بازگشت بورس به مدار صعودی

بورس پس از سه‌روز افت قابل توجه نماگرها، چهارشنبه به مدار صعودی بازگشت و ۷۸/ ۱درصد رشد کرد. حقیقی‌ها نیز پس از دوری ۲۴روزه، به زمین خرید سهام بازگشتند.

دریافت سیگنال‌های مثبت از سخنان رئیسی و ابلاغیه جدید از سوی معاون اول رئیس‌جمهور در راستای حمایت از بازار سرمایه موجب شد تا فروشندگان پا پس بکشند و خریداران هرچند محدود فعال شوند. با این حال نمی‌توان درخصوص پایداری این رشد با قدرت سخن گفت؛ چراکه هنوز ساختار‌های ناکارآ در این بازار پابرجا است.

شاخص کل بورس تهران در واپسین روز هفته شاهد رشد قابل‌توجه قیمت در نماد‌های شاخص‌ساز بازار بود و همین امر سبب شد دماسنج بازار یاد شده در روز گذشته شاهد پیشروی ۷۸/ ۱درصدی باشد. افزایش یاد شده پس از آن رخ داد که نامه ابلاغی معاون اول رئیس‌جمهور در کنار سخنان وزیر اقتصاد در خصوص نرخ خوراک صنایع و نرخ تسعیر بانک‌ها موجی از امیدواری را به سرمایه‌گذاران این بازار بازگرداند.

با این حال بررسی سخنان و گفته‌ها نشان می‌دهد که این تغییرات در صورتی می‌تواند اثری پایدار داشته باشد که مجددا بر اثر سخنان دیگر خنثی نشده یا به کلی معکوس نشوند. البته نباید از خاطر برد که پافشاری مجدد دولت به مصوبات ستاد اقتصادی همچنان با تاکید بر لزوم تغییرات ساختاری در بورس همسو نشده و از این بابت به توجه بیشتری نیاز است.

آنگونه که کارشناسان می‌گویند مشکل امروز و دیروز بازار نه چنین موضوعاتی بلکه ساختار‌های معیوب و ناکاراست، اما تاکنون تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است.

بهبود اوضاع نماگر‌ها

سرنوشت بازار سهام در آخرین روز هفته به نحوی متفاوت رقم خورد. معاملات روز چهارشنبه در شرایطی شروع شد که خبر تایید مجدد مصوبه ستاد اقتصادی دولت در خصوص قیمت خوراک پتروشیمی به ازای هر مترمکعب ۵‌هزار تومان و پالایشگاه‌ها حداکثر ۲‌هزار تومان مورد تایید قرار گرفت.

همین امر سبب شد تا فشار عرضه‌ها که تقریبا در کل هفته اخیر در بورس تهران جریان داشت در خلال معاملات این روز جای خود را به تقاضای سنگین حقیقی‌ها در بسیاری از نماد‌ها بدهد. به دنبال این امر در آخرین روز هفته بسیاری از نماد‌های پالایشی و پتروشیمی تا محدوده ۵‌درصدی تابلو رشد کردند. همین امر سبب شد در جریان دادوستد‌های روز یاد شده در برخی از نماد‌ها شاهد شکل‌گیری صف خرید نیز باشیم.

رشد قیمت سهام در این روز در شرایطی روی داد که نماد‌های یاد شده به‌خصوص پتروشیمی‌ها در روز‌های اخیر به سبب خبر ناگهانی اعمال مالیات و عوارض بر صادرات شرایطی کاملا معکوس را پشت سر می‌گذاشتند. تمامی این عوامل در کنار تاکید بر بهبود وضعیت نرخ تسعیر ارز بانک‌ها با سامانه نیما موجب شد تا در خلال معاملات روز گذشته شاخص بورس رشدی دور از انتظار را به نمایش بگذارد.

بر این اساس طی روزی که گذشت نماگر اصلی بازار سهام به میزان ۷۸/ ۱ درصد رشد کرد و به لطف افزایش قابل‌توجه تقاضا در نماد‌های گروه فلزات اساسی و نماد‌های فعال در صنعت پتروشیمی به محدوده یک‌میلیون و ۲۲۹‌هزار واحدی رسید. رشد یاد شده در حالی رقم خورد که به سبب کاهش‌های تند و تیز این نماگر در روز‌های گذشته و خروج رو به پایین از کانال تکنیکالی بسیاری از فعالان بازار سهام انتظار از دست رفتن حمایت روانی ۲/ ۱میلیون واحدی در روز چهارشنبه را داشتند.

با این حال این اتفاق نیفتاد و بهبود انتظارات در خصوص آینده بازار سرمایه توانست شرایط پیش روی شاخص‌ها به‌خصوص شاخص هموزن را هم بهبود بخشد. با این حال این بهبود در سطحی نبود که بتوان آن را با وضعیت روز‌های گذشته و همراهی این نماگر با شاخص کل در روند منفی مقایسه کرد.

بر این اساس در آخرین روز هفته رشد شاخص هموزن به حدی قدرتمند نبود که مجال فراتر رفتن از ۵۳/ ۰ درصد را داشته باشد. با این حال همین امر حکایت از آن داشت که می‌توان نسبت به روز‌های قبل به وضعیت نماد‌های کوچک بازار نیز تا حدی خوش‌بین بود.

نوسانات امید

اما از تحولات و تغییرات شاخص‌های بازار سهام که بگذریم نحوه تغییرات اعمال شده بر قیمت مواد اولیه و برخی از متغیر‌های بنیادی اعمال شده در بازار سرمایه قابل‌توجه است. در شامگاه روز سه‌شنبه در میان مصاحبه رئیس‌جمهور، سخن از بورس به میان آمد و رئیسی حمایت خود را مجددا از بورس اعلام کرد.

به دنبال همین سخنان دیروز احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی، برنامه دولت برای بازار سرمایه را تشریح و جزئیاتی را بیان کرد که اگر تغییر نکنند کاملا به نفع بازار سهام و بورسی‌ها خواهند بود.

بر این اساس مقرر شده تا به جز رسیدن نرخ گاز خوراک پتروشیمی‌ها به حداکثر ۵‌هزار تومان، نرخ گاز سوخت پتروشیمی ها، پالایشگاه‌ها و صنایع پایین دستی، مجتمع‌های احیای فولاد و مصارف مربوط به تاسیسات عمومی پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها حداکثر ۲‌هزار تومان و همچنین صنایع معادل ۱۰‌درصد نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تعیین شود، نرخ بهره مالکانه معادن ثابت بماند و زمان‌بندی عرضه اوراق دولتی به‌گونه‌ای تنظیم شود که فروش اوراق در بازار سرمایه بدون لحاظ فروش به صندوق‌های با درآمد ثابت حداکثر معادل ۵۰‌درصد جریان نقدی ورودی بازار سرمایه در هر ماه باشد.

طبیعتا اعمال تمامی این مسائل برای بازار سهام خوب است. خاندوزی حتی برای نماد‌های بانکی نیز اخبار خوبی داشت. بر اساس تغییرات اعلامی رئیس‌جمهور بانک مرکزی نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها و موسسات را حداقل معادل ۹۰‌درصد نرخ ارز نیمایی در ۶ ماه گذشته اعلام می‌کند و بنا شده تا مالیات سود ناشی از تسعیر دارایی‌های ارزی مذکور هم بر مبنای نرخ اعلامی بانک مرکزی محاسبه و اخذ شود.

همچنین مقرر شده بانک مرکزی با مداخله فعال در بازار بین بانکی به‌گونه‌ای اقدام کند که میانگین ماهانه نرخ سود در بازار بین بانکی حداکثر ۲۰‌درصد باشد.

با این حال نکته حائز اهمیت در تمامی این تغییرات این است که خیال مردم و فعالان اقتصادی از بابت تغییر نکردن آن‌ها باید راحت باشد. همان‌طور که در هفته‌های اخیر دیدم مصوبه ستاد اقتصادی دولت به راحتی با اظهارنظر یکی از نمایندگان مجلس در بازار اثر خود را از دست داد و منجر به ایجاد ریزش شدید در قیمت بسیاری از سهام شد.

همین امر حکایت از آن دارد که مشکل بازار سرمایه بیش از آنکه حتی کاهش قیمت تمام شده و نبود حمایت باشد، واهمه بالا از مداخلات دفعی و نااطمینانی است که بازار سهام را فرا گرفته، مضافا آنکه تغییرات ساختاری موردنیاز بازار سهام همچنان در برنامه مسوولان لحاظ نشده و انتظار می‌رود در کنار تعیین نرخ‌های موثر بر بازار سهام راه برای اعمال تغییرات ساختاری در این بازار نیز هموار شود.

در آینه ارقام

روز گذشته از ۳۳۴ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۱۹۰ سهم (۵۷‌درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۲۴ سهم (۳۷‌درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۷۱ نماد (۲۱‌درصد) صف خریدی به ارزش ۱۹۶‌میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل گیری صف فروش در ۲۱ نماد بورسی (۶‌درصد) به ارزش ۷۵‌میلیارد تومان بودیم. تمامی این ارقام در حالی به ثبت رسید که ارزش معاملات خرد در بازار سهام به حدود ۲۰۴۷‌میلیارد تومان رسید.

این رقم اگرچه نسبت به‌روز گذشته کاهشی است، اما با توجه به مثبت شدن خالص خرید حقیقی پس از ۲۴ روز خبر بسیار خوبی برای بورس تهران به شمار می‌رود؛ خبری که بدون شک در صورت تداوم می‌تواند امید‌ها به تغییر روند در بورس را افزایش دهد. گفتنی است روز گذشته خالص تغییر مالکیت سهام در مسیر حقوقی به حقیقی به حدود ۱۷‌میلیارد تومان رسید.

در این روز نماد‌های «محصولات شیمیایی»، «فرآورده‌های نفتی» و «ماشین‌آلات» بیش از سایر گروه‌ها در جلب اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی موفق بودند. در مقابل گروه‌های «مواد دارویی»، «خودرو و ساخت قطعات» و «سرمایه‌گذاری‌ها» نیز بیشترین خروج پول سرمایه‌گذاران حقیقی را شاهد بودند.