جشنِ 300 میلیون دلاری شاه و فرح

فرادید | در 20 مهرماه 1350 محمدرضا پهلوی با هدف بزرگداشت 25 قرن حکومت پادشاهی در ایران جشنی برگزار کرد که با بیش از سیصد میلیون دلار هزینه گرانترین و مجلل ترین جشن زمان خود بود.

به گزارش مجله تاریخ فرادید، جشن های 2500 ساله شاهنشاهی در حالی با صرف هزینه های گزاف انجام می شد که در همان تاریخ متجاوز از نیمی از جمعیت كشور در روستاها و حومه شهرهای بزرگ در فقر و فلاكت زندگی می‌كردند و بسیاری در داخل و خارج شاه را به خاطر این ولخرجی بی مورد مورد انتقاد قرار دادند.

مراسم با قرائت خطابه محمدرضا پهلوی در برابر مقبره كوروش هخامنشی در پاسارگاد آغاز می‌شد و رؤسای جمهور، پادشاهان‌، نخست وزیران و هیأتهای بلندپایه بیش از یكصد كشور جهان سالگرد حکومت پادشاهی ایران را جشن می گرفتند. صدها نوع غذا و نوشیدنی‌های سفارشی ازخارج كشور وارد شده وخیابان‌های تهران و دیگر شهرها چراغانی شده، رژه نمونه سربازان سواره و پیاده نظام مربوط به دوره‌های مختلف سلسله پادشاهی‌، مهمترین وجه ظاهری این جشن‌ها بود.

ویلیام شوکراس نویسنده کتاب «آخرین سفر شاه» در بخشی از کتاب خود پیرامون اقدامات شاه به بیان جزئیاتی از این میهمانی مجلل پرداخته و آن را یکی از عوامل افزایش نارضایتی علیه سلطنت و وقوع انقلاب اسلامی دانسته است.

به روایت شوکراس در دشت خاكی خشك و مرتفع تخت جمشید اردوگاهی مركب از خیمه‌های گران بها به وسیله «ژانسن» دكوراتور فرانسوی برپا شد و آرایشگران طراز اول از سالن‌های كارینا والكساندر پاریس به تخت جمشید پرواز كردند. «الیزابت آردن‌"» یك نوع كرم صورت تولید كرد كه نام آن را «فرح‌» گذاشت تا در جعبه‌های مخصوص به میهمانان هدیه شود.

«باكارا» گیلاس پایه دار كریستال طراحی كرد، «سرالین‌» جایگاه میهمانان را روی سفال‌های قرن پنجم پیش از میلاد ساخت‌. «رابرت هاویلند» فنجان و نعلبكی‌هایی ساخت كه فقط یك بار مورد مصرف میهمانان قرار گرفت‌... «لان ون‌» اونیفورم‌های جدیدی برای كارمندان دربار تهیه كرد كه نیم تنه آن به طرز شكیل ولی نه زننده با بیش از یك و نیم كیلو نخ طلا دوخته شده بود. دوختن هر یك از این اونیفورم‌ها، نزدیك به 500ساعت كار لازم داشت‌. غذاهای ضیافت تخت جمشید را نیز رستوران «ماكسیم‌» تهیه می‌كرد.

بنا به نوشته شوکراس صورت غذای ضیافت شام جشن با مركب سیاه روی صفحات پوست آهو نقش شد و با یك ریسمان تابیده طلایی بصورت یك كتاب كوچك باجلد ابریشمی آبی و طلایی صحافی شد. تخم بلدرچین با مروارید دریای خزر، ته دم خرچنگ با سس «نانتوآ»، خوراك پشت بازوی بره سرخ شده همچنین خوراك طاووس به سبك شاهنشاهی با سالاد مخلوط طبق سلیقه «الكساندر دوما» برخی از غذاهایی بود که در این مراسم سرو می شد.

میهمانی مجلل شاه از آن جهت که جنبه تبلیغاتی برای سیستم سلطنتی داشت از بازتاب رسانه‌ای قابل توجهی نیز برخوردار بود و به همین خاطر 600 روزنامه نگار و عکاس خبری در آن تاریخ میهمان ایران بودند تا پوشش خبری مراسم را انجام دهند. عکاسان مشهوری چون هوبرت لی کامپیون، الیوت ارویت، برونو باربی، ریموند دی پاردون، ژیل پرس و عباس عطار نام هایی بودند که برای پوشش تصویری مراسم دعوت شدند.

تاکنون عکس های بسیاری از این مراسم پر زرق و برق منتشر شده که برخی مربوط به همین عکاسان هستند. در گزارش مصور زیر عکس های دو تن از این عکاسان انتخاب شده است. عکس های رنگی که از برونو باربی است و عکس های سیاه و سفید که توسط عباس عطار عکاسی شده است. عکس ها با کنفرانس خبری محمدرضا شاه درباره برگزاری جشن آغاز می‌شود و در ادامه ورود وی به شیراز، مراسم رژه سربازان با لباس ادوار مختلف تاریخ، ضیافت اصلی و حضور میهمانان از کشورهای مختلف را در بر می گیرد.