عواقب فاجعهبار خروج یونان از یورو
بانکها در سراسر اروپا، از جمله بانک مرکز اروپا، خود را برای احتمال خروج یونان از ناحیۀ یورو آماده میکنند. در حالیکه اختلاف نظرها همچنان میان آتن و بروکسل (مقر اتحادیۀ اروپا) باقی است، چنین احتمالی از همیشه جدیتر شده است. سوال اینجاست که خروج یونان از ناحیۀ یورو تا چه حد فاجعه بار خواهد بود.
کد خبر :
۳۳۵
بازدید :
۱۹۶۹
فرادید | بانکها در سراسر اروپا، از جمله بانک مرکز اروپا، خود را برای احتمال خروج یونان از ناحیۀ یورو آماده میکنند. در حالیکه اختلاف نظرها همچنان میان آتن و بروکسل (مقر اتحادیۀ اروپا) باقی است، چنین احتمالی از همیشه جدیتر شده است. سوال اینجاست که خروج یونان از ناحیۀ یورو تا چه حد فاجعه بار خواهد بود.
به گزارش فرادید به نقل از اشپیگل؛ روز چهارشنبۀ هفتۀ پیش، سی مدیر ارشد یک بانک آلمانی، همگی دقیقاً همزمان یک پیامک و ایمیل دریافت کردند. مدت کوتاهی بعد، موبایلهایشان زنگ خورد و یک صدای خودکار به آنها رمز عبور و شمارهای را داد تا راس ساعت هشت و نیم صبح با آن تماس گرفته، در کنفرانسی تلفنی با هیئت مدیره شرکت کنند.
این انفجار ارتباطات، گام نخست در طرح اضطراری بانک برای "خروج یونان" بود. استراتژیای که در یک سند دوازده صفحهای، با جزییات واکنشی که مدیران باید در قبال خروج یونان از ناحیۀ یورو نشان دهند را تشریح کرده بود.
از همۀ این سی مدیر بانک خواست شده تا اقدامات اضطراری مرتبط با بخش خود را لحاظ کنند. اطلاعات باید به هیئت نظارت انتقال داده میشد و مقامات دولتی نیز همچون وزارت اقتصاد آلمان میبایست در ریان قرار گیرند. این طرح همچنین از سرمایهگذاران بزرگ خواسته تا نگران نباشند. سوالات مربوط به ضررهای احتمالی بانک از اوراق بهادار دولت یونان و هم چنین تراکنشهای مالی با یونان پس از خروجش از ناحیۀ یورو نیز، بناست مورد بررسی قرار گیرند.
نحوۀ واکنش به این بحران از طریق اینترانت این سازمان مالی به کارمندان این نهاد مالی هم اطلاع داده شد. مشتریان و سهامداران نیز بناست در جریان قرار گیرند.
دقیقاً در ساعت شش عصر، با فرا رسیدن پایان روز کاری، بحران نیز به پایان رسید. طرح "خروج یونان" یک طرح ایذایی برای سنجیدن آمادگی کارکنان بود. حداقل فعلاً.
این سناریوها این روزها در سراسر به بوتۀ آزمایش گذاشته میشوند. چرا که شرکتها، بانکها و دولتها خود را برای بدترین سناریویی آماده میکنند که حتی در اساسنامۀ ناحیۀ یورو دیده نشده است: خروج یکی از کشورها عضو ناحیۀ پول مشترک.
روز پنج شنبه، دولت جدید یونان به نخستوزیریِ آلکسیس سیپراس، بالاخره خواستار تمدید برنامۀ نجات خود شد. اما، از دیدِ ولفگانگ شوبل، وزیر اقتصاد آلمان، سیپراس موفق نشده شروط گروه یورو را برآورده کند. آنجلا مرکل به صورت تلفنی با سیپراس گفتگو کرده و مذاکرات ادامه دارد. اما حتی اگر در نهایت نوعی سازش به دست آید، باز هم قمار بزرگ به انتها نخواهد رسید. هر دو طرف باید بر سر طرح جدیدی برای بازگرداندن سلامت اقتصادی به یونان توافق کنند.
به این سادگیها نیست
اعتباردهندگان به یونان، که شهرتشان از "تروییکا" به "نهادها" تغییر کرده است، نه تنها باید بر سر نرخ بهره و دورههای بازپرداخت با یونان به توافق برسند، بلکه باید بر سر مسائلی همچون حداقل مزد و افزایش مزایای بازنشستگی نیز با این کشور توافق کنند. در تمام مدت مذاکرات نیز، همواره سایۀ خروج یونان از ناحیۀ یورو بر گفتگوها خواهد بود.
این مذاکرات به این سادگیها نیست. در یک طرف هواداران حزب چپگرای "سیریزا" (حزب سیپراس) قرار دارند که هنوز در حال و هوای کمونیستی دهۀ هفتا به سر میبرند. در سوی دیگر وزرای اقتصاد 18 کشور عضو ناحیۀ یورو قرار دارند، که هدفشان متلاشی کردن وعدههای انتخاباتی سیپراس است. حزب سیریزا خواستار افزایش هزینههای عمومی است، در حالی که گروه یورو خواستار کاهش این هزینههاست. آتن قصد دارد شمار کارمندان دولتی را افزایش دهد، در حالی گروه یورو اصرار دارد، هزینههای دولت کاهش یابند. گروه یورو باور دارد که خصوصیسازیِ داراییهای دولت باید جزو اولویتها باشد، اما دولت سیپراس فعلاً این طرح را مسکوت گذاشته است.
فضای مسمومی حاکم شده است. هفتههاست که سیپراس و وزیر اقتصادش، گیانیس واروفاکیس، به شرکای ناحیۀ یورو طرحی ارایه دادهاند و در آن خواستار میلیاردها یورو شدهاند، بدون اینکه حتی یک پیشنهاد واقعبینانه برای بازپرداخت آن ارایه کنند. نهایتاً شوبل (وزیر اقتصاد آلمان) با انگلیسی درب و داغان خود که هر وقت میخواهد جدی شود به کار میبرد ضرب العجلی به یونان داد: "در 28 فوریه ساعت دوازده شب تمام میشود."
شوبل به نظر میرسد که گهگاه نقش پدر سختگیری را بازی میکند، که سعی میکند نوجوان پرشورش ادب کند. اما بسیاری از یونانیها از شنیدن این صحبتها دچار احساس تحقیر شدند، و به نظر میرسد که در پیش گرفتن چنین لحنی اصلاً برای وظیفهای که پیش روی او قرار دارد، مناسب نیست. او باید دو دیدگاه ظاهر متناقض را با هم سازش دهد.
موفقیت تا حد زیادی در گرو کوتاه آمدن سیپراس است. شکی نیست که باید به او در نرخ بهره تخفیف داد یا به او اجازه داد که وضعیت اجتماعی در یونان را بهبود بخشد. اما در مقابل او باید تعهد کند که به ریاضت اقتصادی ادامه دهد و اصلاحات مدنظر وام دهندگان به کشور را به اجرا بگذارد. و این دقیقاً برعکس وعدههایی است که او به رای دهندگان داده است.
گزینۀ دیگر، ظاهراً خروج یونان از اتحادیۀ پول مشترک است. در حال حاضر هر دو طرف به شدت مشغول محاسبۀ عواقب احتمالی آن هستند. کنار گذاشتن یورو چه بر سر یونان خواهد آورد؟ هزینههایی که متوجه ناحیۀ یورو خواهد شد، چقدر خواهد بود؟ عواقب سیاسی روی گرداندن از اروپا برای یونان چه خواهند بود؟
بانک مرکزی اروپا، نیز در حال آماده کردن خود برای خروج یونان است. مسئولین مشغول انجام شبیهسازیهایی هستند، تا مشخص شود در صورت خروج یونان چگونه میتوان سایر ناحیۀ یورو را حفظ کرد. مسئولین بانک مرکزی اروپا بر این باورند که احتمال خروج یونان از ناحیۀ پول مشترک در روزهای اخیر افزایش یافته و با وجود انکار پیوسته، بر آتن فشار وارد میکنند تا بالاخره کنترلها پولی را برای جلوگیری از فرار سرمایهای در جریان است اعمال کنند. بانک مرکزی اروپا تخمین میزند که یونانیها در هر روز بیش از یک میلیارد یورو از این کشور خارج میکند.
همۀ طرفهای درگیر، اصرار دارند که نمیخواهند یونان از اتحادیۀ پول مشترک خارج شود. اما چنانچه مشخص شود که شکاف سیاسی میان آتن و بروکسل قابل ترمیم نیست، میتواند به راه حلی اجتناب ناپذیر بدل شود.
دفتر بانک مرکزی اروپا در فرانکفورت
دفاتر مرکزی
قلب حزب سیریزیا در میدان کوموندورو میتپید. البته با توجه به دود غلیظ سیگاری که ساختمان مرکزی هفت طبقۀ این حزب را فراگرفته، اینکه هنوز قلبش میتپد خود جالب است. این برج در قلب محلۀ چینیهای آتن واقع شده است.
وقتی که ما به آنجا رفتیم، رهبر حزب برای انتخاب رییس جمهور جدید در پارلمان بود. اما مقر اصلی حزبی، یعنی کافهتریایی که در طبقۀ اول ساختمان قرار دارد، مملو از آدم است. حضور چشمگیر نیروهای باتجربه، مردانی با موی و گندمی و کتهای اسپورت، که همگی کمونیستهایی هستند که اصرار دارند که "متعصب نیستند"، جالب توجه است. یکی از آنها آلکوس کالیویس 61 ساله، عضو پولیتبورو (شورای مرکزی) حزب سیریزا است. او یک کارمند بازنشستۀ بانک و رهبر اتحادیۀ کارگری است. او بعد از پک عمیقی که به سیگارش میزند، میگوید: "نخبگان آلمانی و اروپایی میخواهند ما را خفه کنند. چرا؟ چون نمیخواهند که یونان به نمونهای برای دیگران بدل شود."
اما اگر گروه یورو با چنین استدلالهایی قانع نشود چه؟ "آنها مجبورند که قانع شوند، وگرنه انگار که انتخاباتی در کار نبوده است. به هر حال ما نمیتوانیم، راه حلی را که از ما بخواهد اصولمان را کنار بگذاریم بپذیریم."
جورجیا فیلیو، که در کافه کار میکند، از پشت سینک ظرفشویی داد میزند که "حتی اگر در نبرد شکست بخوریم، ایستاده شکست خوردهایم." او دستهایش را خشک میکند، سراغ لپتاپش میرود و میگوید "شما آلمانها 180 میلیارد از زمان جنگ به ما بدهکارید."
دفاتر مرکزی سیریزا جهان این حزب را تشکیل میدهد. آنها اگرچه ادعای انترناسیونالیست بودن دارند، اما شدیداً از جهان خارج بیخبرند. اینجا یک پناهگاه سیاسی است که قطعیتهای قدیم هنوز در آن دیده میشود. اما اینجا پناهگاهی است که دولت جدید یک کشور اروپایی را در قرن بیست و یکم پدید آورده است. اینجا پناهگاهی است که حمایتی را که سیپراس بر آن متکی است، در اختیارش میگذارد. پیروانش آمادگی پذیرش چه میزان ناامیدی را دارند؟
واسیلوس پریمکیریس، متخصص هوشبریِ 63 ساله، که در زمان حاکمیت دیکتاتوری نظامی در یونان، در ایتالیا دوران تبعید را سپری میکرد میگوید: "من تمام عمر صبر کردم تا عصبانیت علیه سیستم به طبقات متوسط برسد. حال این اتفاق افتاده است." او در حال حاضر عضو کمیتۀ مرکزی سیریزا است.
او میگوید که سیریزا، مجبور به موفقیت است و اصرار دارد که دولت سیپراس همچنان در اروپا اهرم فشار دارد. میگوید: "خروج یونان از یورو پرهزینهترین راه حل برای همۀ طرفهاست. و ادامه میدهد که پس از آن کوسهها به سراغ شکار تازهای مثل ایتالیا یا اسپانیا هستند. پریمکیریس میگوید: "خانم مرکل، گورکن اروپا است، و به نظر میرسد سیپراس ایزوله و تنهاست. ولی او تنها نیست."
کاریکاتور نشریۀ چپگرای یونانی؛
در این کاریکاتور شوبل که یونیفرم نازیهای را بر تن دارد میگوید:
"ما میخواهیم از چربی بدن شما صابون درست کنیم. بیایید در مورد استفاده از خاکسترهایتان با جای کود با ما مذاکره کنید."
کمیسر
والدیس دومبروسکیس، مردی خجالتی است. نایب رییس جدید کمیسیون اروپایی پزشکی است که در بروکسل به سیاستمداری مشهور شده که فقط زمانی که حرفی برای گفتن داشته باشد، صحبت میکند.
علاوه بر اینها، این مرد چهل و سه سالۀ اهل لتونی، میداند که چطور باید کشوری دچار به دشواریهای اقتصادی را به ساحل آرامش رساند. وقتی که لتونی به خاطر بحران مالی سال 2009، غرق مشکلات شده بود، دومبروسکیس نخست وزیر بود و بلافاصله شمار کارمندان دولت را سی درصد کاهش داد و دستمزد کارمندان باقیمانده را نیز چهل درصد کاهش داد. دو سال بعد، اقتصاد کشورش دوباره به ریل رشد بازگشت. او در سال 2011 به بی بی سی گفت: "شما باید بازارهای مالی را متقاعد کنید که در مورد تغییرات جدی هستید و ثبات مالی را بازخواهید گرداند."
حال دومبروکسیس عضو هیئت یورو و گفتگوی اجتماعی است، و رویکردی سختگیرانه در قبال مسئلۀ دیون یونان دارد. رویکردی که آن را با استفاده از گذشتۀ سیاسی خود توجیه میکند. او میگوید: "براساس این برنامه یونان تنها در شرایطی خاص، کمک دریافت میکند. و پس از یکم مارس نیز، اوضاع بر همین منوال خواهد بود.
دومبروکسیس، یونانیها را درک نمیکند. پیش از انتخابات ژانویه، اوضاع در این کشور رو به بهبود بود. دولت در آتن بیش از مخارجش، پول بدست میآورد و اقتصاد در حال رشد بود. سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه (OECD) اخیراً گزارشی منتشر کرده و گفته بود که این کشور "پیشرفت چشمگیری کرده است."
در آن زمان، آتنیها شانس خوبی برای دریافت کمکهای تازه از بروکسل داشتند، که میتوانست فضای مانور بیشتری در اختیار دولت بگذارد تا تصمیم بگیرد با بودجهاش چه کند. اما انتخاب سیپراس همه چیز را شدیداً تغییر داد. بسیاری از یونانیها با پیش بینی اینکه با انتخاب او کاهش مالیات صورت خواهد گرفت، مالیات خود را نمیپرداختند یا کمتر میپرداختند. همزمان، شرکتها از ترس آمدن دولت چپگرا، سرمایهگذاریهایشان را کاهش دادند. نتیجه این شد که در حال حاضر، چاله چوله های بودجه به همان وضع سابق بازگشته است.
منابع حاضر در بروکسل میگویند که اولین گامهایی که دولت تازه برداشته است، امیدها نسبت به بهبود بیشتر را نابود ساخته است. یکی از این منابع میگوید: "در حال حاضر هیچ چارۀ دیگری برای یونانیها به غیر از درخواست سومین برنامۀ نجات جامع باقی نمانده است. و دومبروکسیس، مردی که سالها ریاضت و ایثارگری را بر مردم لتونی تحمیل کرده بود، قصد کوتاه آمدن در مقابل یونانیها را ندارد. بسیاری از وزرای اقتصاد کشورهای اروپایی نیز همین رویکرد را دارند. یک منبع حاضردر گروه یورو میگوید: "مذاکرات پیشرو سخت تر از هر چیزی که تا به حال تجربه کردهایم."
مصوبهای برای خروج یونان از یورو
آتانتسیوس کلمیس، رییس اتاق بازگانی یونان و آلمان، در مواقع عادی وظیفه دارد که هر چه میتواند شرکتهای بیشتری را به یونان بکشاند. اما در حال حاضر، کلمیس برای تبلیغ کشورش کار سختی در پیش دارد. او میگوید که بدون وجود یک چشم انداز روشن، او تنها میتواند به شرکتها بگوید بهتر است در شرایط فعلی در کشورش سرمایهگذاری نکنند. او میگوید: "همه منتظرند ببینند که چه پیش میآید. 2015 برای اقتصاد یونان، سال ضرر است."
اگرچه خروج یونان از یورو، ظاهراً موضوع مذاکرات میان آتن و بروکسل نیست، اما در واقع همه این احتمال را مدنظر دارند.
اگر یونان از یورو خارج شود، دولت مجبور است که یک شبه واحد پولی تازهای را جایگزین آن کند، که به سرعت در مقابل یورو دچار سقوط ارزش خواهد شد. حداقل در ابتدای کار، منجر به هرج و مرج خواهد بود. بانکها به خطر میافتند، نرخ سود به سرعت بالا خواهد رفت، شرکتها ورشکست خواهند شد. لودوویک سوربان، کارشناس ارشد اقتصاد، تخمین میزند که در صورت وقوع این احتمال، میزان ناتوانی در پرداخت دیون در سال 2015، 50 درصد افزایش خواهد یافت و در سال پس سی درصد دیگر افزایش خواهد یافت. موسسۀ رتبهبندی استاندارد اند پور، تخمین میزند که حتی بزرگترین شرکت برق این کشور، که در مالکیت دولت است، نیز احتمالاً ورشکست خواهد شد.
دولت برای جلوگیری از بیرون کشیدن پول توسط مردم، مجبور خواهد شد تا به طور موقت کنترلهایی برای جریان پول وضع کند. انتقال پول به خارج ممنوع خواهد شد، بر برداشت پول از خودپردازها ممنوعیت اعمال خواهد شد و قراردادهای تامین معلق خواهند شد. احتمال دارد که داروها و محصولات غذایی خارجی تنها در بازار سیاه قابل خرید باشند و تنها در قبال ارزهای معتبر فروخته شوند.
تحلیلگران بانک آلمانی کامرزبانک معتقدند که در پی سقوط ارزش واحد پولی جدید یونان، بدهی دولت این کشور از میزان فعلی که 175 درصد تولید ناخالص ملی است به 230 درصد افزایش خواهد یافت. آتن در این صورت در بازپرداخت دیونش ناتوان خواهد شد.
پیش بینی واکنش مردم به چنین وضعیتی مشکل است. زمانی که آرژانتین در سال 2001 اعلام ورشکستگی کرد، شورش و غارت دامنگیرش شد. مثال آرژانتین همچنین نشان میدهد که چقدر طول میکشد تا اقتصاد یک کشور از چنان وضعیتی بیرون آید. دهها هزار آرژانتینی، که بسیاری از آنها تحصیلکرده بودند، کشورشان را ترک گفتند؛ و همین اتفاق در مورد یونان هم تکرار میشود. اعتماد سرمایهگذاران خاری خدشه دار خواهد شد. احتمال دارد که دولت یونان، در سالهای آینده با مشکل درآمد مواجه شود.
فرصتها؟
در عین حال، یک واحد پولی جدید و ارزانتر میتواند، فرصتهایی را نیز برای این کشور رقم زند. این اتفاق به سرعت میتواند، اجناس صادراتی یونان را ارزانتر کند. هانس ورنر سین، رییس اتاق فکر اقتصادی مونیخ، بر این باور است که این کشور میتواند، برای مثال، صنعت نساجی خود را که چند سال پیش محو شد را احیا کند.
این کشور همچنین به مقصد ارزانی برای تعطیلات بدل خواهد شد. در حال حاضر بسیاری از مقاصد گردشگری در یونان در رقابت با ترکیه بازنده هستند، چرا که خرج سفر به آنها گرانتر است. توماس مایر، کارشناس اقتصاد، میگوید: "به خصوص صنعت گردشگری یونان از خروج این کشور از یورو، سود سرشاری خواهد برد."
اینجا سوال این است که این اتفاق تا چه اندازه صادرات و گردشگری را تکان خواهد داد. سوال مهمتر این است که این رونقها از چه زمانی شروع خواهند شد.
موسسۀ اقتصاد جهانی کیل، در اینکه بازگشت دراخما در طولانی مدت به نفع یونان تمام میشود، تردید دارد. استفان کوث، رییس این موسسه میگوید: "یک کاهش ارزش احمقانه، هیچ تاثر مثبتی در جهت تغییر مشکلات ساختاری یونان نخواهد داشت." منابع حاضر در صندوق بین المللی پول در واشنگتن، بر این باورند که هزینۀ خروج یونان از یورو، از هزینۀ ادامۀ اصلاحات مدنظر اروپا، برای این کشور سنگین تر خواهد بود.
اما تغییر واحد پول یک نفع کلیدی برای دولت یونان دارد: دولت میتواند برای برآوردن قولهایی که در ایام انتخابات داده است، به هر میزان که میخواهد پول چاپ کند.
بندر باری پیریائوس در یونان که خلوتی آن در تصویر مشخص است
اروپا بر سر دوراهی
خطری که خروج یونان از یورو برای کل ناحیۀ یورو ایجاد میکند، قابل مدیریت است و بانک مرکزی اروپا تمام ابزارهای در اختیارش را به کار خواهد بست تا از این اتحادیۀ پولی دفاع کند. در جبهۀ سیاسی، مکانیزم ثبات اروپا، که صندوق روز مبادای یورو است، همین حالا هم نشان داده که ابزاری کارآمد برای دفاع از این واحد پولی است. در حال حاضر، نزدیک به نیم تریلیون یورو در این صندوق وجود دارد. صندوق بینالمللی پول، گروه یورو را به خاطر ساختن یک "دیوار امنیتی" برای جلوگیری از ناآرامی پولی در سایر کشورهای عضو در صورت خروج یونان، ستوده است.
مهمترین مسئله در این میان است که کشورهای حاشیهای حوزۀ یورو، همچون سال 2010 که سرآغاز تلاطم در یورو بود، در مقابل ریسک آسیبپذیر نیستند. نرخ سود، اوراق دولتی دولتهای اسپانیا و ایتالیا ممکن است تحت تاثیر خروج یونان از یورو، اندکی افزایش یابد.
با این وجود این اتفاق، میتواند موجب متضرر شدن کشورهایی که به یونان پول قرض داده بودند، شود. کشورهای شریک، صندوق نجات اروپا و صندوق بینالمللی پول، 240 میلیارد یورو به یونان پول قرض دادهاند. آلمان، مستقیم و غیرمستقیم، حدود 65 میلیارد یورو از این وامها را تضمین کرده است. اگر یونان، اتحادیۀ ارزی را ترک کند، قرض دهندگان دیگر رنگ بخش بزرگی از این پول را نخواهند دید.
با این وجود، این ضررها در طول سالهای آتی قابل چشم پوشی هستند. با توجه به اینکه نرخ بهرۀ بازپرداختها و استهلاک وامهای نجات، تا سال 2020 تعلیق شدهاند، یونان در حال حاضر برای پرداخت این وامها زحمت چندانی نمیکشد. آلمان نیز تا سالها بعد لازم نیست این ضررها را ثبت کند.
اما یونانیها ممکن است در جای دیگری ایجاد هزینه کنند. یونان به عنوان عضو اتحادیۀ اروپا، حق دارد برای "کمک در ترازنامۀ پرداخت" اقدام کند. این کمک برای کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا که از ناحیۀ پولی یورو خارج هستند و دچار مشکل میشوند، قابل ارایه است. مجارستان و لتونی از جمله کشورهایی هستند که از این کمک سود جستهاند.
ریسک اقتصادی غیرقابل محاسبه
البته در این میان، خسارت اقتصادی از همه بزرگتر خواهد بود. خروج یونان از یورو، نمادی از یک شکست بزرگ سیاسی برای رهبران اروپایی خواهد بود. در پنج سال گذشته، آنان تلاش کردند تا به هر قیمتی یونان را در یورو نگاه دارند. اگر این کشور از یورو خارج شود، این خطر وجود دارد که به سمت روسیه یا چین گرایش پیدا کند.
با این تحلیل، خروج یونان از ناحیۀ یورو، ریسک اقتصادی تقریباً غیرقابل محاسبهای برای این کشور در پی خواهد داشت، اما ریسکی که سود سیاسی به همراه آورد. بدین ترتیب شاید دیدن این که در همین چند هفته شکافهایی در دولت یونان ظاهر شده، عجیب نباشد. برای مثال واروفاکیس، وزیر اقتصاد یونان، در چندین موضوع در مقابل هم پستهای اروپاییش کوتاه آمده بود که البته نخست وزیر آنها را برنتابید.
در اروپا نیز چنددستگی به شدت دیده میشود. در حالی که ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپایی، به تنهایی به دنبال راه حلی برای سازش است، شوبل، وزیر اقتصاد آلمان، طوری رفتار میکند که گویی ترجیح میدهد که یونان از یورو خارج شود. حتی سیگمار گابریل، رییس حزب سوسیال دموکراتیک، نیز مخالفت خود را با او ابراز کرده است.
بهترین راه حلی که پیش پای همۀ طرفها وجود دارد، یافتن یک راه برای سازش است. یونان، پس از اصلاحات ساختاری دشواری که در سالهای اخیر انجام داده، به سختی میتواند دشواریهای تغییر واحد پول را تاب آورد. ناحیۀ یورو، در مقابل، علاقهای ندارد به آتن حقوق ویژهای بدهد که هیچ کشور دیگری نمیتواند مدعیشان شود. توافق همچنان ممکن است، اما هر چه مذاکرات بیشتر به طول بیانجامند، تردیدها دربارۀ این که آیا دو طرف حاضر به انجام ازخودگذشتگیهای ضروری هستند، بیشتر میشوند.
کسانی که مذاکرات را در هر دو طرف راهبری میکنند، شفاف گفتهاند که فضای زیادی برای مانور ندارند. سیپراس میگوید: "یونان دیگر نمیتواند خواستههای این برنامه را برآورده کند. به همین خاطر باید اصلاح شود." از این طرف آنجلا مرکل گفته است: "مدارا و اعمال زور دو روی یک سکه هستند."
به گزارش فرادید به نقل از اشپیگل؛ روز چهارشنبۀ هفتۀ پیش، سی مدیر ارشد یک بانک آلمانی، همگی دقیقاً همزمان یک پیامک و ایمیل دریافت کردند. مدت کوتاهی بعد، موبایلهایشان زنگ خورد و یک صدای خودکار به آنها رمز عبور و شمارهای را داد تا راس ساعت هشت و نیم صبح با آن تماس گرفته، در کنفرانسی تلفنی با هیئت مدیره شرکت کنند.
این انفجار ارتباطات، گام نخست در طرح اضطراری بانک برای "خروج یونان" بود. استراتژیای که در یک سند دوازده صفحهای، با جزییات واکنشی که مدیران باید در قبال خروج یونان از ناحیۀ یورو نشان دهند را تشریح کرده بود.
از همۀ این سی مدیر بانک خواست شده تا اقدامات اضطراری مرتبط با بخش خود را لحاظ کنند. اطلاعات باید به هیئت نظارت انتقال داده میشد و مقامات دولتی نیز همچون وزارت اقتصاد آلمان میبایست در ریان قرار گیرند. این طرح همچنین از سرمایهگذاران بزرگ خواسته تا نگران نباشند. سوالات مربوط به ضررهای احتمالی بانک از اوراق بهادار دولت یونان و هم چنین تراکنشهای مالی با یونان پس از خروجش از ناحیۀ یورو نیز، بناست مورد بررسی قرار گیرند.
نحوۀ واکنش به این بحران از طریق اینترانت این سازمان مالی به کارمندان این نهاد مالی هم اطلاع داده شد. مشتریان و سهامداران نیز بناست در جریان قرار گیرند.
دقیقاً در ساعت شش عصر، با فرا رسیدن پایان روز کاری، بحران نیز به پایان رسید. طرح "خروج یونان" یک طرح ایذایی برای سنجیدن آمادگی کارکنان بود. حداقل فعلاً.
این سناریوها این روزها در سراسر به بوتۀ آزمایش گذاشته میشوند. چرا که شرکتها، بانکها و دولتها خود را برای بدترین سناریویی آماده میکنند که حتی در اساسنامۀ ناحیۀ یورو دیده نشده است: خروج یکی از کشورها عضو ناحیۀ پول مشترک.
روز پنج شنبه، دولت جدید یونان به نخستوزیریِ آلکسیس سیپراس، بالاخره خواستار تمدید برنامۀ نجات خود شد. اما، از دیدِ ولفگانگ شوبل، وزیر اقتصاد آلمان، سیپراس موفق نشده شروط گروه یورو را برآورده کند. آنجلا مرکل به صورت تلفنی با سیپراس گفتگو کرده و مذاکرات ادامه دارد. اما حتی اگر در نهایت نوعی سازش به دست آید، باز هم قمار بزرگ به انتها نخواهد رسید. هر دو طرف باید بر سر طرح جدیدی برای بازگرداندن سلامت اقتصادی به یونان توافق کنند.
اعتباردهندگان به یونان، که شهرتشان از "تروییکا" به "نهادها" تغییر کرده است، نه تنها باید بر سر نرخ بهره و دورههای بازپرداخت با یونان به توافق برسند، بلکه باید بر سر مسائلی همچون حداقل مزد و افزایش مزایای بازنشستگی نیز با این کشور توافق کنند. در تمام مدت مذاکرات نیز، همواره سایۀ خروج یونان از ناحیۀ یورو بر گفتگوها خواهد بود.
این مذاکرات به این سادگیها نیست. در یک طرف هواداران حزب چپگرای "سیریزا" (حزب سیپراس) قرار دارند که هنوز در حال و هوای کمونیستی دهۀ هفتا به سر میبرند. در سوی دیگر وزرای اقتصاد 18 کشور عضو ناحیۀ یورو قرار دارند، که هدفشان متلاشی کردن وعدههای انتخاباتی سیپراس است. حزب سیریزا خواستار افزایش هزینههای عمومی است، در حالی که گروه یورو خواستار کاهش این هزینههاست. آتن قصد دارد شمار کارمندان دولتی را افزایش دهد، در حالی گروه یورو اصرار دارد، هزینههای دولت کاهش یابند. گروه یورو باور دارد که خصوصیسازیِ داراییهای دولت باید جزو اولویتها باشد، اما دولت سیپراس فعلاً این طرح را مسکوت گذاشته است.
فضای مسمومی حاکم شده است. هفتههاست که سیپراس و وزیر اقتصادش، گیانیس واروفاکیس، به شرکای ناحیۀ یورو طرحی ارایه دادهاند و در آن خواستار میلیاردها یورو شدهاند، بدون اینکه حتی یک پیشنهاد واقعبینانه برای بازپرداخت آن ارایه کنند. نهایتاً شوبل (وزیر اقتصاد آلمان) با انگلیسی درب و داغان خود که هر وقت میخواهد جدی شود به کار میبرد ضرب العجلی به یونان داد: "در 28 فوریه ساعت دوازده شب تمام میشود."
شوبل به نظر میرسد که گهگاه نقش پدر سختگیری را بازی میکند، که سعی میکند نوجوان پرشورش ادب کند. اما بسیاری از یونانیها از شنیدن این صحبتها دچار احساس تحقیر شدند، و به نظر میرسد که در پیش گرفتن چنین لحنی اصلاً برای وظیفهای که پیش روی او قرار دارد، مناسب نیست. او باید دو دیدگاه ظاهر متناقض را با هم سازش دهد.
موفقیت تا حد زیادی در گرو کوتاه آمدن سیپراس است. شکی نیست که باید به او در نرخ بهره تخفیف داد یا به او اجازه داد که وضعیت اجتماعی در یونان را بهبود بخشد. اما در مقابل او باید تعهد کند که به ریاضت اقتصادی ادامه دهد و اصلاحات مدنظر وام دهندگان به کشور را به اجرا بگذارد. و این دقیقاً برعکس وعدههایی است که او به رای دهندگان داده است.
گزینۀ دیگر، ظاهراً خروج یونان از اتحادیۀ پول مشترک است. در حال حاضر هر دو طرف به شدت مشغول محاسبۀ عواقب احتمالی آن هستند. کنار گذاشتن یورو چه بر سر یونان خواهد آورد؟ هزینههایی که متوجه ناحیۀ یورو خواهد شد، چقدر خواهد بود؟ عواقب سیاسی روی گرداندن از اروپا برای یونان چه خواهند بود؟
بانک مرکزی اروپا، نیز در حال آماده کردن خود برای خروج یونان است. مسئولین مشغول انجام شبیهسازیهایی هستند، تا مشخص شود در صورت خروج یونان چگونه میتوان سایر ناحیۀ یورو را حفظ کرد. مسئولین بانک مرکزی اروپا بر این باورند که احتمال خروج یونان از ناحیۀ پول مشترک در روزهای اخیر افزایش یافته و با وجود انکار پیوسته، بر آتن فشار وارد میکنند تا بالاخره کنترلها پولی را برای جلوگیری از فرار سرمایهای در جریان است اعمال کنند. بانک مرکزی اروپا تخمین میزند که یونانیها در هر روز بیش از یک میلیارد یورو از این کشور خارج میکند.
همۀ طرفهای درگیر، اصرار دارند که نمیخواهند یونان از اتحادیۀ پول مشترک خارج شود. اما چنانچه مشخص شود که شکاف سیاسی میان آتن و بروکسل قابل ترمیم نیست، میتواند به راه حلی اجتناب ناپذیر بدل شود.
دفتر بانک مرکزی اروپا در فرانکفورت
دفاتر مرکزی
قلب حزب سیریزیا در میدان کوموندورو میتپید. البته با توجه به دود غلیظ سیگاری که ساختمان مرکزی هفت طبقۀ این حزب را فراگرفته، اینکه هنوز قلبش میتپد خود جالب است. این برج در قلب محلۀ چینیهای آتن واقع شده است.
وقتی که ما به آنجا رفتیم، رهبر حزب برای انتخاب رییس جمهور جدید در پارلمان بود. اما مقر اصلی حزبی، یعنی کافهتریایی که در طبقۀ اول ساختمان قرار دارد، مملو از آدم است. حضور چشمگیر نیروهای باتجربه، مردانی با موی و گندمی و کتهای اسپورت، که همگی کمونیستهایی هستند که اصرار دارند که "متعصب نیستند"، جالب توجه است. یکی از آنها آلکوس کالیویس 61 ساله، عضو پولیتبورو (شورای مرکزی) حزب سیریزا است. او یک کارمند بازنشستۀ بانک و رهبر اتحادیۀ کارگری است. او بعد از پک عمیقی که به سیگارش میزند، میگوید: "نخبگان آلمانی و اروپایی میخواهند ما را خفه کنند. چرا؟ چون نمیخواهند که یونان به نمونهای برای دیگران بدل شود."
اما اگر گروه یورو با چنین استدلالهایی قانع نشود چه؟ "آنها مجبورند که قانع شوند، وگرنه انگار که انتخاباتی در کار نبوده است. به هر حال ما نمیتوانیم، راه حلی را که از ما بخواهد اصولمان را کنار بگذاریم بپذیریم."
جورجیا فیلیو، که در کافه کار میکند، از پشت سینک ظرفشویی داد میزند که "حتی اگر در نبرد شکست بخوریم، ایستاده شکست خوردهایم." او دستهایش را خشک میکند، سراغ لپتاپش میرود و میگوید "شما آلمانها 180 میلیارد از زمان جنگ به ما بدهکارید."
دفاتر مرکزی سیریزا جهان این حزب را تشکیل میدهد. آنها اگرچه ادعای انترناسیونالیست بودن دارند، اما شدیداً از جهان خارج بیخبرند. اینجا یک پناهگاه سیاسی است که قطعیتهای قدیم هنوز در آن دیده میشود. اما اینجا پناهگاهی است که دولت جدید یک کشور اروپایی را در قرن بیست و یکم پدید آورده است. اینجا پناهگاهی است که حمایتی را که سیپراس بر آن متکی است، در اختیارش میگذارد. پیروانش آمادگی پذیرش چه میزان ناامیدی را دارند؟
واسیلوس پریمکیریس، متخصص هوشبریِ 63 ساله، که در زمان حاکمیت دیکتاتوری نظامی در یونان، در ایتالیا دوران تبعید را سپری میکرد میگوید: "من تمام عمر صبر کردم تا عصبانیت علیه سیستم به طبقات متوسط برسد. حال این اتفاق افتاده است." او در حال حاضر عضو کمیتۀ مرکزی سیریزا است.
او میگوید که سیریزا، مجبور به موفقیت است و اصرار دارد که دولت سیپراس همچنان در اروپا اهرم فشار دارد. میگوید: "خروج یونان از یورو پرهزینهترین راه حل برای همۀ طرفهاست. و ادامه میدهد که پس از آن کوسهها به سراغ شکار تازهای مثل ایتالیا یا اسپانیا هستند. پریمکیریس میگوید: "خانم مرکل، گورکن اروپا است، و به نظر میرسد سیپراس ایزوله و تنهاست. ولی او تنها نیست."
کاریکاتور نشریۀ چپگرای یونانی؛
در این کاریکاتور شوبل که یونیفرم نازیهای را بر تن دارد میگوید:
"ما میخواهیم از چربی بدن شما صابون درست کنیم. بیایید در مورد استفاده از خاکسترهایتان با جای کود با ما مذاکره کنید."
کمیسر
والدیس دومبروسکیس، مردی خجالتی است. نایب رییس جدید کمیسیون اروپایی پزشکی است که در بروکسل به سیاستمداری مشهور شده که فقط زمانی که حرفی برای گفتن داشته باشد، صحبت میکند.
علاوه بر اینها، این مرد چهل و سه سالۀ اهل لتونی، میداند که چطور باید کشوری دچار به دشواریهای اقتصادی را به ساحل آرامش رساند. وقتی که لتونی به خاطر بحران مالی سال 2009، غرق مشکلات شده بود، دومبروسکیس نخست وزیر بود و بلافاصله شمار کارمندان دولت را سی درصد کاهش داد و دستمزد کارمندان باقیمانده را نیز چهل درصد کاهش داد. دو سال بعد، اقتصاد کشورش دوباره به ریل رشد بازگشت. او در سال 2011 به بی بی سی گفت: "شما باید بازارهای مالی را متقاعد کنید که در مورد تغییرات جدی هستید و ثبات مالی را بازخواهید گرداند."
حال دومبروکسیس عضو هیئت یورو و گفتگوی اجتماعی است، و رویکردی سختگیرانه در قبال مسئلۀ دیون یونان دارد. رویکردی که آن را با استفاده از گذشتۀ سیاسی خود توجیه میکند. او میگوید: "براساس این برنامه یونان تنها در شرایطی خاص، کمک دریافت میکند. و پس از یکم مارس نیز، اوضاع بر همین منوال خواهد بود.
دومبروکسیس، یونانیها را درک نمیکند. پیش از انتخابات ژانویه، اوضاع در این کشور رو به بهبود بود. دولت در آتن بیش از مخارجش، پول بدست میآورد و اقتصاد در حال رشد بود. سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه (OECD) اخیراً گزارشی منتشر کرده و گفته بود که این کشور "پیشرفت چشمگیری کرده است."
در آن زمان، آتنیها شانس خوبی برای دریافت کمکهای تازه از بروکسل داشتند، که میتوانست فضای مانور بیشتری در اختیار دولت بگذارد تا تصمیم بگیرد با بودجهاش چه کند. اما انتخاب سیپراس همه چیز را شدیداً تغییر داد. بسیاری از یونانیها با پیش بینی اینکه با انتخاب او کاهش مالیات صورت خواهد گرفت، مالیات خود را نمیپرداختند یا کمتر میپرداختند. همزمان، شرکتها از ترس آمدن دولت چپگرا، سرمایهگذاریهایشان را کاهش دادند. نتیجه این شد که در حال حاضر، چاله چوله های بودجه به همان وضع سابق بازگشته است.
منابع حاضر در بروکسل میگویند که اولین گامهایی که دولت تازه برداشته است، امیدها نسبت به بهبود بیشتر را نابود ساخته است. یکی از این منابع میگوید: "در حال حاضر هیچ چارۀ دیگری برای یونانیها به غیر از درخواست سومین برنامۀ نجات جامع باقی نمانده است. و دومبروکسیس، مردی که سالها ریاضت و ایثارگری را بر مردم لتونی تحمیل کرده بود، قصد کوتاه آمدن در مقابل یونانیها را ندارد. بسیاری از وزرای اقتصاد کشورهای اروپایی نیز همین رویکرد را دارند. یک منبع حاضردر گروه یورو میگوید: "مذاکرات پیشرو سخت تر از هر چیزی که تا به حال تجربه کردهایم."
مصوبهای برای خروج یونان از یورو
آتانتسیوس کلمیس، رییس اتاق بازگانی یونان و آلمان، در مواقع عادی وظیفه دارد که هر چه میتواند شرکتهای بیشتری را به یونان بکشاند. اما در حال حاضر، کلمیس برای تبلیغ کشورش کار سختی در پیش دارد. او میگوید که بدون وجود یک چشم انداز روشن، او تنها میتواند به شرکتها بگوید بهتر است در شرایط فعلی در کشورش سرمایهگذاری نکنند. او میگوید: "همه منتظرند ببینند که چه پیش میآید. 2015 برای اقتصاد یونان، سال ضرر است."
اگرچه خروج یونان از یورو، ظاهراً موضوع مذاکرات میان آتن و بروکسل نیست، اما در واقع همه این احتمال را مدنظر دارند.
اگر یونان از یورو خارج شود، دولت مجبور است که یک شبه واحد پولی تازهای را جایگزین آن کند، که به سرعت در مقابل یورو دچار سقوط ارزش خواهد شد. حداقل در ابتدای کار، منجر به هرج و مرج خواهد بود. بانکها به خطر میافتند، نرخ سود به سرعت بالا خواهد رفت، شرکتها ورشکست خواهند شد. لودوویک سوربان، کارشناس ارشد اقتصاد، تخمین میزند که در صورت وقوع این احتمال، میزان ناتوانی در پرداخت دیون در سال 2015، 50 درصد افزایش خواهد یافت و در سال پس سی درصد دیگر افزایش خواهد یافت. موسسۀ رتبهبندی استاندارد اند پور، تخمین میزند که حتی بزرگترین شرکت برق این کشور، که در مالکیت دولت است، نیز احتمالاً ورشکست خواهد شد.
دولت برای جلوگیری از بیرون کشیدن پول توسط مردم، مجبور خواهد شد تا به طور موقت کنترلهایی برای جریان پول وضع کند. انتقال پول به خارج ممنوع خواهد شد، بر برداشت پول از خودپردازها ممنوعیت اعمال خواهد شد و قراردادهای تامین معلق خواهند شد. احتمال دارد که داروها و محصولات غذایی خارجی تنها در بازار سیاه قابل خرید باشند و تنها در قبال ارزهای معتبر فروخته شوند.
تحلیلگران بانک آلمانی کامرزبانک معتقدند که در پی سقوط ارزش واحد پولی جدید یونان، بدهی دولت این کشور از میزان فعلی که 175 درصد تولید ناخالص ملی است به 230 درصد افزایش خواهد یافت. آتن در این صورت در بازپرداخت دیونش ناتوان خواهد شد.
پیش بینی واکنش مردم به چنین وضعیتی مشکل است. زمانی که آرژانتین در سال 2001 اعلام ورشکستگی کرد، شورش و غارت دامنگیرش شد. مثال آرژانتین همچنین نشان میدهد که چقدر طول میکشد تا اقتصاد یک کشور از چنان وضعیتی بیرون آید. دهها هزار آرژانتینی، که بسیاری از آنها تحصیلکرده بودند، کشورشان را ترک گفتند؛ و همین اتفاق در مورد یونان هم تکرار میشود. اعتماد سرمایهگذاران خاری خدشه دار خواهد شد. احتمال دارد که دولت یونان، در سالهای آینده با مشکل درآمد مواجه شود.
فرصتها؟
در عین حال، یک واحد پولی جدید و ارزانتر میتواند، فرصتهایی را نیز برای این کشور رقم زند. این اتفاق به سرعت میتواند، اجناس صادراتی یونان را ارزانتر کند. هانس ورنر سین، رییس اتاق فکر اقتصادی مونیخ، بر این باور است که این کشور میتواند، برای مثال، صنعت نساجی خود را که چند سال پیش محو شد را احیا کند.
این کشور همچنین به مقصد ارزانی برای تعطیلات بدل خواهد شد. در حال حاضر بسیاری از مقاصد گردشگری در یونان در رقابت با ترکیه بازنده هستند، چرا که خرج سفر به آنها گرانتر است. توماس مایر، کارشناس اقتصاد، میگوید: "به خصوص صنعت گردشگری یونان از خروج این کشور از یورو، سود سرشاری خواهد برد."
اینجا سوال این است که این اتفاق تا چه اندازه صادرات و گردشگری را تکان خواهد داد. سوال مهمتر این است که این رونقها از چه زمانی شروع خواهند شد.
موسسۀ اقتصاد جهانی کیل، در اینکه بازگشت دراخما در طولانی مدت به نفع یونان تمام میشود، تردید دارد. استفان کوث، رییس این موسسه میگوید: "یک کاهش ارزش احمقانه، هیچ تاثر مثبتی در جهت تغییر مشکلات ساختاری یونان نخواهد داشت." منابع حاضر در صندوق بین المللی پول در واشنگتن، بر این باورند که هزینۀ خروج یونان از یورو، از هزینۀ ادامۀ اصلاحات مدنظر اروپا، برای این کشور سنگین تر خواهد بود.
اما تغییر واحد پول یک نفع کلیدی برای دولت یونان دارد: دولت میتواند برای برآوردن قولهایی که در ایام انتخابات داده است، به هر میزان که میخواهد پول چاپ کند.
بندر باری پیریائوس در یونان که خلوتی آن در تصویر مشخص است
اروپا بر سر دوراهی
خطری که خروج یونان از یورو برای کل ناحیۀ یورو ایجاد میکند، قابل مدیریت است و بانک مرکزی اروپا تمام ابزارهای در اختیارش را به کار خواهد بست تا از این اتحادیۀ پولی دفاع کند. در جبهۀ سیاسی، مکانیزم ثبات اروپا، که صندوق روز مبادای یورو است، همین حالا هم نشان داده که ابزاری کارآمد برای دفاع از این واحد پولی است. در حال حاضر، نزدیک به نیم تریلیون یورو در این صندوق وجود دارد. صندوق بینالمللی پول، گروه یورو را به خاطر ساختن یک "دیوار امنیتی" برای جلوگیری از ناآرامی پولی در سایر کشورهای عضو در صورت خروج یونان، ستوده است.
مهمترین مسئله در این میان است که کشورهای حاشیهای حوزۀ یورو، همچون سال 2010 که سرآغاز تلاطم در یورو بود، در مقابل ریسک آسیبپذیر نیستند. نرخ سود، اوراق دولتی دولتهای اسپانیا و ایتالیا ممکن است تحت تاثیر خروج یونان از یورو، اندکی افزایش یابد.
با این وجود این اتفاق، میتواند موجب متضرر شدن کشورهایی که به یونان پول قرض داده بودند، شود. کشورهای شریک، صندوق نجات اروپا و صندوق بینالمللی پول، 240 میلیارد یورو به یونان پول قرض دادهاند. آلمان، مستقیم و غیرمستقیم، حدود 65 میلیارد یورو از این وامها را تضمین کرده است. اگر یونان، اتحادیۀ ارزی را ترک کند، قرض دهندگان دیگر رنگ بخش بزرگی از این پول را نخواهند دید.
با این وجود، این ضررها در طول سالهای آتی قابل چشم پوشی هستند. با توجه به اینکه نرخ بهرۀ بازپرداختها و استهلاک وامهای نجات، تا سال 2020 تعلیق شدهاند، یونان در حال حاضر برای پرداخت این وامها زحمت چندانی نمیکشد. آلمان نیز تا سالها بعد لازم نیست این ضررها را ثبت کند.
اما یونانیها ممکن است در جای دیگری ایجاد هزینه کنند. یونان به عنوان عضو اتحادیۀ اروپا، حق دارد برای "کمک در ترازنامۀ پرداخت" اقدام کند. این کمک برای کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا که از ناحیۀ پولی یورو خارج هستند و دچار مشکل میشوند، قابل ارایه است. مجارستان و لتونی از جمله کشورهایی هستند که از این کمک سود جستهاند.
ریسک اقتصادی غیرقابل محاسبه
البته در این میان، خسارت اقتصادی از همه بزرگتر خواهد بود. خروج یونان از یورو، نمادی از یک شکست بزرگ سیاسی برای رهبران اروپایی خواهد بود. در پنج سال گذشته، آنان تلاش کردند تا به هر قیمتی یونان را در یورو نگاه دارند. اگر این کشور از یورو خارج شود، این خطر وجود دارد که به سمت روسیه یا چین گرایش پیدا کند.
با این تحلیل، خروج یونان از ناحیۀ یورو، ریسک اقتصادی تقریباً غیرقابل محاسبهای برای این کشور در پی خواهد داشت، اما ریسکی که سود سیاسی به همراه آورد. بدین ترتیب شاید دیدن این که در همین چند هفته شکافهایی در دولت یونان ظاهر شده، عجیب نباشد. برای مثال واروفاکیس، وزیر اقتصاد یونان، در چندین موضوع در مقابل هم پستهای اروپاییش کوتاه آمده بود که البته نخست وزیر آنها را برنتابید.
در اروپا نیز چنددستگی به شدت دیده میشود. در حالی که ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپایی، به تنهایی به دنبال راه حلی برای سازش است، شوبل، وزیر اقتصاد آلمان، طوری رفتار میکند که گویی ترجیح میدهد که یونان از یورو خارج شود. حتی سیگمار گابریل، رییس حزب سوسیال دموکراتیک، نیز مخالفت خود را با او ابراز کرده است.
بهترین راه حلی که پیش پای همۀ طرفها وجود دارد، یافتن یک راه برای سازش است. یونان، پس از اصلاحات ساختاری دشواری که در سالهای اخیر انجام داده، به سختی میتواند دشواریهای تغییر واحد پول را تاب آورد. ناحیۀ یورو، در مقابل، علاقهای ندارد به آتن حقوق ویژهای بدهد که هیچ کشور دیگری نمیتواند مدعیشان شود. توافق همچنان ممکن است، اما هر چه مذاکرات بیشتر به طول بیانجامند، تردیدها دربارۀ این که آیا دو طرف حاضر به انجام ازخودگذشتگیهای ضروری هستند، بیشتر میشوند.
کسانی که مذاکرات را در هر دو طرف راهبری میکنند، شفاف گفتهاند که فضای زیادی برای مانور ندارند. سیپراس میگوید: "یونان دیگر نمیتواند خواستههای این برنامه را برآورده کند. به همین خاطر باید اصلاح شود." از این طرف آنجلا مرکل گفته است: "مدارا و اعمال زور دو روی یک سکه هستند."
۰