همه آنچه که باید از روماتیسم قلبی بدانید

روماتیسم قلبی به التهاب و زخم شدن و آسیب به دریچه‌ها و بافت‌های قلبی گفته می‌شود که در آن عملکرد قلب دچار اختلال می‌شود. برای درک بهتر این بیماری تکه‌ای از پلاستیک را تصور کنید که در اثر حرارت دچار جمع شدگی و تغییر شکل میشود، دریچه‌ی قلبی بیمار مبتلا به رماتیسم قلبی نیز به همین صورت است.

البته فقط دریچه‌ها نیستند که تحت تاثیر قرار میگیرند بلکه ممکن است این بیماری سایر قسمت‌های قلب را نیز تحت تاثیر قرار دهد، اما شایع‌ترین شکل روماتیسم قلبی بر دریچه‌ها اثر میگذارد به خصوص دریچه‌ی میترال. یکی از دلایل ایجاد این بیماری میتواند تب روماتیسمی باشد.

تب روماتیسمی چیست؟

تب روماتیسمی به علت عفونت ناشی از نوعی باکتری بنام استرپتوکوک ایجاد می‌شود که گلودرد چرکی ایجاد می‌کند و میتواند روی قلب، مفاصل و پوست اثر بگذارد. تب روماتیسمی حاد در مناطقی که دارای استاندارد‌های پایین زندگی هستند شایع است و دارای علائمی از جمله:

• تب بالا
• کاهش وزن بدون دلیل
• تورم مفاصل و افزایش حساسیت آن‌ها
• رنگ قرمز در بیشتر مفاصل
• درد دل
• خستگی بیش از اندازه

علائم روماتیسم قلبی چیست؟

کلید تشخیص بیماری روماتیسمی قلبی؛ سابقه اخیر عفونت‌های استرپتوکوک یا تب روماتیسمی می‌باشد. علائم روماتیسم قلبی متفاوت است و بستگی به میزان آسیب وارد شده و ناحیه‌ی آسیب دیده دارد. این علائم در طول زمان متغیر هستند و شامل موارد زیر هستند:

• احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه
• تنگی نفس و اشکال در تنفس به خصوص در هنگام فعالیت
• تورم در قسمت معده، دست‌ها یا پا‌ها
• خستگی بیش از حد
• افزایش سرعت ضربان قلب یا ضربان قلب نامنظم

روماتیسم قلبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اشاره کردیم که کلید تشخیصی روماتیسم قلبی وجود سابقه‌ی اخیر عفونت‌های استرپتوکوکی یا تب روماتیسمی است. برای تشخیص روماتیسم قلبی ممکن است نمونه برداری از خلط یا از آزمایش خون استفاده شود.

همچنین ممکن است پزشک معاینه فیزیکی انجام دهد که در این صورت ممکن است صدای نشت خون از دریچه‌ی آسیب دیده شنیده شود و یا بافت‌هایی که دچار التهاب شدند روی همدیگر بلغزند و صدای سایش ایجاد کنند. بعد از گرفتن تاریخچه‌ی پزشکی از بیمار و انجام معاینات پزشکی آزمایشاتی در نظر گرفته میشود از جمله:

• اکو: در این آزمایش با استفاده از امواج صوتی به بررسی دریچه‌ها حفره‌های قلب میپردازند. امواج با استفاده از دستگاهی از روی پوست عبور کرده و خود را به قلب میرسانند. پژواک امواج صوتی میتواند اطلاعاتی را به پزشک ارائه دهد از جمله اندازه قلب، وضعیت دریچه ها، مایع اطراف قلب و... اکو مفیدترین آزمایش برای بررسی وضعیت دریچه‌ها است.

• نوار قلب: با استفاده از حسگر‌هایی که روی سطح پوست می‌چسبند، میتواند هر گونه بی نظمی یا اختلال در ضربان قلب را به پزشک نمایش دهد.

• اشعه ایکس یا رادیولوژی: ممکن است برای بررسی ریه‌ها و همچنین اندازه گیری اندازه قلب از اشعه ایکس استفاده شود.

• ام آر آی قلبی: ممکن است برای بررسی دقیق‌تر قلب و و از ام آر آی استفاده شود که یک تصویر دقیق از قلب ارائه می‌دهد.

• آزمایش خون: ممکن است برای بررسی عفونت و التهاب، آزمایشات خون خاصی انجام شود.

چه کسانی در معرض خطر روماتیسم قلبی هستند؟

تب روماتیسمی که عامل مهم روماتیسم قلبی است؛ بیشتر در مناطق کم درآمد یا درآمد متوسط رایج است به خصوص مناطق فقیر که از لحاظ بهداشتی در سطح پایینی قرار می‌گیرند. افرادی که در مکان‌های شلوغ و شرایط نامناسب بهداشتی زندگی میکنند بیشترین خطر ابتلا به تب روماتیسمی و در نهایت روماتیسم قلبی را دارند.

عفونت‌های استرپتوکوک درمان نشده یا در حال درمان خطر بروز بیماری روماتیسم قلبی را افزایش می‌دهد و این بیماری برای کسانی که بیشتر در معرض التهاب و عفونت هستند بسیار بیشتر است. افراد در معرض خطر عبارتند از:

• کودکان و نوجوانان بیشترین خطر ابتلا را دارند.
• افرادی که سابقه‌ی خانوادگی این بیماری را دارند.
• زندگی در شرایط نامناسب از لحاظ بهداشتی مثل مکان‌هایی که از آب‌های آلوده استفاده می‌شود.
• عدم رعایت بهداشت فردی به شکل مناسب مثل نشستن اصولی دست ها.
• زندگی در مکان‌های شلوغ.

روماتیسم قلبی در بارداری

روماتیسم قلبی اصلی‌ترین بیماری قلبی، در دوران بارداری است البته در مناطقی که روماتیسم قلبی به شکل شایع وجود دارد است و باعث ایجاد عوارض و مرگ و میر قابل توجهی در این دوران می‌شود.

زنان باردار مبتلا به این بیماری در معرض پیامد‌های نامطلوبی از جمله ضربان قلب نامنظم، نارسایی قلبی، زایمان زودرس، مرگ مادر، کم وزنی نوزاد، دیابت مادر و فشار بالای بارداری هستند. از آنجا که هرگونه اختلال در دوران بارداری می‌تواند روی سلامت مادر و جنین تاثیر مسقیم بگذارد، پس باید همه‌ی اختلالات از جمله روماتیسم قلبی در دوران بارداری کاملا تحت بررسی باشند تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

وضعیت مادران دارای این بیماری در دوران بارداری متفاوت است بعضی از افراد با شروع بارداری علائمشان کاهش می‌یابد، بعضی افراد افزایش علائم رادارند و بعضی در هنگام زایمان علائمشان شعله ور میشود و باعث ایجاد وضعیت بحرانی برای مادر و جنین می‌شود. انجام معاینات دقیق بهترین راه اطلاع از بیماری‌های قلبی عروقی در زنان باردار است.

آیا کرونا بر بیماری قلبی عروقی از جمله روماتیسم قلبی تاثیر دارد؟

شایع‌ترین بیماری زمینه‌ای که در مبتلایان به کرونا دیده شده است، بیماری‌های زمینه‌ای قلبی_عروقی بوده است. از آنجا که روماتیسم قلبی یک بیماری قلبی عروقی است، پس می‌توان گفت این بیماران یکی از گروه‌های در معرض خطر به حساب می‌آیند.

همچنین با توجه به تاثیری که کرونا بر روی سیستم تنفسی و قلبی دارد، می‌تواند باعث ایجاد تاثیرات جبران ناپذیری بر روی قلب شود.

درمان روماتیسم قلبی به چه شکل است؟

این بیماری غیر قابل درمان است، زیرا آسیبی که به قلب وارد می‌شود برگشت ناپذیر است، اما با توجه به نظر متخصص و آسیبی که به قلب وارد شده اقداماتی انجام می‌شود:

• جراحی: در بیمارانی که روماتیسم شدید قلبی دارند و دریچه قلب آن‌ها به شدت آسیب دیده، جراحی برای تعویض یا ترمیم دریچه‌ی آسیب دیده انجام می‌شود. این روش هزینه‌های زیادی را به خانواده‌ها تحمیل می‌کند.

• دارو درمانی: برای کاهش بی نظمی ضربان قلب یا برای جلوگیری از لخته شدن و رقیق شدن خون ممکن است دارو تجویز شود.

آیا بیماری روماتیسم قلبی قابل پیشگیری است؟

بله. از آنجا که بیماری روماتیسم قلبی به علت تب روماتیسمی رخ می‌دهد، یکی از راه‌های مهم پیشگیری، جلوگیری از بروز تب روماتیسمی می‌باشد. درمان گلودرد چرکی با آنتی بیوتیک‌های مناسب و کاملا تحت نظارت پزشک راه مهم جلوگیری از این تب روماتیسمی است.

یک درمان مهم برای گلودرد و جلوگیری از عفونت ناشی از باکتری، پنی سیلین می‌باشد که باید توسط پزشک تجویز شود.

هنگامی که تب روماتیسمی برای بیمار تشخیص داده شد، بسیار مهم است که از عفونت‌های بیشتر و اضافی جلوگیری شود، زیرا این اتفاق می‌تواند باعث یک دوره‌ی بیشتر تب روماتیسمی و آسیب‌های اضافه‌تر به دریچه‌ها و بافت‌های قلبی شود.

راه اصلی برای جلوگیری از عفونت اضافی، درمان بیمار با آنتی بیوتیک در دوره‌ی زمانی طولانی‌تر است. رعایت بهداشت فردی و رعایت فاصله‌ی مناسب در مکان‌های پر ازدحام در فصولی که این بیماری افزایش می‌یابد کمک کننده است.

منبع: ایسکانیوز