمل است، این مقدمه را برای رسیدن به مطلب مهمتری عرض کردم مطلبی به نام احساس خطر در مورد آینده مترو ...
یکی از بزرگان گفته است بزرگترین سیاستمداران و مدیران کسانی هستند که زلزلههای بزرگ را پیشبینی کنند تا شاید از نتایج و عواقب خطرناک آنها بکاهند. نگهداری و اداره مترو به پارامترهای عمدهای نیاز دارد. اول؛ مدرن کردن و بهروز نمودن واگنها و ماشینهای ادارهکننده و سیستم کنترل اتوماتیک.
دوم؛ توجه به اوضاع نیروی انسانی ادارهکننده و هدایتگر خطوط و قطارها. سوم؛ ریلها و لوازم و جزییات آنها. در همین حادثهای که هفته گذشته رخ داد طبق اعلام مطبوعات و آنچه از طرف مسوولان و مدیران محترم شهری اعلام شده است علت اصلی واقعه چیست؟ طبق بررسی کمیسیون عالی سوانح چنین مشخص شد که:
راهبر قطار جانبی بدون برداشتن سیگنال و مجوز عبور از ایستگاه، ۷۰۰ متر مانده به محل حادثه بدون هماهنگی با مرکز فرمان را غیر فعال کرده و سپس چنین نتیجهگیری کرده است:
۱ ـ طی سالهای اخیر اقدامات کافی برای توانمندسازی و ارتقا و ارزیابی نیروی انسانی انجام نشده است. ۲ ـ با فرسودگی زیرساختها فشار کاری به این کارکنان زحمتکش دو چندان شده است. معاون محترم شهرداری تهران در باب علت وقوع سانحه اعلام داشته که راهبر متروی کرج هوشیاری و تمرکز کافی نداشته و ۴ خطای همزمان را «سرعت غیرمجاز ـ قطع سیستم ATPـ عبور از چراغ قرمز ـ توقف بیجا» داشته است.
سیستم ATP چیست که قطع آن از عوامل سانحه است؟
این سیستم به معنی سیستم محافظ اتوماتیک است که با استفاده از اطلاعاتی که در طول مسیر از طریق ریل هادی به آن ارسال میگردد قادر است قطار را بهطور ایمن در مسیر هدایت کرده و از هر گونه خطر احتمالی اعم از شکستگی ریل و حضور قطاری دیگر در مسیر فاصله تا ایستگاه و کنترل سرعت مجاز و غیرمجاز قطار را باخبر سازد.
در نگاهی به عظمت مترو و نقش آن در جابهجایی جمعیت فعال تهران به خوبی مشخص است که رخ دادن سوانح چه آثار زیانباری را در پی خواهد داشت. خسارت وقوع سوانح بزرگ در متروی تهران کمتر از زلزله نخواهد بود.
نقش مدیریت مترو، شهرداری و شورای شهر تهران در بهروزرسانی و مدرن کردن ماشینها و تمام لوازم این ناوگان بزرگ از یک طرف و نقش دولتها برای جبران کمبودها و تامین بودجههای ضروری برای رفع نقایص آن به خوبی روشن است.
چنین به نظر میرسد که با توجه به اظهارنظر کمیسیون عالی سوانح، چون اقدامات کافی برای توانمندسازی و ارتقای زیرساخت و ماشینآلات مترو انجام نشده است، با فشار روی کارکنان میخواهند این کمبودها را جبران کنند. توان کارکنان مترو تا چه پایه و چه اندازهای است، چنانچه فشارها ناشی از ساعات کاری یا انجام چند وظیفه در یک لحظه باشد هیچ گناهی و قصوری متوجه کارکنان زحمتکش نخواهد بود.
نقش مدعیالعموم
حال سوال این است که آیا در مورد سانحه اخیر مترو در دادسرا پروندهای تشکیل شده است؟ در این مورد، چون آییننامه حاکیست در موارد قتل یا جرح باید پرونده توسط نیروی انتظامی به دادگستری ارسال گردد و در سانحه اخیر هم عدهای مصدوم و مجروح شدهاند پس لازم است پرونده در دادسرا تشکیل شود و در اینجاست که نقش مدعیالعموم روشن میشود.
مدعیالعموم به پرونده ورود میکند، علت حادثه را بررسی میکند و مقصرین را شناسایی میکند موضوع فقط این نیست که کسانی شکایت داشته باشند یا خیر، چون افراد مجروح سطحی و غیر آن با بیمه و پرداخت خسارات، رضایت میدهند، امّا جرایم عمومی اعم از اشتباهات و قصور مدیران مسالهای است که نباید آن را از نظر دور داشت، چون جان شهروندان را در معرض خطر قرار میدهد اهمال و عدم انجام وظیفه مربوط به امور راجع به مدیریتهای کلانشهری باید تحت رسیدگی قرار گیرد.
قبل از آنکه دیر شود موضوع کمکاریها و عدم انجام وظایف، قصور دولتی و سهلانگاری در موارد راجع به ناوگان عظیم مترو بهتر آن است که تحت رسیدگی قرار گیرد. بازرسی کل کشور هم طبق وظایف قانونی باید ضمن بازرسی از اوضاع و احوال حالکم بر مترو موارد راجع به نارساییها و تخلفات را اعلام نماید تا تحت بررسی و تعقیب قرار گیرند
البته در مورد جرایم منتهی به خسارت به امول دولتی و حقوق عمومی و تضییع آنها دادستان ضمن تعقیب کیفری متهم یا متهمان رسیدگی بر آن موارد را از دادگاه صالح درخواست میکند.
به این ترتیب با پیشگیری از وقوع جرم که تکلیف قوه قضاییه هم هست ناوگان عظیم مترو که ایجاد آن حاصل شب نخوابیها و زحمات شبانهروزی مهندسان، کارگران و مدیران شهری و شهروندان طی بیش از ۳۵ سال گذشته از وقوع هر گونه سانحهای که جان شهروندان را تهدید کند جلوگیری خواهد نمود. امیدوارم این نوشته مختصر زنگ خطر لازم را به صدا درآورده باشد.