پیوند اردوغان و مرکل به کجا خواهد رسید؟

پیوند اردوغان و مرکل به کجا خواهد رسید؟
کد خبر : ۲۳۲۸۰
بازدید : ۱۳۶۵
پیوند اردوغان و مرکل به کجا خواهد رسید؟

فرادید | علیرغم سرکوب شدید مخالفان پس از کودتای نافرجام ترکیه، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، بر از سرگیریِ روابط تنگاتنگ آلمان و ترکیه تاکید می‌کند. این راه شاید تنها شیوه ممکن برای حفظ توافق ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر مسئله پناهجویان باشد. اشپیگل گزارش می‌دهد.

به گزارش فرادید به نقل از اشپیگل، مرکل ترجیح می‌دهد تا همچنان نقش سنتی خود را ایفا کند: کسی که همواره به دنبال برقراری آرامش و تعادل بوده است. آنگلا مرکل در پی تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان، ریاست جمهوری ترکیه، در مورد سرکوب شدید مخالفان پس از کودتای نافرجام ترکیه ابراز نگرانی کرد.

البته خانم مرکل به آقای اردوغان تاکید کرد که شرایط دولت وی در قبال شورشیان قابل درک است. وی همچنین اشاره کرد که ترکیه «در نحوه تعامل با پناهجویان شایان تقلید است.» بنابراین خانم مرکل بار دیگر همان رویکرد قدیمی‌اش یعنی "هر چه پیش آید خوش آید" را در پیش گرفت؛ به عبارت بهتر، باید منتظر ماند و سپس با توجه به شرایط اقدامات لازم را انجام داد.

مشکل اساسی اینجاست که حرف‌های مرکل، گوش شنوایی نداشت. رسانه‌ها به ندرت سخنان او را تحت پوشش قرار دادند و همچنین سیاستمداران ترک و آلمانی زنجیره‌ای بی‌پایان از توهین‌ها، تهدید‌ها و اتهامات را به یکدیگر نسبت دادند. در واقع طرفداران گروه‌های مختلف نظیر طرفداران کودتا و مخالفان آن در خیابان‌های آنکارا، برلین و بروکسل دست به برپایی تظاهرات زدند.

مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه اردوغان، نیز اعلام کرد در صورتی که بروکسل شرایط سفر شهروندان ترکیه را تا قبل از ماه اکتبر تسهیل نکند، توافق ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر مسئله پناهجویان نیز ابطال خواهد شد. بسیاری از سیاستمداران در آلمان مقابل هم جبهه گرفته‌اند. هورشت زیهوفر، فرماندار باواریا و عضو اتحادیه سوسیال مسیحی بایرن (CSU) و وینفرید کرتشمن، نخست وزیر ایالت بادن-وورتمبرگ و عضو حزب سبزهای آلمان، خواستار تعلیق مذاکرات اتحادیه اروپا با ترکیه پیرامون پیوستن این کشور به اتحادیه شده‌اند. جم اوزدمیر، رهبر حزب سبزهای آلمان، حتی خواستار تصویب تحریم‌های اقتصادی علیه ترکیه شده‌اند. باربل کوفلر، مسئول امور حقوق بشر دولت فدرال آلمان و عضو حزب سوسیال دموکرات نیز توافق پناهجویان را زیر سوال برد. خانم کوفلر می‌گوید: «اتحادیه اروپا نمی‌تواند فرآیند پناهندگی در ترکیه و عدم تطبیق آن با قوانین دموکراتیک را نادیده بگیرد.»

علیرغم تمام اولتیماتوم‌ها، مردم این مسئله را نادیده گرفتند که هر یک از نیروهای متعادل‌تر در آنکارا و پایتخت‌های اروپایی ساز متفاوتی را می‌زدند. هیچ دلیل وجود ندارد که به توقعات اردوغان برای استرداد حامیان احتمالی کودتا و همچنین بخشش اقدامات سرکوب‌گرایانه‌ی وی نسبت به مخالفان پاسخ داده شود. در عوض دلایل قانع‌کننده‌ای برای توصیه به اردوغان نسبت به قانون مداری وجود دارد.

مدافعان غیرمنتظره
اما میان کشورهای مختلف اتحادیه اروپا، نسبت به پررنگ‌تر کردن درگیری‌ها نوعی نفرت احساس می‌شود. کارشناسان بر این باورند که آنکارا تاکنون به تعهدات خود در مسئله توافق پناهجویان عمل کرده و این اتفاق برای هر دو طرف مفید است. دستگاه‌های امنیتی آلمان نیز معتقدند که بدون کمک همتایان ترک خود در جنگ با تروریسم اسلام گرایی افراطی ناکام خواهند ماند. حتی برخی از اعضای اپوزیسیون ترکیه و مخالفان دولت این کشور به غربی‌ها هشدار داده‌اند که نباید نسبت به انتقاد از اردوغان زیاده روی کنند.

به عنوان مثال، دکتر نورای مرت، استاد علوم سیاسی دانشگاه استانبول ترکیه، شخصی نیست که انتظار داشته باشید از حکومت استبدادی اردوغان حمایت کند. خانم مرت به کرات از سیاست‌های دولت اردوغان در چندین مصاحبه و مقاله انتقاد کرده است. حتی در سال 2011 و در پی شکایت اردوغان از خانم مرت، وی برنامه تلویزیونی‌اش در شبکه ترکیه را از دست داد.

با این حال، خانم مرت پس از کودتای نافرجام ترکیه در ماه ژوئیه از رئیس جمهور اردوغان در برابر افرادی که تلاش داشتند چهره او را بد نشان دهند، دفاع کرده است: «من نه تنها از دولت اردوغان در برابر کودتا حمایت می‌کنم، بلکه مخالفت خودم را با هیولا ساختن رسانه‌های غربی از اردوغان را نیز ابراز می‌کنم.»

دکتر مرت در ادامه می‌گوید سیاستمداران اروپایی و آمریکایی چشم خود را نسبت به این مسئله که اکثریت شهروندان ترکیه و حتی اوپوزوسین در جریان کودتا در مقابل شورشیان ایستاده بودند، بسته‌اند. وی می‌گوید: «اگر دوستان غربی ما می‌‎خواهند از دموکراسی در ترکیه حمایت کنند، بنابراین نباید از این روحیه ضد کودتایی حمایت کنند.»

این همان رویکرد بسیاری از حامیان اپوزیسیون است. آن‌ها مخالف تلاش‌های اردوغان برای کنار زدن دموکراسی هستند. آن‌ها محاکمه و تعقیب حامیان فتح‌الله گولن (که اردوغان او را رهبر پشت پرده کودتا می‌خواند) محکوم می‌کنند. با این حال، همین افراد معتقدند که غرب این روزها باید انتقادات سازنده را همراه با تشویق بیشتر در دستور کار خود قرار دهد.

صلاح الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها در ترکیه (HDP) می‌گوید: «تنها چیزی که ما می‌دانیم اتحاد و آشتی مجدد است و نه نفرت بیشتر.» کارشناسان بیم دارند که کلی‌گویی اروپایی‌ها و ایالات متحده می‌تواند این کشور را بیش از پیش از غرب دور کند. این در حالی است که جو مخالفت با اروپا و آمریکا بین شهروندان طرفدار لیبرال و دموکرات در ترکیه از قبل شکل گرفته است.

اردوغان تعمدا بر روی این ناامیدی‌ها دست گذاشته است. وی در نشست بین‌المللی سرمایه‌گذاران در آنکارا در روز سه‌شنبه اظهار داست: «غرب حامی تروریسم است و در کنار افراد پشت پرده کودتا ایستاده است.» سنان اولگن، دیپلمات سابق و رئیس کنونی اتاق فکر اِدام استانبول نیز سیاستمداران غربی را به عدم محکومیت کامل شورش متهم کرد و گفت: «اگر محکوم می‌کردند، انتقاداتشان نسبت به پیشرفت‌های ضد دموکراتیک بیشتر قابل باور بود. اتحادیه اروپا باید نشان دهد که هنوز ترکیه را فراموش نکرده است.»

به خطر افتادن توافق پناهجویان
در اروپا اما اوضاع متفاوت است. بسیاری از مردم حتی به اپوزیسیون ترکیه گوش نمی‌دهند. بسیاری از سیاستمداران بدون توجه به اینکه خشم اردوغان بیشتر نشانه‌ی ضعف است تا قدرت، به سخنرانى‌‌های دراز و شديداللحن‌ وی گوش می‌دهند.

البته این اولین باری نیست که دولت ترکیه تهدید کرده که در صورت عدم اعطای سفر بدون ویزا به شهروندان این کشور، از توافق با بروکسل کنار خواهد کشید. تهدیداتی مشابه در فصل بهار صورت گرفت، اما آنکارا هرگز بر آن‌ها مصر نبود. اتحادیه اروپا در واکنش به این موضوه به شکلی کاملا منسجم با این مسئله برخورد کرده است. بروکسل می‌گوید مادامی که تمام شرایط مهیا نباشد، آزادی سفر بدون روادید ممکن نخواهد بود.

پیوند اردوغان و مرکل به کجا خواهد رسید؟
گشت ساحلی ترکیه در مسئله سفر پناهجویان به ترکیه موفقیت آمیز عمل کرده است

آنکارا بر اساس مفاد توافق باید تا اواسط ماه اکتبر قوانین ضد تروریسم کشورش را همگام با قوانین اروپایی اصلاح کند، اما افق تحقق این مسئله با توجه به اتفاقات پس از کودتا بسیار کمرنگ‌تر شده است. جان اسلبورن، وزیر امور خارجه لوکزامبورگ، معتقد است که باید در مسئله ترکیه صبر بیشتری نشان داد. وی همچنین معتقد است که مذاکرات تا «اواخر سال جاری میلادی ادامه یابد.»

سیاستمداران بر این باورند که آنکارا توافق پناهجویان را ابطال نخواهد کرد. اردوغان به دنبال رابطه‌ای کارآمد با اروپا است. علاوه بر آن، اقتصاد ترکیه پس از کودتای نافرجام احتمالا به مشکلی جدی بر خواهد خورد. آنکارا به پایتخت‌های اروپایی و گردشگران این کشورها برای پر کردن مجتمع‌های تفریحی خود به شدت نیاز دارد. اسلبورن متقاعد شده که «دولت [ترکیه] می‌تواند از 6 میلیارد یورویی که قرار است بر اساس توافق تا سال 2018 دریافت کند، نهایت استفاده را ببرد.»

اردوغان نیز تاکنون به تعهداتش پایبند بوده است. در ماه ژوئیه روزانه 60 پناهجو وارد یونان می‌شدند. این رقم در آخر هفته گذشته به 6 نفر رسیده بود. پیش از توافق اتحادیه اروپا و ترکیه، روزانه 1000 پناهجو به سواحل یونان می‌رسیدند. بسته شدن مسیر معروف بالکان در مرزهای اسلوونی و مقدونیه چندان بی‌تاثیر نبوده است. با این حال، نه بروکسل و نه برلین مشتاق نیستند ببینند که ماموران گشت ساحلی ترکیه چشم خود را بر روی قایق پناهجویان ببندند.

مسئله دیگر که اتحادیه اروپا را پای مذاکره با اردوغان نگه می‌دارد، این است که آن‌ها هیچ گزینه‌ی دیگری در اختیار ندارند. موسسات اروپایی اما خواستار تصمیم نهایی در قبال مسئله ترکیه هستند. در صورتی که ترکیه مرزها را رها کند، آژانس محافظت از مرزهای اتحادیه اروپا «فرانتِکس» باید به شکلی متفاوت را کنترل کند.

هماهنگی حیاتی
یک نکته دیگر، همکاری کشورهای مختلف با ترکیه بر سر مسئله داعش است. ترکیه نقشی اساسی را در این بین ایفا می‌کند. دستگاه‌‎های اطلاعاتی کشورهای مختلف نسبت به سفر شهروندان خود به سوریه از ترکیه استعلام می‌گیرند. ایجاد پایگاه‌های داده‌ای تروریست‌ها با همکاری آنکارا محقق خواهد شد. اردوغان نیز از حمایت آلمان نسبت به مبارزه با پ ک ک صرفنظر نخواهد کرد. برای نمونه، ترکیه بر ای اعمال فشار بر روی آلمان گفته که مقامات این کشور بیش از 4000 پرونده تروریست‌ها را به آلمان فرستاده اما دستگاه‌های اطلاعاتی آلمان به این پرونده‌ها توجهی نکرده‌اند.

برخلاف تمام تنش‌های موجود به نظر می‌رسد که روابط بین دو کشور همچنان حفظ شود گرچه افق تاریکی پیش روی آن‌ها است. در نتیجه، بسیاری از کارشناسان ترکیه بر این باورند که روابط برلین-آنکارا باید به شکل قبل برگردد. آن‌ها معتقدند که نیروهای دموکرات بین دو کشور باید حمایت شوند؛ پروژه‌های مشترک بین آلمان و ترکیه صورت گیرد و اتهامات نسبت به اردوغان در صورت لزوم انکار شود. آلمانی‌ها به خوبی می‌دانند که ترک کردن ترک‌ها واکنش خوبی نخواهد بود.

نیلز انِن، کارشناس سیاست خارجی حزب سوسیال دموکرات بر این باور است که باید آرایش اروپا را دوباره محتاطانه چید. وی بر این باور است که اروپا نباید یک متحد دیگر خود را از دست دهد: «اول برکسیت و حالا ترکیه... اتفاقی فاجعه بار خواهد بود.»

منبع: Spiegel
ترجمه: وبسایت فرادید

۰
نظرات بینندگان
تازه‌‌ترین عناوین
پربازدید