بورس و برجام
فضای حاصل از مخابره سیگنال سیاسی از وین به تهران مثبت ارزیابی میشود و بورس بازان همانند سال۹۴ تصمیم گرفته اند سرمایههای خود را به گروههایی ببرند که در کوتاه مدت بیشترین نفع را از توافق هستهای و رفع تحریمها میپذیرند.
در نخستین روز معاملاتی اسفندماه شاخصهای سهامی قرمزپوش شدند و نماگر اصلی کاهش ۶۱/ ۰درصدی را متحمل شد.
این روزها تالار شیشهای نیز حال و هوای برجامی دارد؛ بهطوری که در گوشهای گروههای ریالی همچون بانک و خودرو که با توجه به تجربه سال۹۴، به صنایع برجامی نیز معروف شده اند با تحرک خریداران در محدوده سبز تابلو دادوستد میشوند و در گوشه دیگر صنایع دلاری و کامودیتی محور در مرکز سیبل فروش سهامداران قرار گرفته اند. این طناب کشی سبب شده تا تغییرات روزانه نماگرهای بورسی نیز محدود شود.
از شاخصکل که بگذریم، نماگر هم وزن روز گذشته تنها ۲/ ۰درصد کاهش ارتفاع داد تا نمایی واقعیتر از معاملات روزانه بورس به نمایش بگذارد. در این میان بهنظر میرسد که تداوم عقبگرد بازار دماسنج بازار و از دست رفتن کانال یکمیلیون و ۲۸۰هزار واحدی بهرغم وضعیت مطلوب بنیادی کلیت سهام، نشان از احتیاط سرمایه گذاران دارد.
بورس و برجام
فضای حاصل از مخابره سیگنال سیاسی از وین به تهران مثبت ارزیابی میشود و بورس بازان همانند سال۹۴ تصمیم گرفته اند سرمایههای خود را به گروههایی ببرند که در کوتاه مدت بیشترین نفع را از توافق هستهای و رفع تحریمها میپذیرند.
به این ترتیب دو گروه بانک و خودرو که البته حالا میان اهالی تالار شیشهای به صنایع برجامی نیز معروف هستند، موردتوجه معامله گران قرار دارند، در مقابل صنایع کامودیتی محور که بیشترین تاثیرپذیری از نوسانات نرخ ارز را پذیرا هستند، در لیست فروش معامله گران جای گرفته اند.
به نظر میرسد که برخی از پارامترهای داخلی اعم از گزارشهای مطلوب ۹ماهه شرکتها، ثبات نسبی نرخ دلار نیمایی در مقایسه با قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد، قرارگرفتن سهام اغلب شرکتها در ارقامی بعضا کمتر از ارزش ذاتی و وضعیت فاندامنتال مطلوب در کنار پارامترهای بیرونی نظیر روند رو به افزایش قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی و محصولات اساسی اعم از مس و نفت که به تازگی رکوردهای جدیدی را به ثبت رسانده اند هنوز آنطور که باید موردتوجه سهامداران خرد و حتی نهادی بازار قرار نگرفته است، چراکه در شرایط فعلی تمرکز سرمایه گذاران فقط به موضوع مذاکرات اتمی ایران با قدرتهای جهانی معطوف شده است و صرفنظر از پتانسیلهای مذکور، بورس تهران و فرابورس ایران رصد اقدامات دیپلماتهای کشور در وین را در دستور کار معاملاتی خود قرار داده اند.
به این ترتیب همانطور که اشاره شد در چنین شرایطی که بازار از نگاه کارشناسان در فضایی برجامی دارد، رفتار معاملاتی سهامداران نیز نشان میدهد که سمت و سوی استراتژی فعالان در بازار سهام هم رنگ و بوی برجامی به خود گرفته است، با اینحال تردید همچنان در بین اهالی بازار سهام وجود دارد و این موضوع مانع از ورود منابع جدید به تالار شیشهای و تقویت تقاضا شده است.
هر چند در برش زمانی کوتاهمدت پس از توافق هسته ای، افت دلار میتواند نوساناتی مقطعی را برای بورس و سهامداران رقم بزند، اما در بازه بلند مدت انتظار میرود توجه سرمایه گذاران به متغیرهای پیرامونی شرکتها جلب شود؛ جایی که با رفع تحریم ها، تولید و فروش بنگاههای اقتصادی اعم از ریالی و دلاری مثبت ارزیابی میشود و میتواند سودهای واقعی (و نه اسمی) را برای بورس و سهامداران به ارمغان بیاورد.
در این شرایط گشایشهای سیاسی زمینه ساز مهمی در راستای شروع و تسهیل مسیر مراودات بین المللی میشود. رونق در عرضه نفت، صادرات محصولات داخلی به سایر کشور ها، تسهیل در نقل و انتقالات بین بانکی با کشور ها، برچیدهشدن هزینههای ناشی از دور زدن تحریم و استفاده از آن در جهت توسعه صنایع، حذف دلالان و کاسبان تحریم و موارد دیگری از این قبیل میتواند به توسعه کسبوکار، اشتغال زایی و بهبود زیرساختهای داخلی توام با ورود تکنولوژی جدید منتج شود.
از طرفی مداخلات دولتی در پروسه قیمت گذاریها و به عبارتی قیمت گذاری دستوری نیز میتواند با افزایش ورود پول به اقتصاد از درگاه مبادلات بین المللی کاهش چشمگیری پیدا کند؛ ضمن آنکه کارشناسان پیش بینی میکنند حتی در صورت شکست مذاکرات هستهای که البته از احتمال پایینی برخوردار است نیز تداوم روند نزولی سهام، تقریبا غیرمحتمل است چراکه در آن زمان نیز انتظار میرود بهطور مجدد رشد شاخصهای سهامی بر حسب انتظارات تورمی پیش روی کشور پیگیری شود.
بورس یکشنبه از دریچه آمار
در جریان دادوستدهای نخسین روز کاری اسفندماه محصولات شیمیایی، پالایشیها و فلزات اساسی بیشترین تاثیر منفی را در روند حرکتی نماگر اصلی بورس تهران اعمال کردند. سایر گروههای زیرمجموعه و تحتتاثیر نیز به تبعیت از بزرگان بازار با صفهای سنگین فروش مواجه شدند.
ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حقتقدم) نیز رقم ۱۶۱۴ میلیاردتومانی را به خود اختصاص داد و نسبت به روز معاملاتی قبل با کاهش همراه شد. روز یک شنبه گروه فلزات اساسی با خروج بیش از ۷۰ میلیاردتومانی حقیقیها مواجه شد و در ادامه گروههایی اعم از فرآوردههای نفتی و محصولات شیمیایی نزدیک به ۳۰ میلیاردتومان خروج سرمایه خرد را شاهد بودند.
هرچند سرمایه گذاران نهادی در این پروسه جایگزین شدند با این حال خروج سهامداران خرد از سهام شرکتهای بزرگ سیگنال احتیاط نسبت به افت دلار را به سایر معامله گران مخابره کرد. در این روز معاملاتی خالص خرید قابلتوجه حقیقیها در گروه بانک (نزدیک به ۴۰ میلیارد تومان) خودنمایی میکرد.
سایر گروهها نیز اعم از محصولات فلزی، مخابرات، اطلاعات و ارتباطات در ارقام ناچیزی به لحاظ خرید قرارگرفتند. از رویدادهای قابلملاحظه دو روز کاری نخست هفته جاری نیز میتوان به تغییرات نرخ دلار اشاره کرد.
نرخ دلار آمریکایی در بازار این هفته پس از مدتها به میانه کانال ۲۵هزارتومانی کاهش پیدا کرد که این مهم میتواند به دلیل ثبات دلار نیمایی در کانال ۲۴هزارتومانی و کاهش فاصله مقداری این دو نرخ برای معامله گران بازار مثبت ارزیابی شود.
چشم انداز بورس تهران تا پایان سال
فردین آقا بزرگی- کارشناس بازار سرمایه: تجربه نشان داده است که مخابره سیگنالهای مثبت و منفی حاصل از توافق یا عدمتوافق در حوزه سیاست خارجه تا آستانه بهروزرسانی اخبار نهایی تاثیر متفاوتی در جریان معاملاتی بازار سهام کشور دارد. فضای فعلی داد و ستدهای بورس با محوریت کاهش نسبی قیمت دلار در بازار آزاد در حال پیگیری است.
اکنون به نقطهای رسیده ایم که بهنظر میرسد جایی برای اصلاح وجود ندارد، با اینحال از دلایلی که بازار سهام را درگیر رکود کرده اند نیز میتوان به چندگانگی ناشی از عدماطمینان از حصول توافق در حوزه احیای برجام، تعدیلات متفاوت نرخ اسکناس آمریکایی و گمانههایی درخصوص پایان دوره اصلاحات فرسایشی که بیش از یک سالو نیم بهطول انجامید، اشاره کرد.
وضعیت کنونی بورس تهران و فرابورس ایران شباهت چندانی با سنوات گذشته (مذاکرات برجام در دولت گذشته) ندارد، زیرا چند آیتم در کنار یکدیگر فضای کلی ابهامات در بازار سرمایه و بهطور کلی اقتصاد کشور را تشدید کرده اند. بهنظر میرسد که تعادل نسبی درخصوص اصلاح و کاهش قیمت و سایر موارد ذکر شده در بازار سهام صورتگرفته و منجر به کاهش حجم معاملات شده است.
حال مهمترین موضوعی که در روند معاملاتی فرسایشی بازار سهام طی چند وقت گذشته تاثیر گذار بوده است مربوط به فضای ناخوشایند و غیرطبیعی سال۱۳۹۹ میشود. اتفاقات سالگذشته باعث شد تا بیش واکنشی درخصوص عرضه و تقاضا را شاهد باشیم.
در سالی که گذشت سرمایه گذاران به نظام سودآوری شرکتها کمترین توجه را داشتند، در سال۱۴۰۰ شرایط تغییر کرد بهگونهای که سهامداران نسبت به افزایش و کاهش سودآوری شرکتها بیش اندازه حساسیت منفی از خود نشان میدهند. این بیش واکنشی را میتوان به یک دوره گذر از اصلاحات سال۱۳۹۹ و ورود به دوره جدید ۱۴۰۰ تلقی کرد که برآیند آن میتواند نقطه مناسب تری را در بازار نشان دهد.
کاهش فاصله سطح ارزندگی، ارزش ذاتی و ارزش روز معاملاتی شرکتها میتواند به جذابیت بیشتر بنگاهها منتهی شود. ثبات در فضای کلی اقتصاد کشور و تصمیمات سیاسی از مذاکرات تا ضرورت حصول تعادل در نرخ بهره بین بانکی، نرخ موثر اوراق، مدیریت درست بازار ارز و... جزو مواردی هستند که میتوانند منجر به تعمیق بازار سرمایه شوند، چراکه هرگونه بی ثباتی منجر به تزلزل اقتصاد و یقینا بازار سرمایه شود.
در ۱۸ روز کاری پیش رو حجم عرضه به مراتب بیشتر خواهد شد. نهادها و سازمانهایی که به نقدینگی برای پرداخت حقوق نیاز دارند اقدام به فروش سهام میکنند، بنابراین کفه عرضه سنگینتر از تقاضا میشود، با اینحال اتفاق خاصی در راستای بهبود وضعیت بازار سهام و تقویت تقاضا نداریم، اما این بازه زمانی زمینه مساعدی در جهت چیدن پرتفوی مناسب ارزیابی میشود.