سياست فرانسه در قبال ايران
مقامات و کارشناسان فرانسوي مدعياند که مکرون، تلاش داشته تا از طريق تأکيد بر لزوم حفظ برجام و گسترش روابط تجاري با ايران، باوجود مخالفت ترامپ و تصميم او به سفر به ايران در سال آينده و نيز هشدار ضمني به عربستان براي رعايت اعتدال در قبال ايران توازن ايجاد کند.
کد خبر :
۴۶۱۳۱
بازدید :
۱۷۵۶
کوروش احمدی، کارشناس روابط بينالملل | اظهارات رئيسجمهور فرانسه، در روزهاي اخير موجب تنش در روابط تهران - پاريس شده است. سابقه اظهارات سوء مکرون در مورد برجام و ايران به سمينار سفراي فرانسه در هفتم شهريور برميگردد.
وي در آن زمان مدعي شده بود که «برجام ميتواند با کارهايي در مورد دوره بعد از ٢٠٢٥ و موشکهاي بالستيک ايران تکميل شود». وي چند هفته بعد در مصاحبههايي در نيويورک نيز مدعي «اقدامات بيثباتساز ايران در منطقه» شد.
به موازات اين موضعگيريها، وي گرمترين رابطه را در مقايسه با ديگر رهبران اروپايغربي با ترامپ برقرار کرده که از جمله در ميزباني از او در رژه روز باستيل (١٤ جولاي) تبلور يافت.
سفر مکرون در ١٧ و ١٨ آبان به امارات که با تصميم ناگهاني او به انجام يک سفر دوساعته به عربستان و ديدار با محمد بن سلمان همراه شد، از نقاط عطف مهم در سياست منطقهاي مکرون است.
وي در جريان اين سفر در رابطه با امارات از تعبيراتي مانند «يک شريک اساسي»، «نگاه مشترک دو کشور به منطقه»، «منافع مشترک آشکار» و «چالشهاي مشترک» استفاده کرد و در مورد ايران اظهاراتي عمدتا منفي داشت.
مقامات و کارشناسان فرانسوي مدعياند که مکرون، درمقابل، تلاش داشته تا از طريق تأکيد بر لزوم حفظ برجام و گسترش روابط تجاري با ايران، باوجود مخالفت ترامپ و تصميم او به سفر به ايران در سال آينده و نيز هشدار ضمني به عربستان براي رعايت اعتدال در قبال ايران توازن ايجاد کند.
آنان اين رفتار مکرون را در راستاي سياست خارجي او مبنيبر درگيرشدن در همه امور، «برخورد متوازن» و از جمله تلاش براي ميانجيگري و گفتوگو با همه طرفهاي اصلي در خاورميانه ميدانند.
به گفته آنها، در ديگر مناطق نيز مکرون ابتکارها و پيشنهادهايي از جمله براي ميانجيگري در ليبي، اوکراين، سوريه، قطر و حتي ونزوئلا مطرح کرده است. تصور بر اين است که اينگونه برخورد در مورد مسائل خاورميانه ميتواند به حفظ منافع تجاري فرانسه در ايران کمک کند و در قبال سعوديها هم زمان بخرد.
در دوره سارکوزي و اولاند، فرانسه با استفاده از ترديدهاي دولت اوباما روابط بسيار نزديکي با کشورهاي عربي منطقه خليجفارس، بهويژه قطر و عربستان برقرار کرد و متناسب با آن در جريان مذاکرات هستهاي موضع سختي عليه ايران داشت، اما مکرون در جريان مبارزات انتخاباتي قول برخورد متوازني را داد و علنا از عربستان و قطر بهخاطر حمايت از گروههاي اسلامي در منطقه انتقاد کرد.
بعد از اجراي برجام، پاريس کوشيد تا روابط تجاري و اقتصادي سنتي خود با ايران را احيا کند و در اين حوزه پيشگام ديگر کشورهاي غربي شد. از طرفي، سياستي که فرانسه در پيش گرفته، داراي تفاوتهايي آشکار با سياست اتحاديه اروپاست.
از مقامات آلمان و انگليس اگرچه مطالبي درباره برنامه موشکي ايران شنيدهايم، اما آنها هرگز تا حد مکرون پيش نرفتهاند. اظهارات موگريني و سخنگوي وزارت خارجه فرانسه در هفته گذشته در اين رابطه گوياست.
موگريني در ٢٢ آبان در پاسخ به سؤالي گفت: «ما نه امروز، نه هفته گذشته بحثي در مورد تحريمهاي بيشتر اتحاديه عليه ايران نداشتهايم و پيشبيني نميکنم که چنين بحثي در آينده نزديک هم انجام شود. برنامه موشکهاي بالستيک ايران خارج از شمول برجام است و بحث يا پيشنهادي در اين مورد هرگز در مذاکرات ما در ماههاي اخير مطرح نشده و پيشبيني نميکنم در آينده نزديک مطرح شود».
روز بعد، سخنگوي وزارت خارجه فرانسه گفت: «پاريس نگران ادامه برنامه موشکي ايران است، چراکه ثبات منطقه را تهديد ميکند و با قطعنامه ٢٢٣١ ناسازگار است... فرانسه در قبال فعاليتهاي موشکي ايران مايل به بررسي تمامي گزينههاي ديپلماتيک شامل گفتوگوي سياسي صريح و بدون امتيازدادن به ايران، بررسي موضوع ازسوي دبيرخانه سازمان ملل، و در صورت لزوم اعمال تحريمهاي جديد ازسوي اتحاديه عليه نهادها يا اشخاص ايراني درگير در برنامه موشکي و در نهايت شروع مذاکرات در اين مورد است».
سياست خارجي مکرون اگرچه تفاوتهاي بارزي با سياست خارجي سارکوزي و اولاند دارد، اما مشکل ميتوان ادعاي فرانسه در مورد متوازنبودن آن را پذيرفت. تهديد به تحريم ايران در مورد برنامه موشکي و اظهارات او در مورد برنامه هستهاي ايران بعد از ٢٠٢٥ و سياست منطقهاي ايران ميتواند در حکم امتيازي بزرگ براي ترامپ و موجب تقويت موضع او و رقباي منطقهاي ايران باشد.
بااينحال، صرفنظر از اينکه فرانسه چه مقاصدي دارد، هرگونه تصميم اتحاديه در مورد اعمال هر تحريمي بايد با اجماع صورت گيرد و درحالحاضر نيل به چنين اجماعي در مورد ايران محتمل نيست. بهعلاوه، بايد در نظر داشت که شايد مکرون اميدوار است که از طريق اين موضعگيريها به حفظ روابط خاص خود با ترامپ کمک کند و از اين راه ترامپ را به امکان کار با اروپاييها و منافع آنها اميدوار كند و از احتمال اقدامات راديکال ترامپ و کنگره، از جمله خروج آمريکا از برجام، بکاهد.
بنابراين، نظر به اهميت نقش فرانسه در اروپا، مادامي که اقدامي عملي ازسوي آن کشور صورت نگرفته، ما نيز بايد جانب احتياط را رعايت کرده و موجب تشديد تنش در روابط دو کشور نشويم.
۰