بقایای فراماسونری

فرادید | آماندا روگری؛ تاریخچه فراماسون در اسکاتلند قرن‌هاست به فراموشی سپرده‌شده؛ اما هنوز بقایایش را در میان دیدِ همگان می‌توان یافت.

در شهر شلوغ "ادینبورگ"، خیابان آرام و تاریخی "هیل" به پناهگاهی دورافتاده شباهت دارد. در مقایسه با قلعه‌های بلند در پایتخت اسکاتلند، خیابانی پیچیده و پر رمز و راز به نظر نمی‌رسد.

اگر آرام قدم بزنید، ممکن است توجهتان به چیز عجیبی جلب شود. بالای یک در قابی نصب‌شده که با حروف طلایی نوشته " لژ ادینبورگ (کلیسای ماری) شماره 1". اندکی بالاتر نماد عجیب‌وغریبی حک‌شده است. یک ستاره شش پر که حداقل برای تازه‌واردها شبیه به علامت و اعداد عجیب است.

کلیسای کوچک ماری که در پلاک نوزده خیابان "هیل" واقع‌شده، جایی برای عبادت نیست. بلکه یک لژ ماسونی است که به سال 1599 برمی‌گردد و قدیمی‌ترین لژ در تمام دنیاست.

این تاریخ برای بیشتر افراد عجیب است. اگر از علاقه‌مندان بپرسید فراماسونری مدرن از چه زمانی آغاز شد، به سال‌ها 1717 اشاره می‌کنند. سالی که پایه و اساس لژ بزرگ انگلستان نهاده شد. اما از جهات بسیاری، فراماسونری که امروز می‌شناسیم ریشه اسکاتلندی دارد.

از دوران قرون‌وسطی، اصناف سنگ تراشان هم در انگلیس و هم در اسکاتلند وجود داشت. اما در اسکاتلند بود اولین اصناف یا لژها به وجود آمد. تا اواخر سال‌های 1500، حداقل 13 لژ در اسکاتلند (از ادینبورگ تا پرت) پدید آمده بود. اما این اصناف قرون‌وسطایی در اواخر قرن 16 به ساختاری نهادی رسیدند. نقطه‌ای در تاریخ که ازنظر بسیاری افراد، تولد فراماسونری مدرن محسوب می‌شود.

رابرت کوپر سرپرست "گراند لژ" انگلستان و نویسنده کتاب "کدگشایی فراماسون" می‌گوید: "همه‌چیز از این موقع شروع شد. لژها یکی از ویژگی‌های ثابت کشور بودند. اما اکنون می‌دانیم که یک شبکه ملی بودند."

گراند لژ اسکاتلند که به سالن فراماسون نیز معروف است.

با کوپر در دفتر کارش در نزدیکی کلیسای مری ملاقات کردم. همه‌جا پر از جعبه‌های مقوایی بود که با کتاب‌های قدیمی و خاک گرفته پرشده بودند. از زمان تأسیس در سال 1736، گراند لژ تمامی اسناد و سوابق دیگر لژهای مادونی در سراسر اسکاتلند را دریافت می‌کرده. همچنین تمام سوابق عضویت را نیز دارد که در کل بیش از چهار میلیون نام در اینجا ثبت‌شده است.

یکی از آیتم‌ها در گراند لژ، سند عضویتی با امضای فراماسون معروف "رابرت برنز" است.

کوپر با خنده گفت: "یک‌ضرب المثل قدیمی وجود دارد که می‌گوید، اسکاتلندی‌ها هر جا که بروند اول یک کلیسا ، بعد یک بانک، و بعد یک میخانه می‌سازند. و چهارمین چیزی که می‌سازند همیشه یک لژ است."

"رابرت کوپر" سرپرست لژ

برخی می‌گویند فراماسونری فرقه‌ای مرتبط با "ایلومیناتی" است. عده‌ای دیگر معتقدند یک شبکه جهانی است که در همه‌چیز، از طراحی دلار آمریکا گرفته تا انقلاب فرانسه، مخفیانه دست داشته است. همانند دیگر مورخان، کوپر نیز با شنیدن این جملات سرش را تکان می‌دهد.

او پرسید: "اگر انجمنی مخفی هستیم، پس چطور از وجود ما خبردارید؟ اینجا یک ساختمان عمومی است، ما یک وب‌سایت، صفحه فیس‌بوک و توییتر داریم. حتی در نشریات تبلیغ می‌کنیم. اما هنوز هم "انجمنی مخفی" نامیده می‌شویم که دنیا را اداره می‌کند. نمونه یک انجمن مخفی و واقعی مافیا است. نه کتابخانه دارند و نه موزه‌ای که بتوانی از آن دیدن کنی."

برخی از این داستان‌ها درباره فراماسونری، از ریشه پیدایش و تشکیل این انجمن نشئت می‌گیرد. یکی از نظریه‌پردازی‌ها به "شوالیه‌های معبد" برمی‌گردد که به دست پادشاه فیلیپ فرانسه در سال 1307 به قتل رسیدند. داستان این‌گونه نقل می‌کند که برخی از آن‌ها به "آرگیل" در غرب اسکاتلند فرار کردند و انجمنی به نام فراماسون را تشکیل دادند.

یک داستان محتمل‌تر این است که منشأ اولیه فراماسونری به انجمن‌های تجار قرون‌وسطی برمی‌گردد. کوپر می‌گوید: "تمام این سازمان‌ها مبتنی بر معاملات تجاری بودند. زمانی این‌گونه بود: اوه، شما فراماسون هستید، من نجار هستم یا باغبان هستم."

تلاش برای سازمان‌دهی جنبش فراماسونری به اواخر سال‌های 1500 برمی‌گردد. مردی به نام "ویلیام شاو" یکی از کارکنان ارشدِ پادشاه اسکاتلند جیمز ششم بود. او بر ساخت و تعمیر و نگهداریِ قلعه‌ها و کاخ‌ها نظارت می‌کرد. درواقع بر سنگ تراشان نظارت می‌کرد و تصمیم گرفت که آن‌ها به ساختار رسمی و منظم‌تری نیاز دارند. در سال 1598، آن‌ها را به تمام لژهای موجود در اسکاتلند فرستاد.

کوپر می‌گوید: "به دلیل نفوذ ویلیام شو بود که همه‌چیز در سراسر کشور گسترش یافت. لژها در تمام کشور با هم ارتباط داشتند و از جایی به‌جای دیگر سفر می‌کردند."

نقاشی رنگ‌روغن "رابرت برنز" را در مراسم افتتاحیه لژ "Conongate Kilwinning" در سال 1677 نشان می‌دهد

خیلی زود نفوذ اسکاتلند تحت‌الشعاع قرار گرفت. با تأسیس گراند لژ در انگلیس، این کشور در رأس توسعه جنبش قرار گرفت. و از همان قرن‌ها، ریشه اسکاتلندی فراماسونری تا حد زیادی به فراموشی سپرده شد.

لژ سلتیک ادینبورگ، تأسیس سال 1821

منبع: BBC

ترجمه: وب‌سایت فرادید