همه چیز درباره رابطه‌های فرااجتماعی

همه چیز درباره رابطه‌های فرااجتماعی

در این مطلب به بررسی رابطه، تعامل و وابستگی فرااجتماعی، تفاوت میان این سه و اثرات آنها بر کاربر رسانه‌های اجتماعی میپردازیم.

کد خبر : ۱۰۶۵۱۸
بازدید : ۷۵۰۶

فرادید | رابطه‌ی فرااجتماعی رابطه‌ی یک‌طرفه‌ی یک کاربر رسانه با یک شخصیت رسانه‌ای است. کاربران رسانه‌ها می‌توانند با افراد مشهور، شخصیت‌های خیالی لایو اکشن، اینفلوئنسر‌های رسانه‌های اجتماعی، شخصیت‌های انیمیشن و هرگونه شخصیت دیگری که از طریق فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، پادکست‌ها، نمایش‌های رادیویی یا توییتر، اینستاگرام یا تیک‌تاک دیده یا شنیده‌اند ارتباط برقرار کنند.

به گزارش فرادید؛ در حالی که تحقیقات کنونی روی روابط فرااجتماعی معمولاً روی روابط دوستانه میان یک کاربر رسانه و یک شخصیت محبوب رسانه‌ای متمرکز است، احتمال شکل‌گیریِ روابط فرااجتماعیِ منفی و حتی روابط فرااجتماعیِ رمانتیک با شخصیت‌های مختلف رسانه‌ای هم وجود دارد.

تاریخچه‌ی روابط فرااجتماعی

دونالد هورتون و آر. ریچارد وُل مفهوم روابط فرااجتماعی را در سال ۱۹۵۶ خلق کردند، زمانی که مقاله‌ی بنیادین آن‌ها به نام «ارتباطات جمعی و تعامل فرااجتماعی: مشاهداتی درباره‌ی صمیمیت از راه دور» در مجله‌ی Psychiatry منتشر شد. هورتون و وُل مفهوم تعامل فرااجتماعی را هم به عنوانِ تشابهِ «بده و بستان محاوره‌ای» میان یک کاربر رسانه و شخصیت رسانه‌ای تعریف کردند.

برخلاف روابط فرااجتماعی که فراتر از یک تعامل رسانه‌ایِ واحد و به لحاظ روانی بسیار مانند یک رابطه‌ی واقعی هستند، تعاملات فرااجتماعی منحصراً صورت می‌گیرند یعنی هنگام تعامل با یک شخصیت از طریق رسانه و به لحاظ روانی شبیه تعاملات واقعی رو در رو هستند.

برای مثال، اگر حین تماشای کاراکتر‌های فرندز ( Friends ) که یک مجموعه‌ی کمدی موقعیت آمریکایی است احساس می‌کنید یکی از اعضای فرندز هستید، بدانید که در حال تجربه‌ی یک تعامل فرااجتماعی هستید. اگر پس از تمام شدن اپیزود، همچنان به رِیْچِل، چَندلِر، مونیکا یا فرد دیگری از گروه فکر می‌کنید یا حتی طوری از رفتار او در سریال یاد می‌کنید که انگار او را از نزدیک می‌شناسید، در حال تجربه‌ی رابطه‌ی فرااجتماعی با آن کاراکتر فرندز هستید.

به رغم تفاوت‌های بین این دو مفهوم، محققان معمولاً این دو مفهوم را به جای هم به کار بردند و این اتفاق منجر به ایجاد قدری سردرگمی در نوشته‌های وابسته به تحقیق شده است. گرچه محققان اخیراً به این نتیجه رسیده‌اند که تعامل فرااجتماعی و رابطه فرااجتماعی بااینکه به هم ربط دارند، اما مفاهیم مجزایی هستند.

براساس نظریه‌ی دلبستگی که ابداعِ جان بالبی و توصیف‌گر روابط عمیقِ شکل‌گرفته میان مراقبان و کودکان همینطور میان شرکای رمانتیک است، دلبستگی فرااجتماعی زمانی رخ می‌دهد که یک شخصیت رسانه‌ای تبدیل به منشا آرامش، احساس امنیت و پناهگاه می‌شود.

دلبستگی‌های فرااجتماعی مانند تعاملات و روابط فرااجتماعی عملکردی مشابهِ دلبستگی‌های زندگی واقعی دارند، بنابراین یک جزءِ مهمِ دلبستگی‌های فرااجتماعی نزدیکی‌جویی است. با این حال، به جای تعامل مستقیم، نزدیکی در دلبستگی‌های فرااجتماعی از طریق شیوه‌های واسطه‌ای ایجاد می‌شود، شیوه‌هایی از قبیل تماشای چندباره‌ی یک فیلم یا برنامه‌ی تلویزیونی یا دنبال کردن اکانت شخصیت‌های مشهور در رسانه‌های اجتماعی.

نحوه‌ی شکل‌گیری روابط فرااجتماعی

رابطه‌ی فرااجتماعی چیست

اگر شخصیت رسانه‌ای طوری اثرگذاری کند که سبب شود کاربر رسانه فراتر از تعامل به او فکر کند، تعامل فرااجتماعی می‌تواند به رابطه‌ی فرااجتماعی تبدیل شود. متعاقباً، روابط فرااجتماعی می‌توانند توسط تعاملات فرااجتماعیِ بیشتر تقویت شوند و گاهی‌اوقات به دلبستگی فرااجتماعی منجر شوند. علاوه بر این، اگر رابطه‌ی فرااجتماعی پایان یابد بر اثر مرگ شخصیت رسانه‌ای یا به واسطه‌ی پایان یافتن نمایش، فیلم یا سریال یا تصمیم خودِ کاربر رسانه که دیگر نمی‌خواهد درگیر شخصیت رسانه‌ای باشد، آنگاه خودِ کاربر رسانه جدایی فرااجتماعی را تجربه خواهد کرد.

براساس تحقیقات، مردم به فقدان یک رابطه‌ی فرااجتماعی مشابه با فقدان یک رابطه‌ی اجتماعی واکنش نشان می‌دهند. برای مثال، زمانی که سریال تلویزیونی فرندز پایان یافت، کسانی که قوی‌ترین روابط فرااجتماعی را با یکی از کاراکتر‌ها داشتند بیشترین غم و ناراحتی را ابراز کردند.

دلیل شکل‌گیری روابط فرااجتماعی

در آغاز شاید عجیب به نظر برسد که کاربران رسانه به رغمِ عدم وجود احساس متقابل درگیر روابط فرااجتماعی شوند، اما یادآوری این نکته ضروریست که انسان‌ها از نظر تکاملی برای ایجاد ارتباطات اجتماعی ساخته شده‌اند. رسانه در تاریخ بشر یک پیشرفت نسبتاً جدید است و هنوز بر تکامل ما تاثیر شگرفی نداشته است. انسان‌ها بطور ویژه توجه خاصی به چهره و صدای انسان‌های دیگر دارند.

قرن‌ها بود تنها صدا‌ها و صورت‌هایی که به طور منظم می‌شنیدیم و می‌دیدیم صدا‌ها و صورت‌های انسان‌هایی بود که در زندگی روزمره با آن‌ها مواجه می‌شدیم. این موضوع در اوایل قرن بیستم و با ظهور رادیو و سینما و گسترش یافتن کاربرد تلویزیون تغییر کرد و شمار چهره‌ها و صدا‌هایی که یک فرد می‌توانست از طریق رسانه با آن‌ها آشنا شود به صورت فزاینده‌ای بالا رفت.

با این حال، مغز ما هرگز برای تمایز قائل شدن میان افراد و صدا‌های آشنا از طریق رسانه‌ها یا زندگی واقعی تکامل نیافته است. بنابراین، ما در برابر این موقعیت‌ها به شیوه‌ی یکسانی پردازش می‌کنیم و واکنش نشان می‌دهیم که منجر به پدیده‌ی فرااجتماعی در تمامی اَشکال آن می‌شود. با اینکه پژوهش‌های روان‌شناختی گاهی‌اوقات تلاش کرده‌اند روابط فرااجتماعی را نامتعارف بدانند، حالا بیشتر محققان توافق دارند که درگیر شدن در ارتباطات فرااجتماعی امری عادیست که اکثر کاربران رسانه‌ها آن را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، بیشتر مردم می‌دانند روابطشان با چهره‌های رسانه‌ای واقعی نیست گرچه این آگاهی مانع نمی‌شود در برابر آن‌ها طوری واکنش نشان دهند که گویی این روابط واقعی است.

تاثیر روابط فرااجتماعی

رابطه‌ی فرااجتماعی چیست

طبق تحقیقات انجام شده روابط فرااجتماعی به شکل‌های مختلف می‌تواند بر کاربران رسانه‌ها اثر بگذارد. در مطالعه‌ای که اخیراً روی آثار مکتوب در این حیطه انجام شد، لایبرز و شرام دریافتند که اگر فردی با یک شخصیت رسانه‌ای رابطه‌ای فرااجتماعی داشته باشد، آن شخصیت می‌تواند بر دیدگاه‌های سیاسی و تصمیمات رای‌گیری آن فرد، نحوه‌ی خرید او، نگرش‌هایش درباره‌ی کلیشه‌های جنسیتی و اعتمادش به گروه‌های مختلف مردم از قبیل دانشمندان اثر بگذارد. این تاثیر بسته به مثبت یا منفی بودن رابطه‌ی فرااجتماعی با شخصیت رسانه‌ای ممکن است اثرات مثبت و منفی داشته باشد.

خوش‌بینانه که بنگریم، ارتباطات فرااجتماعی می‌توانند اعتماد به نفس را افزایش دهند، باور فرد به خودبسندگی خودش را بهبود ببخشند و منجر به احساس تعلق قوی‌تری شوند. انزوای ناشی از دستوارت قرنطینه که در دوارن همه‌گیری کووید-۱۹ اعلام شد علاقه‌ی مردم را به نقش جانشین‌ اجتماعی که شخصیت‌های رسانه‌ای می‌توانند بازی کنند افزایش داد.

گرچه تحقیقات انجام‌شده درباره‌ی این موضوع محدود است، به نظر می‌رسد افرادی که در زمان قرنطینه راهی برای تخلیه‌ی احساسات‌شان نداشتند برای ارضاء نیازشان به تعامل و ارتباط به تلویزیون و شخصیت‌های فیلم‌ها و رسانه‌های اجتماعی آنلاین روی آوردند؛ بنابراین روابط فرااجتماعی به برخی افراد کمک کرد تا با دوره‌ی طولانیِ ارتباطات محدودشده‌ی اجتماعی کنار بیایند.

در نهایت، از آنجا که دوستان و اعضای خانواده می‌توانند بدون حسادت درگیر رابطه‌های فرااجتماعی با یک شخصیت رسانه‌ایِ یکسان شوند، بحث و تبادل نظر درباره‌ی این روابط فرااجتماعیِ متقابل می‌تواند تقویت‌کننده‌ی روابط اجتماعی باشد. افزون بر این، از آنجا که هوادارن معمولاً برای حمایت از یک شخصیت رسانه‌ای گروه‌ها یا صفحاتی را تشکیل می‌دهند می‌توان گفت روابط فرااجتماعی سبب شکل‌گیری روابط واقعی با افرادی می‌شود که دیدگاه‌های یکسانی دارند.

آیا رسانه‌های اجتماعی روابط فرااجتماعی را تغییر می‌دهند

رابطه‌ی فرااجتماعی چیست

تا به امروز اکثر مطالعات انجام‌شده روی پدیده‌ی فرااجتماعی روی فیلم و تلویزیون متمرکز بوده است، در حالی که رسانه‌های جدید کمتر از یک‌پنجم تمرکز تحقیقات را به خود اختصاص داده‌اند. با وجود این، رسانه‌های جدید و به ویژه رسانه‌های اجتماعی بدون شک ماهیت روابط فرااجتماعی را تغییر داده‌اند. نکته‌ی جالب توجه اینست که آیا پتانسیل ارتباط مستقیم و احتمال دریافت پیام یا تماس از سوی یک چهره‌ی رسانه‌ای در فضای آنلاین روابط فرااجتماعی را اجتماعی‌تر می‌کند. برای مثال، اگر یک طرفدار با بازیگر مورد علاقه‌اش از طریق توییتر پیام خصوصی (DM) رد و بدل کند، رابطه بُعد اجتماعی پیدا خواهد کرد.

استیوِر پیشنهاد کرده است که روابط فرااجتماعی و اجتماعی را باید در امتداد یک زنجیره نگاه کرد. در انتهایِ اجتماعیِ این طیف مردمانی هستند که ما به صورت منظم در زندگی روزمره‌مان با آن‌ها تعامل داریم و در انتهایِ فرااجتماعی این طیف شخصیت‌های رسانه‌ای هستند که ما هیچ دسترسی به آن‌ها نداریم مانند شخصیت‌های تخیلی یا بازیگرانی که از دنیا رفته‌اند. در بین این دو حالت روابط با افراد مشهوری را داریم که پتانسیل تعامل با آن‌ها چه در دنیای واقعی و چه در فضای مجازی وجود دارد.

برای مثال ملاقات با یک ستاره‌ی پاپ پس از کنسرت او یا ملاقات تصادفی با یک بازیگر حین خرید، اما ظهور رسانه‌های اجتماعی احتمالِ دسترسیِ آنلاینِ هوادارن به شخصیت‌های مشهور مورد علاقه‌شان را بالا برده است، مثلاً وقتی یک کاربر رسانه در واکنش به توییت بازیگر محبوبش در زیر توییت او نظرش را ابراز می‌کند، ممکن است بازیگر موردنظر پیام او را لایک کند یا آن را توییت مجدد کند.

به نظر محققان در این شرایط رابطه‌ی میان هوادار و بازیگر را همچنان باید فرااجتماعی در نظر گرفت، چون به رغم تبادل پیام، کاربر رسانه همچنان دسترسی مستقیم به او ندارد. با این حال، دنبال کردن یک شخصیت رسانه‌ای محبوب در رسانه‌های اجتماعی می‌تواند روابط فرااجتماعی کاربران رسانه‌ها را با آن‌ها عمیق‌تر کند.

نکته‌ی پایانی

روابط فرااجتماعی کاملاً عادی هستند و اگر در مسیر درستی باشد می‌توانند روی رفاه فرد اثر مثبت بگذارند. روابط فرااجتماعی مکمل یا ضمیمه‌ی نیاز‌ها و روابط اجتماعی فرد هستند. داشتنِ روابط فرااجتماعیِ خوب، خوب است، اما نباید جای روابط و تعاملاتِ واقعی و چهره به چهره را بگیرد.

منبع: verywellmind

۰
نظرات بینندگان
  • به تو چه ارسالی در

    به مصر من عالی نبود

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    سایر رسانه ها
    تازه‌‌ترین عناوین
    پربازدید