ارتباط میان آلزایمر و اختلالات دستگاه گوارش
رژیم غذایی میتواند در درمان و پیشگیری از بیماری آلزایمر و اختلالات روده ایفای نقش کند.
فرادید | مطالعات تازه خبر از رابطهی بین آلزایمر و اختلالات دستگاه گوارش میدهند. با این حال، مکانیسمهای زیربنایی این رابطه هنوز نامعلوم است. مطالعات ژنومی انجام شده، همپوشانی و ارتباط ژنتیکی مثبت و قابلتوجهی را میان آلزایمر و بازگشت اسید به مری، زخم گوارشی، گاستریت-دئودنیت، سندروم رودهی تحریکپذیر و دیورتیکولوز نشان میدهد.
بیماری آلزایمر که شایعترین شکل دمانس (زوال عقل) است به شکل تخریب عصبی و کاهش تدریجیِ توانایی شناختی ظاهر میشود. این اختلالی است که اهمیت آن در دنیا رو به افزایش است و پیامدهایی با تاثیرات گستردهی اجتماعی و اقتصادی ناخوشایند برای مبتلایان، خانوادههای آنها و به طور کلی جامعه دارد.
تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۸۲ میلیون نفر و حدود ۱۵۲ میلیون نفر تا سال ۲۰۵۰ به بیماری آلزایمر مبتلا خواهند شد. در حالی که بیماری آلزایمر هیچ درمان شناختهشدهای ندارد و بیماریزایی آن هنوز به روشنی درک نشده، ارزیابی جامع ژنتیک مشترک آن با بیماریهای دیگر میتواند درک عمیق تری از مکانیسمهای بیولوژیکی زیربنایی آن به ما بدهد و تلاشها برای پیشرفتهای درمانی بالقوه را تقویت کند.
شواهد موجود حاکی از چندابتلایی و برخی اشکال پیوند میان آلزایمر و اختلالات دستگاه گوارش است، اگرچه روشن نیست که آیا ویژگیهای دستگاه گوارش برای بیماری آلزایمر خطر دارند یا برعکس. دکتر امانوئل آدِووئی از دانشگاه کوُوان میگوید: «مطالعهی ما بینش جدیدی در خصوص ژنتیکی به ما میدهد که در پس همزمانیِ وقوع بیماری آلزایمر و اختلالات روده وجود دارد. این بینش درک ما را از دلایل این بیماریها بهبود بخشیده و اهداف جدیدی را برای شناساییِ زودتر بیماری و توسعهی درمانهای جدید برای هر دو نوع بیماری تعریف میکند.»
در این مطالعه، دکتر آدِوویی و همکارانش خلاصه دادههای چندین مطالعه با موضوع ارتباط گسترده ژنومی را تحلیل کردند که هر یک شامل حدود ۴۰۰ هزار نفر میشد. تیم تحقیقاتی مناطق ژنومی و ژنهایی را که میان بیماری آلزایمر و اختلالات دستگاه گوارش مشترک است شناسایی کرد، به ویژه ژن PDE۴B یا زیرگروه آن که در مورد بیماریهای التهابی امیدبخش بوده است.
پروفسور سایمِن لاز میگوید: «یافتههای ما شواهد بیشتری را برای پشتیبانی از مفهوم محور روده-مغز در اختیارمان قرار میدهد که همان ارتباط دو طرفه میان مراکز شناختی و احساسی مغز و عملکرد روده هاست.» پس از انجام تحلیلهای بیشتر در مورد ژنتیک ِ مشترک مشخص شد ارتباطات مهم دیگری میان بیماری آلزایمر و اختلالات دستگاه گوارش وجود دارد از جمله نقشی که کلسترول ممکن است ایفا کند.
دکتر آدوویی در این خصوص میگوید: «سطوح غیرعادی کلسترول هم برای آلزایمر و هم برای اختلالات روده خطرناک است. بررسی ویژگیهای ژنتیکی و بیولوژیکی مشترک در آلزایمر و اختلالات روده نشان از نقش قدرتمند متابولیسم لیپیدها، سیستم ایمنی و داروهای پایینآورندهی کلسترول دارد.
با اینکه در مورد مکانیسمهای مشترک میان این بیماریها به مطالعات بیشتری نیاز است، شواهد نشان میدهد کلسترول بالا میتواند به سیستم عصبی مرکزی منتقل شده و منجر به متابولیسم غیرعادی کلسترول در مغز شود. همچنین شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه چربیهای غیرعادی خون ممکن است توسط باکتری روده ایجاد شده یا بدتر شوند. همهی اینها پشتیبانیست بر نقش بالقوهی چربیهای غیرعادی در بیماری آلزایمر و اختلالات روده. برای مثال، کلسترول بالا در مغز با زوال مغز و متعاقباً اختلال شناختی مرتبط است.»
در حال حاضر هیچ درمان شناختهشدهای وجود ندارد، اما ثابت شده که داروهای پایینآورندهی کلسترول (استاتینها) میتوانند در درمان آلزایمر و اختلالات دستگاه گوارش مفید باشند و همانطور که دکتر آدوویی میگوید استاتینها ویژگیهایی دارند که به کاهش التهاب، تنظیم ایمنی و محافظت از روده کمک میکنند. با این حال، باید در این باره مطالعات بیشتری انجام شود و برای قضاوت دربارهی اینکه آیا مصرف استاتین فایدهای دارد یا نه باید بیماران را به صورت مجزا ارزیابی کرد.
در آخر، این نتیجه به دست آمد که رژیم غذایی میتواند در درمان و پیشگیری از بیماری آلزایمر و اختلالات روده ایفای نقش کند.
نتایج این تحقیق در مجلهی Communications Biology منتشر شده است.
منبع: sci.news
مترجم: زهرا ذوالقدر