رژیم غذایی در آینده چگونه خواهد بود؟

به احتمال زیاد در آینده‌ی نزدیک به کمک فناوری هر کسی رژیم غذایی منحصر به خودش را خواهد داشت که شامل نیازمندهای خاصی می‌شود که از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

کد خبر : ۱۰۵۰۱۷

۱۶ فروردین ۱۴۰۱ - ۱۵:۲۷

بازدید : ۱۳۲۰۴

فرادید | بیشتر ما می‌دانیم باید میوه، سبزیجات و غلات کامل بیشتری بخوریم. پس چرا موسسه‌ی ملی سلامت برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها ۱۵۰ میلیون دلار هزینه می‌کند: «چه زمانی چه چیزی بخوریم؟» و «چگونه می‌توانیم کاربرد غذاها را به عنوان دارو بهبود ببخشیم؟»

به گزارش فرادید؛ شاید پاسخ این پرسش «تغذیه‌ی دقیق» باشد. تغذیه‌ی دقیق یا شخصی‌سازی‌شده روی فرد تمرکز دارد تا گروهی از افراد و هدف آن درکِ برهم‌کنشِ پیچیده میان ژنتیک، میکروبیوم (باکترهای ساکن روده)، رژیم غذایی و سطح فعالیت فیزیکی ما و ویژگی‌های دیگر اجتماعی و رفتاری و تاثیر همه‌ی اینها بر سلامتی ماست.

این به آن معناست که هر کسی می‌تواند مجموعه‌ی منحصربفرد خودش از نیازمندی‌های تغذیه‌ای را داشته باشد.

چطور ممکن است؟ من این سوال را از سه کارشناس که در زمینه‌ی تغذیه‌ی دقیق تحقیق می‌کنند پرسیدم. فرانک هوو، مارتا فیلد و آنجلا پوول. در ادامه نسخه‌ی ویرایش‌شده‌ای از گفتگویم را با آنها را می‌خوانید.

تغذیه‌ی دقیق چه تفاوتی با توصیه‌های تغذیه‌ایِ کنونی دارد؟
(دکتر فرانک هوو) ایده‌ی تغذیه‌ی دقیق یعنی غذای مناسب به میزان مناسب برای فرد مناسب. این رویکرد دقیق به جای ارائه‌ی توصیه‌های غذاییِ کلی برای همه، توصیه‌های تغذیه‌ای متناسب با ویژگی‌های فردی ارائه می‌کند که شامل پیشینه‌ی ژنتیکی، میکروبیوم، عوامل اجتماعی و محیطی و موارد بیشتر می‌شود. با این رویکرد شاهد نتایج بهتری در خصوص سلامت خواهیم بود.
چرا وقتی صحبت از غذایی که باید بخوریم می‌شود هیچ نسخه‌ای برای همه وجود ندارد؟
(فرانک هوو) واکنش همه‌ی افراد به یک رژیم غذایی یکسان، مشابه نیست. مثلاً یک رژیم غذایی برای کاهش وزن را در نظر بگیرید. ممکن است برخی افراد با این رژیم غذایی وزن زیادی کم کنند در حالی که عده‌ای دیگر حتی ممکن است دچار اضافه وزن هم بشوند. در مطالعه‌ای که اخیراً انجام شد به صورت تصادفی به چند صد فردی که دچار اضافه وزن بودند دو رژیم غذایی سالم با کربوهیدرات پایین و چربی پایین داده شد. پس از یک سال، تقریباً میزان کاهش وزن هر دو گروه برابر بود اما تفاوت زیادی میان افراد درون هر گروه وجود داشت چون برخی از آنها ۹ کیلو وزن کم کردند اما برخی دیگر ۴ کیلو به وزنشان اضافه شد.
(مارتا فیلد) افراد واکنش‌های منحصربفردی به رژیم غذایی نشان می‌دهند و تنظیم دقیق در این تغذیه یعنی درک همین واکنش‌ها، یعنی درکِ تعاملات بین ژنتیک، تفاوت‌های فردی در متابولیسم و واکنش‌ها به ورزش.
حالا بر اساس اصول تغذیه‌ی دقیق چگونه باید غذا بخوریم؟
(فرانک هوو) نمونه‌هایی از رژیم‌های غذایی شخصی‌سازی‌شده برای مدیریت بیماری وجود داره، مثلاً رژیم غذایی بدون گلوتن برای مدیریت بیماری سُلیاک یا رژیم غذایی بدون لاکتوز برای کسانی که عدم تحمل لاکتوز دارند. افرادی که مبتلا به بیماری فنیل کتونوری (PKU) هستند باید رژیم غذایی بدون فنیل‌آلانین داشته باشند. این یک بیماری نادر است اما بهترین نمونه‌ایست که نشان می‌دهد ژن‌ها چگونه می‌توانند بر نوع غذایی که باید مصرف کنید اثر بگذارند.
(آنجلا پوول) اگر من در خانواده‌ام سابقه‌ی کلسترول بالا، دیابت یا سرطان روده بزرگ داشته باشم، باید میزان مصرف فیبر را در رژیم غذایی‌ام بالا ببرم، از منابع مختلفی تغذیه کنم که شامل انواع مختلفی از سبزیجات شود.
(مارتا فیلد) اگر شما فشار خون بالا دارید باید نسبت به مصرف سدیم هشیارتر باشید. هر کسی که مشکل سوءجذب دارد به سطوح بالاتری از ریزمغذی‌هایی نظیر ویتامین‌های ب و برخی مواد معدنی نیاز دارد.
تحقیقاتی انجام شده که نشان می‌دهد افراد قهوه رو به صورت‌های متفاوتی متابولیزه می‌کنند (پردازش یک ماده از طریق سوخت و ساز که معادل فارسی آن دگرگشت است). این چه مفهومی دارد؟
(فرانک هوو) ژن برخی افراد کافئین را سریع دگرگشت میکند و ژن برخی دیگر در این مورد کُند عمل می‌کند. اگر ژن‌نِمود (کل یا قسمتی از اطلاعات ژنتیکی یک فرد) سوخت و ساز شما از نوعِ سریع باشد شما مجاز به نوشیدنِ زیادِ قهوه‌ی کافئین‌دار هستید چون کافئین در بدن شما سریع تجزیه می‌شود. اما اگر ژن‌نمود سوخت و ساز شما کُند باشد شما عصبی می‌شوید و اگر بعد از ظهر قهوه بنوشید ممکن است شب نتوانید بخوابید. اگر اینطور باشد، باید قهوه‌ی بدون کافئین بنوشید تا همچنان از مزایای پلی‌فنل‌های قهوه بهره‌مند شوید که توام با خطر کاهش‌یافته‌ی بیماری قلبی و دیابت است.
ژن‌های منحصربفرد ما تا چه اندازه‌ در خطر ابتلای ما به بیماری نقش دارند و آیا رفتار ما می‌تواند خطر ابتلا ما به بیماری را کاهش دهد؟
(فرانک هوو) سلامت ما متاثر از دو چیز است، ژن‌ها و رژیم غذایی که این دو مدام با هم در تعامل هستند چون عوامل خاصی در رژیم غذایی ممکن است ژن‌های مرتبط با بیماری را فعال یا غیرفعال کنند. ما تحقیقاتی کردیم که نشان می‌دهد کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند آثار منفی ژن‌های چاقی را خنثی کند. این خبر بسیار خوبیست. ژن‌ها سرنوشت ما را تعیین نمی‌کنند.

حوزه‌ی دیگری از تعذیه‌ی دقیق، اندازه‌گیری متابولیت‌های خون یا ادرار است، مولکول‌های کوچک تولیدشده حینِ تجزیه و قورت دادن غذا. برای مثال، غلظت بالایِ آمینواسیدهای شاخه‌دار (BCAA) به شدت خطر ابتلای فرد را به دیابت و بیماری‌ قلبی عروقی پیش‌بینی می‌کند. سطوح خونی BCAA به رژیم غذایی، ژن‌ها و میکروبیوم روده‌ی فرد بستگی دارد.

ما دریافتیم که داشتن یک رژیم غذایی سالم (مثلاً به سبک مدیترانه‌ای) می‌تواند آثار مضر BCAA را در بیماری قلبی عروقی کاهش دهد. بنابراین اندازه‌گیری BCAA خون ممکن است کمکی باشد به ارزیابی ریسک ابتلا به دیابت و بیماری قلبی عروقی در آینده و شاید فرد را تشویق کند تغییراتی در رژیم غذایی خود ایجاد کند تا ریسک این بیماری‌ها را کاهش دهد.

(مارتا فیلد) در موردِ خطر ابتلا به بیماری، آثار محیطی گاهی‌اوقات می‌تواند به اندازه‌ی آثار ژنتیکی باشد.
میکروبیوم‌های فردی ما ممکن است قادر باشند به ما دیکته کنند چه نوع رژیم غذایی مناسب ماست. آیا می‌توانید از این تحقیق نوظهور برای ما بگویید و اینکه نظر شما درباره‌ی آزمایشاتِ میکروبیوم چیست؟
(آنجلا پوول) تحقیقات نشان داده است که قند خون برخی افراد با خوردن موز بالاتر می‌رود تا با خوردن شیرینی و این امر با ترکیب میکروبیوم‌ها مرتبط بوده است. دانشمندان از داده‌های میکروبیوم‌ برای ساخت الگوریتم‌هایی استفاده کرده‌اند که به کمک آنها می‌توانند واکنش فرد را به گلوکز پیش‌بینی کنند و این پیشرفت بزرگی است. اما برای من نوعی این بهانه‌ای نیست که حالا بجای موز در مصرف شیرینی زیاده‌روی کنم. به علاوه، اگر الگوریتم به خاطر واکنش‌های گلوکز خون، خوردن نان سفید را به جای نان سبوس‌دار توصیه کند، من باز هم در خوردن نان سفید زیاده‌روی نمی‌کنم.
در حال حاضر، من آمادگی ندارم پول زیادی را صرف کنم تا ببینم در میکروبیوم‌های روده‌ی من چه چیزی وجود دارد و میکروبیوم به مرور زمان تغییر می‌کند.
(فرانک هوو) آزمایشات میکروبیوم ارزان نیستند و فعلا نمیتوان گفت نتایج آزمایش به شکل‌گیریِ یک برنامه‌ی غذاییِ شخصی کمک خواهد کرد که بتواند قند و کلسترول خون را بهبود ببخشد.
توصیه‌های تغذیه از حالا تا ۱۰ سال آینده چه تغییری خواهد کرد؟
(آنجلا پوول) فکر می‌کنم از طریق یک اپلیکشن بتوانید فهرست خریدی داشته باشید که منحصر به خودتان است، غذاهایی که شما مایل به خرید آنها هستید و غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید و این تمایز به واکنش‌های قند خون شما، سطوح فعالیت فیزیکی شما و موارد دیگر بستگی دارد.
(فرانک هوو) ما در آینده نشانگرهای زیستی بیشتر و بهتر و ژنگان‌شناسیِ تغذیه‌ای و آزمایشات میکروبیومِ مقرون‌ به صرفه‌تر و دقیق‌تر خواهیم داشت، همینطور الگوریتم‌های کامپیوتری بهتری که واکنش شما را به مصرف غذا پیش‌بینی می‌کنند.