شورای صنفی نمایش و علامت سؤال‌های بزرگ!
نکته‌ای که معمولا فراموش می‌شود، اکران عادلانه و فرصت دیده‌شدن یکسان برای تمام آثار سینمای ایران است و دراینمیان شورای صنفی نمایش بیشترین سهم را در پاسخ‌گویی به معترضان اکران سینما‌ها دارد.
کد خبر :
۴۶۳۲۶
بازدید :
۲۴۴۱
علامت سؤال‌ها مقابل شورای صنفی نمایش هر روز بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. در تازهترین واکنش‌ها به معضل اکران، یکی از تهیه‌کنندگان سینما در دادسرای فرهنگ و رسانه از رئیس شورای صنفی شکایت کرده تا به گمان خود «جلوی این بی‌قانونی گرفته شود».
اعتراض‌ها به شورای صنفی نمایش در حالی رنگ‌و‌بوی حقوقی به خود گرفته است که در چند ماه گذشته، بسیاری از فیلم‌سازان و تهیه‌کنندگان سینمای ایران به‌دلیل آنچه «بی‌نظمی و رعایت‌نکردن شرایط منصفانه در اکران» می‌نامیدند، نارضایتی خود را به شرایط اکران فیلم‌هایشان ابراز کردند و شاید به‌جرئت بتوان گفت:
در چند ماه گذشته بیشترین فشار‌ها بر شورای صنفی نمایش وارد شد. بهمن کامیار، تهیه‌کننده «سدمعبر» که مدت‌هاست فیلمش در صف اکران مانده و از فیلم‌های تحسین‌شده منتقدان در جشنواره سال گذشته جشنواره فیلم فجر بوده، به سینمادیلی گفت:
«در شرایطی که درباره فیلم‌سوزی صحبت می‌شود، برخی از فیلم‌ها که هنوز در مرحله صداگذاری هستند، سرگروه دارند و در شورا قرارداد به ثبت می‌رسانند؛ اما همچنان فیلم‌هایی مثل «سدمعبر»، «فراری»، «بدون تاریخ، بدون امضا» و فیلم‌های خوب دیگری که مردم آن‌ها را دوست داشتند و با اقبال مخاطبان در جشنواره فیلم فجر همراه بودند، بلاتکلیف‌اند.
هیچ‌کسی پاسخ روشنی به ما نمی‌دهد. تصورم این است که این اتفاقات و اکران‌نشدن فیلم‌هایی که در بخش خصوصی ساخته می‌شود، عامدانه صورت می‌گیرد تا سینما را ر‌ها کنیم. ما بخش خصوصی هستیم و سرمایه ما آن‌قدر هنگفت نیست که یک‌سال‌و‌نیم بلوکه شود».
اعتراضات اهالی سینما در واکنش به نادیده‌گرفتن فیلم‌هایشان در اکران، در چند هفته اخیر بیشتر شده است. رسیدن فصل پاییز و افت کمّی مخاطبان در این فصل و اکران چندین فیلم سینمایی در فاصله‌ای کوتاه از یکدیگر، نگرانی اهالی سینما را بیشتر کرده و بالطبع مطالباتشان از شورای صنفی نمایش نیز بیشتر شده است.
مهدی کرم‌پور، از کارگردانان سینمای ایران، مدتی قبل در انتقاد از بی‌تفاوتی شورای صنفی نمایش به فیلم‌سوزی در اکران، به سینمادیلی گفت: «همواره برای کنترل گروه‌های زیاده‌خواه، قوانین متقنی وجود دارد. در شورای صنفی نمایش، وضعیت شتر گاو پلنگ حاکم است.
اعضای شورا قرار بود عدالت را در حوزه اکران فراهم کنند و اگر نمی‌توانند به سینمادار‌ها امرو‌نهی کنند، علت وجودی‌شان چیست؟ کنار بروند تا صاحب اثر تکلیفش را با سینمادار بداند یا فیلمش را برای اکران به دولت بسپارد.
اکنون شورای صنفی نمایش به محفلی بدل شده که هرجا بخواهد، وارد می‌شود و اگر نخواهد، وارد نمی‌شود. این محل مناقشه است. عملکردشان مدل محضر است؛ هرکسی می‌آید قراردادش را ثبت می‌کند. یک منشی لازم دارد و نیاز به این نمایندگان نیست. درنهایت شکایت را به ارشاد می‌برند.
عملکرد شورای صنفی نمایش زیر تیغ نقد
نکته‌ای که در این میان فصل مشترک بسیاری از فیلم‌سازان است، عملکرد شورای صنفی نمایش در برنامه‌ریزی مناسب اکران و نظم‌دادن به خیل فیلم‌هایی است که در صف مانده‌اند.
منصور لشگری‌قوچانی، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «قاتل اهلی»، در واکنش به اقدامات شورای صنفی نمایش گفته است: «شورای صنفی با تغییر قوانین، سینمای اجتماعی را نابود کرده است.
ما در نوروز برای فیلم خود درخواست اکران دادیم، ولی پروانه نمایش صادر نکردند و اجازه اکران ندادند و حالا با این اتفاقاتی که در اکران افتاده و افزایش تعداد فیلم‌های روی پرده، اکران‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند.
من از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شخص آقای داروغه‌زاده، آقای فرجی و مهندس حیدریان می‌خواهم به این عرصه ورود کنند و اجازه فیلم‌سوزی را ندهند».
سعید خانی نیز در گفت‌وگو با ایلنا، درباره شرایط اکران می‌گوید: «امروز با برنامه‌ریزی‌ای که صورت می‌گیرد، شاهد فیلم‌سوزی هستیم و فیلم‌ها به خوبی دیده نمی‌شوند. باید ساختار شورای صنفی نمایش تغییر کند و اصلاح شود.
ادامه عملکرد این شورا با این منوال دیگر به صلاح سینمای ایران نیست. اینکه ما در هفته فقط دو ساعت جلسه برگزار کنیم و در این جلسه برای اکران سینمای ایران تصمیم بگیریم، مشکلی از سینمای ایران حل نمی‌کند».
او ادامه می‌دهد: «شورای صنفی نمایش زمانی تشکیل شد که تعداد پردیس‌ها بسیار کمتر از امروز بود و هر سینما نیز فقط یک سالن نمایش داشت، ولی امروز شاهد هستیم با وجود اینکه بسیاری از سینما‌ها به پردیس سینمایی تبدیل شده و هرکدام از این پردیس‌ها حداقل پنج سالن و برخی از آن‌ها نیز تا ١٢ سالن را طراحی کردند که هر سالن نماینده یک سینمای مستقل است، همچنان و با وجود پیشرفت در ساخت سالن‌های سینمایی، ساختار شورای صنفی نمایش مانند سینماهای تک‌سالنه است.
به همین دلیل امروز ما به یک شورای صنفی چابک‌تر نیاز داریم که با حضور کارشناسان و کارگروه‌های حرفه‌ای فعالیت کنند و بتوانند هم‌زمان با تکنولوژی روز فعالیت کنند».
پوران درخشنده، کارگردان «زیر سقف دودی»، هم در آستانه اکران فیلمش اعتراض مشابهی کرده و به ایسنا گفته بود: «برایم بسیار باعث تعجب است که فیلم «زیر سقف دودی» که قرار بود عید فطر اکران شود و تاکنون در همه خبر‌ها این مسئله اعلام شده بود، به ناگهان از هفته آینده به سینما‌ها می‌آید. نمی‌دانم چرا باید چنین جریانی خاص وجود داشته باشد، چون به نظر می‌رسد انگار دارند اکران فیلم‌ها را می‌چینند».
«فراری» علیرضا داودنژاد، «پشت دیوار سکوت» مسعود جعفری‌جوزانی، «سوفی و دیوانه» مهدی کرم‌پور، «سدمعبر» محسن قرایی، «بدون تاریخ، بدون امضا» وحید جلیلوند، «اسرافیل» آیدا پناهنده، «کوپال» کاظم ملایی، «مادری» رقیه توکلی، «چراغ‌های ناتمام» مصطفی سلطانی، «ماه‌گرفتگی» سید‌مسعود اطیابی، «کمدی انسانی» محمد‌هادی کریمی و «پشت دروازه بهشت» علی نوری‌اسکویی ازجمله فیلم‌هایی هستند که در صف اکران مانده‌اند و در فرصت کوتاه باقی‌مانده تا جشنواره فیلم فجر، برخی از آن‌ها به اکران خواهد رسید و برخی دیگر از این فیلم‌ها به فهرست فیلم‌های اکران‌نشده سال آینده خواهد پیوست تا این صف عظیم‌تر از قبل شده و بحران اکران فیلم‌ها، شکل جدی‌تری به خود بگیرد.
این در حالی است اکران فیلم‌هایی که به‌تازگی فیلم‌برداری آن‌ها به پایان رسیده و صحبت از اکران زودهنگام آن‌ها در ماه‌های جاری است، نیز انتقادهای بسیاری را به همراه دارد؛ به‌ویژه اینکه این فیلم‌ها کمدی هستند و به نظر می‌رسد با توجه به پرمخاطب‌بودن این فیلم‌ها، اتفاق خوبی برای سینماداران محسوب می‌شود و می‌تواند بار دیگر رونق را به سینما‌ها برگرداند.
اما نکته‌ای که دراینمیان فراموش می‌شود، اکران عادلانه و فرصت دیده‌شدن یکسان برای تمام آثار سینمای ایران است و دراینمیان شورای صنفی نمایش بیشترین سهم را در پاسخ‌گویی به معترضان اکران سینما‌ها دارد.
هر فیلمی که ساخته شد، باید اکران شود؟!
سینمای ایران در زمینه تولید فیلم در دنیا در رتبه دهم یا یازدهم قرار دارد، درحالی‌که از نظر تعداد سالن‌های سینما رتبه آن ١٣٠ است! قطعا در چنین وضعیتی منطقی نیست هر فیلمی که تولید می‌شود وارد چرخه اکران شود.
به گفته علی سرتیپی، مدیرعامل مؤسسه فیلمیران، حتی در کشورهایی که چهار، پنج هزار سالن سینما دارند، این‌طور نیست که هر فیلمی که ساخته شد، اکران شود و برخی از این تولیدات از طریق ویدئو یا تلویزیون پخش می‌شوند.
به گواه بسیاری از کارشناسان و اهالی سینما، تعداد فیلم‌های ساخته‌شده در سال بیش از ظرفیت سالن‌هایی است که قرار است پس از مدتی فیلم‌ها را اکران کنند. نبود ظرفیت مناسب در زمان اکران، چالش بزرگی پیش‌ِروی صاحبان آثار سینمایی است.
تعداد قابل‌توجهی فیلم‌ساز اول، هرساله به چرخه ساخت فیلم اضافه می‌شوند و شاید بخشی از برایند کار آن‌ها در جشنواره فیلم فجر نمود بیرونی پیدا کند و برخی دیگر در صف طویل اکران منتظر فرصتی برای دیده‌شدن می‌مانند و نبود برنامه‌ریزی مناسب برای اکران فیلم‌هایی که هر یک خواستار زمان‌بندی مناسب برای اکران هستند، قطعا یکی از چالش‌های اصلی شورای صنفی نمایش و پاشنه‌آشیل آن محسوب می‌شود.
چیزی تا برگزاری جشنواره فیلم فجر و آغاز ماراتن دیگری برای برنامه‌ریزی درباره اکران‌های سال آینده سینمای ایران باقی نمانده است. این در حالی است که تعداد فیلم‌هایی که از سال‌ها پیش هنوز فرصت اکران پیدا نکرده‌اند هم کم نیست و با وجود این شرایط باید راه‌حلی برای این موضوع پیدا کرد.
۰
