چرا دختر ۱۲ ساله روس خودکشی کرد؟

فرادید | یک روز عادی در شهری کوچک در مرکز روسیه. دختری ۱۲ ساله دارد برای رفتن به مدرسه آماده می‌شود. ناگهان تلفنش زنگ می‌زند.

یک دقیقه بعد می‌گوید که با یکی از دوستانش قرار دارد و با او به مدرسه خواهد رفت. این را می‌گوید و سپس از در بیرون می‌رود.

در ادامه روز مادرش به مدرسه می‌رود تا او را به خانه بیاورد ولی هیچ خبری از دخترش نیست.
هیچ‌کس او را ندیده. در این حین تلفن مادر زنگ می‌زند. از صدای زنگ مشخص است که دخترش با او تماس گرفته. او که خیالش راحت شده می‌پرسد "کجایی عزیزم؟"

صدایی غریبه از پشت خط پاسخ می‌دهد "من دخترتان نیستم. از اورژانس با شما تماس می‌گیرم. دختر شما مرده." او خودش را کشته بود.

فرقه‌ای در شبکه‌های اجتماعی
در پی مرگ این دختر بود که مادرش متوجه شد او جذب خرده‌فرهنگی اینترنتی در باره خودکشی شده بود. فرقه‌ای که پیرامون خودکشی وحشتناک دختری ۱۶ ساله شکل گرفته بود و تصاویر خودآزاری و بازی‌های رایانه‌ای نقش مهمی در آن ایفا می‌کردند.


این موضوع مقاله‌ای طولانی به نام "گروه‌های مرگ" شد که روز ۱۶ مه در صفحه اول روزنامه مستقل نوایا گازتا در روسیه منتشر شد.

این مقاله که توسط گالینا مورسالیوا نوشته شده، مدعی است که در وی‌کنتاکت، پرطرفدارترین شبکه اجتماعی روسیه، گروه‌های زیادی وجود دارد که توسط افراد فریبکار برای ترغیب جوانان آسیب‌پذیر به خودکشی استفاده می‌شود.

با این‌که این گروه‌ها به طور مداوم بسته می‌شوند اما خیلی سریع با گروه‌های جدید جایگزین می‌شوند.

فشار عاطفی
این مقاله می‌گوید حدود ۸۰ مورد خودکشی جدید را می‌توان به این گروه‌های اینترنتی ربط داد. چهار مورد از این خودکشی‌ها، از جمله موردی که در بالا گفته شد، همگی در یک روز در ماه دسامبر گذشته و به شیوه‌ای تقریبا یکسان اتفاق افتادند.

سردبیر نوایا گازتا در توضیحی که در ابتدای این مقاله نوشته از همه اولیاء می‌خواهد که آن را بخوانند تا "کودکانشان را از قدم گذاشتن در این مسیر شوم بازدارند."

این مقاله بسیار تاثیرگذار بوده. در اندکی بیش از یک هفته بیش از دو میلیون بازدیدکننده داشته و بحث‌های شدیدی در داخل و خارج شبکه‌های اجتماعی راه انداخته.

یکی از دلایل فراگیر شدن این مقاله بدون شک فشار عاطفی نوشته گالینا مورسالیوا است. مساله‌ای که به عنوان یکی از کاستی‌های اصلی این مقاله هم مطرح شده.

منتقدان او را متهم کرده‌اند که برخوردش با یک موضوع پیچیده به سبک روزنامه‌های زرد شدیدا احساساتی بوده و درگیر شدنش با موضوع بر قضاوتش تاثیر گذاشته.

آن‌ها به طور مشخص روی تاکید نویسنده و والدین داغ‌دار بر مقصر دانستن اینترنت در خودکشی جوانان انگشت گذاشته‌اند.

تحقیقی که وبسایت خبری لنتا در این مورد انجام داده تصویری دقیقتر اما به همان اندازه ناراحت‌کننده از این فرقه اینترتی ارائه می‌دهد.

این تحقیق نشان می‌دهد که افرادی که گروه‌های شبکه وی‌کنتاکت را اداره می‌کنند خیلی از اعضای نوجوان این گروه‌ها بزرگتر نیستند، و در خیلی از موارد برای روحیه گرفتن و بالا بردن اعتماد به‌نفس خود و یا حتی کسب درآمد از تبلیغات از فرقه‌های خودکشی بهره می‌گیرند.

ولی این وبسایت اذعان می‌کند که می‌شود حداقل برخی از خودکشی‌های مطرح شده در مقاله نوایا گازتا را به روابط ناسالم اینترنتی ربط داد.

میزان بالای خودکشی در میان نوجوانان روس

• روسیه سومین کشور دنیا از نظر خودکشی در میان نوجوانان است.

• موارد افسردگی، اضطراب و خشونت در ۲۰ درصد نوجوانان روس دیده می‌شود - در حالی که میانگین این موارد در کشورهای غربی حداکثر ۵ درصد است.

• ۴۵ درصد دختران و ۲۷ درصد پسران روس می‌گویند که در زندگی به خودکشی فکر کرده‌اند

• خیلی از خودکشی‌ها به اعتیاد والدین به الکل، مناقشات خانوادگی و سوء‌استفاده ربط پیدا می‌کند

• مرکز آمار روسیه می‌گوید که این کشور در سال ۲۰۱۵ کمترین میزان خودکشی در ۵۰ سال گذشته را داشت.

نوایا گازتا می‌گوید که نه تنها می‌خواسته ذهن والدین را درگیر این موضوع کند، بلکه قصد داشته مقامات را هم به عمل وا دارد. این روزنامه می‌گوید اسنادی را در این ارتباط به مراجع قضایی داده و کشفیاتش را به اطلاع هیات نظارت بر رسانه‌ها رسانده.

در پی انتشار این مقاله، بازپرسان در سنت پترزبورگ برای گروه‌هایی که ادعا می‌شود در ترویج خودکشی نقش دارند پرونده جنایی تشکیل داده‌اند.

ولی نوایا گازتا از طرف دیگر به همکاری با مقامات، یا حداقل دادن بهانه مفید به آن‌ها برای افزایش تسلطشان بر اینترنت متهم شده. دمیتری موراتف، سردبیر این روزنامه، به شدت این اتهام را رد می‌کند.

یکی از اهداف ظاهری لیست سیاه بحث‌برانگیزی که در سال ۲۰۱۲ برای اینترنت روسیه ترتیب داده شد حفاظت از افراد کم‌سن در برابر ترویج خودکشی بود.

انتون نوسیک، کارشناس مسائل اینترنتی، معتقد است که نزدیک بودن انتخابات در روسیه، مقام‌های کرملین را بر آن داشته تا به طور جدی با گروه‌های اینترنتی برخورد کنند. قوانینی که اخیرا تصویب شده به مقامات اجازه می‌دهد تا فعالیت وبلاگ‌نویسان معروف را محدود کنند.

البته به نظر می‌رسد که همگان اتفاق نظر دارند که خودکشی نوجوانان در روسیه یک مساله بسیار مهم است. در گزارشی که یونیسف در سال ۲۰۱۱ منتشر کرد روسیه سومین کشور از نظر میزان خودکشی نوجوانان در دنیا بود، آن هم با سه برابر میانگین جهانی.

برای همین حتی منتقدان گالینا مورسالیوا هم می‌پذیرند که او شاید با وارد کردن این موضوع به مباحث عمومی خدمت مهمی به جامعه کرده باشد.