اپل؛ نخستین شرکت سه تریلیون دلاری جهان

همان‌طور که صدای آرشه ویلون بلند می‌شود، «جان استوارت» کمدین آمریکایی چهره در هم می‌کشد و با اندوهی تمسخرآمیز به تماشاگران می‌گوید: «هر سال هزاران ساعت محتوای باکیفیت نادیده باقی می‌مانند. دلیل آن هم این است که افراد بااستعداد و سختکوش نمی‌دانند چطور سرویس اپل تی وی پلاس را پیدا کنند.»

ارزشمندترین شرکت جهان با هزینه خودش می‌تواند برنامه‌های طنز کمی را بخرد. در سال گذشته این ابرقدرت دنیای تکنولوژی ۳۶۶ میلیارد دلار درآمد به دست آورده که تا یک سوم بیشتر از درآمدش در سال ۲۰۲۰ بوده است. سومین روز از ماه ژانویه سال جدید میلادی، اما تاریخی به یادماندنی برای اپل خواهد بود.

ارزش بازار اپل در این روز به سه تریلیون دلار افزایش پیدا کرد. در واقع همان چند میلیارد دلاری که اپل در بخش رسانه سرمایه گذاری کرد که شامل برنامه تلویزیونی جدیدی با اجرای جان استوارت هم می‌شود، بازی را برای این غول سیلیکون ولی به کلی تغییر داد.

با اینکه ۴۸۰ کیلومتر دورتر در هالیوود، مدیران و دست‌اندرکاران صنعت فیلم‌سازی جهان عادت دارند بلندپروازی‌های تفننی غول‌های تکنولوژی را به باد تمسخر بگیرند، اما ورود سرسری اپل به دنیای رسانه دیگر خنده دار نیست.

با اینکه اپل همچنان عقب‌تر از رقبایی مانند نتفلیکس قرار دارد، اما به قدر کفایت پول و سرمایه دارد که بتواند تا مدت‌ها در جنگ هزینه بر و گران قیمت پخش آنلاین دوام بیاورد؛ جنگی که برای دیگر بازیگران این عرصه می‌تواند تهدید ورشکستگی را به همراه داشته باشد.

با این اوصاف سوالی که در شب سوم ژانویه، رقبای اپل را بیدار نگه می‌داشت این بود که اپل در صنعت رسانه چقدر می‌خواهد بزرگ شود؟

۲۱ سال پیش و زمانی که اپل، سرویس آی تیونز را معرفی کرد، سر و صدای زیادی در دنیای موسیقی به راه انداخت. این شرکت درآمد کمی از فروش آهنگ‌ها داشت و در عوض صد‌ها میلیون آی پاد را به مردم می‌فروخت تا آن آهنگ‌ها را با آن گوش کنند.

بعد‌ها آی تیونز به فروش فیلم‌ها هم روی آورد و این شرکت امیدوار بود که بتواند همان الگو را درباره تلویزیون هم اجرا کند؛ بازاری که بسیار بزرگ‌تر از موسیقی بود. اما اشتراک سرویس‌هایی جامع که خوراک سرگرمی متنوع تری را برای کاربران شان فراهم می‌کردند، نسبت به پرداخت هزینه برای دانلود فیلم یا موسیقی در ارجحیت و تقدم قرار داشتند.

در میان این سرویس‌های اشتراکی، اسپاتیفای در زمینه موسیقی و نتفلیکس در زمینه تلویزیون پیشرو هستند. برخلاف دانلود موسیقی یا فیلم، سرویس‌های اشتراکی می‌توانند به راحتی در پلت‌فرم‌های مختلف منتقل بشوند. پس اپل با مشاهده فرصت کوچکی برای جلب کاربران به دستگاه‌های تولیدی اش، بیرون از گود انقلاب پخش آنلاین نشست.

امروز، اما اپل به بازی رسانه بازگشته است و نیروی بسیار قوی‌تر از جوک‌های آقای استوارت در اختیار دارد. سرویس اپل موزیک که در سال ۲۰۱۵ معرفی شد، در حال حاضر بعد از اسپاتیفای در جایگاه دومین سرویس پخش آنلاین موسیقی جهان قرار دارد.

بر اساس آمار ارائه شده توسط شرکت Omdia، اپل تی وی پلاس که حالا دو ساله است، از نظر تعداد مشترکان چهارمین سرویس پخش آنلاین فیلم و ویدئوی جهان- به جز چین- است.

در دو سال گذشته اپل معاملات و خرید‌های کوچک‌تری در دنیای رسانه انجام داده است که عبارتند از: سرویس اشتراکی بازی ویدئویی Arcade، مجموعه خبری +News و سرویس ارائه دهنده فیلم‌های مربوط به کلاس‌های ایروبیک+ Fitness.

در اواخر سال گذشته هم مذاکراتی درباره خرید یک سرویس ارائه دهنده کتاب‌های صوتی مطرح شد. درست مانند آمازون - دیگر غول تکنولوژی که رسانه را به عنوان مشغولیت جنبی خودش دنبال می‌کند- اپل هم نسبت به رقبایش در هالیوود که الگوی تجاری شان مبتنی بر ارتباط مستقیم با کاربران است، امکان ارائه پیشنهادهایش با سرعت بیشتر را در کشور‌های بیشتری دارد. این شرکت آن‌قدر پشتوانه مالی دارد که بتواند برای ارائه طرح‌های اشتراک رایگان موقت، به شکلی بخشنده عمل کند.

بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت Omdia، کمتر از یک سوم مشترکان سرویس اپل تی وی پلاس برای استفاده از آن حق اشتراک پرداخت می‌کنند. با این حال نباید فراموش کرد که اپل راه‌های متنوع دیگری برای درآمدزایی از مشتریانش دارد.

رقبای کوچک تری مانند+Paramount و Peacock پیشنهاد‌های جدید کمتر و محدودتری دارند، اما آرشیو آن‌ها دهه‌ها قدمت دارد. شرکت‌های رسانه‌ای قدیمی از داستانی‌های تفننی اپل برای گسترش قلمرو فعالیتش در حیرت هستند؛ داستان‌هایی که چندان عمیق و جدی نیستند، اما تاثیری چشمگیر دارند.

برنده شدن در رقابت پخش آنلاین تا حد زیادی به صرف هزینه برای محتوا بستگی دارد. با این وجود و طبق تخمین‌های موسسه تحقیقاتی Ampere Analysis، اپل با جیب پرپولش در سال ۲۰۲۱ تنها حدود دو میلیارد دلار برای خرید فیلم و برنامه تلویزیونی هزینه کرده است.

این در حالی است که در همین زمان آمازون ۹ میلیارد دلار و نتفلیکس ۱۴ میلیارد دلار برای این کار هزینه کرده اند. بسیاری از مدیران دنیای رسانه درباره این صحبت می‌کنند که اپل مدیران شرکت‌های بزرگی مانند سونی و HBO را به خدمت گرفته است تا بتواند در این رقابت برنده شود.

با این حال فعالان صنعت تکنولوژی و مدیران سیلیکون ولی معتقدند که اپل همچنان با تکیه به مدیران باتجربه و رده بالای خودش در صنعت تکنولوژی، پروژه‌های دیگر را انجام می‌دهد. در حقیقت درست در زمانی که هالیوود نگران اقدام و حرکت بعدی اپل است، بسیاری در سیلیکون ولی از خودشان می‌پرسند که اصلا چرا این شرکت وارد صنعت رسانه شده است.

هیچ کدام از این بازار‌ها جایزه بزرگی برای ارزشمندترین شرکت جهان نیست. کل صنعت ضبط موسیقی جهان در سال ۲۰۲۰ فروشی برابر ۲۲ میلیارد دلار داشته که این میزان کمتر از درآمد اپل از محل فروش آی‌پد است.

اپل در کمتر از یک ماه درآمدی به اندازه کل درآمد یک سال شرکت نتفلیکس به دست می‌آورد. این در حالی است که سیاست همیشگی جلب کاربران در صنعت رسانه برای اپل چندان کار نمی‌کند، چون سرویس‌های رسانه‌ای اصلی اپل روی همه پلت‌فرم‌ها در دسترس هستند.

تمرکز اپل روی رسانه با تغییر در مقیاس این شرکت، قابل توضیح است؛ موضوعی که با ایجاد تغییرات بنیادین در محاسبات پروژه‌های جنبی، اما با ارزش این شرکت دنبال می‌شود. شرکت نتفلیکس ۱۵ سال پیش سرویس پخش آنلاین خودش را به راه انداخت؛ درست زمانی که بسیاری همچنان درگیر راه اندازی یک استودیوی فیلمسازی بودند تا بتوانند درآمدی دو رقمی - و به اندازه بخشی از درآمد سالانه اپل- را به دست بیاورند.

در آن زمان بود که بعضی از مدیران سیلیکون ولی به لس آنجلس رفتند و با خودشان گفتند که ما یک دسته چک بزرگ در اختیار داریم و می‌توانیم مقدار زیادی محتوای باکیفیت بخریم. آن‌ها به مقصد رسیدند و نخستین جلسه‌های‌شان را در لس آنجلس برگزار کردند، اما بعد از اعلام قیمت ها، این مدیران تکنولوژی به خانه برگشتند.

اپل، اما در سال ۲۰۲۱ اعلام کرد که تخمین می‌زدند بودجه اپل تی وی پلاس برای خرید محتوا تنها ۶/ ۰ درصد از کل درآمد شرکت را به خودش اختصاص می‌دهد.

این همان اتفاقی است که به برگ برنده شرکت‌های تکنولوژی تبدیل شده است؛ آن‌ها با ارائه سرویس‌های متنوع و با صرف هزینه‌ای اندک، به درآمدزایی خوبی می‌رسند. اپل تنها از محل فروش گوشی‌های آی‌فون در سال گذشته ۱۹۲ میلیارد دلار به دست آورده است که بیش از نیمی از درآمد این شرکت را تشکیل می‌دهد.

حالا صنعت رسانه به بازار خوب و درآمدزایی تبدیل شده است که در کنار آن امکان همکاری با فیلم‌ساز‌های بزرگ و کسب اعتبار برای بازیگران این صنعت را هم فراهم می‌کند.

در حالی که این روز‌ها سیلیکون ولی درگیر مسائل مربوط به انحصارطلبی و نقض حریم خصوصی است، اپل به دنبال تولید محتوای باکیفیت و ارزشمند از طریق همکاری با افرادی مانند استیون اسپیلبرگ، تولید پادکستی با حضور ملاله یوسف زی و ارائه برنامه‌های ورزشی برای کودکان در سراسر دنیاست؛ بلندپروازی‌هایی که کمتر شرکتی جسارت پردازش آن‌ها در فرهنگ خودش را داشته است.