جوک‌های زلزله

فرادید | از وقتی دنیای مجازی پایش به زندگی مردم باز شد دنیای آدم‌ها تغییر بزرگی کرد. دیگر هیچ حادثه‌ای از چشم ریز بین مردم دور نماند، دیگر اتفاقات در سرتاسر دنیا بدون اطلاع رسانی از یاد نرفت و دیگر همه از همه چیز خبر دار شدند.

به گزارش فرادید؛ در این راستا مردم ایران به جوک پراکنی و ساخت تصاویر طنز آمیز در پس هر حادثه‌ای شهرت خوبی دارند. این شوخی‌ها و طبع طناز مردم ایران که معلوم نیست قبل از حضور دنیای مجازی در کدام لایه ذهنشان مدفون شده بود سر باز کرده و حالا به لطف بلایای طبیعی یا هر حادثه غیر منتظره‌ای انبوهی از جوک و نثر طنز آمیز بین مردم دست به دست می‌چرخد.

خیلی‌ها این اعمال را تقبیح می‌کنند و معتقدند نباید با احساسات مردم در شرایط ناخوشایند بازی کرد. اما برخی دیگر اعتقاد دارند شوخی کردن در شرایط حساس شاید بتواند بار مصیبت را کم کند. به طور کلی نمی‌توان نگاه کارشناسانه‌ای به این موضوع داشت چرا واقعا رفتار این افراد در این شرایط قابل توجیه نیست. اما در مجموع به نظر می‌رسد زمانی که حادثه‌ای آن هم نوع بلایای طبیعی و غیر قابل پیش بینی رخ می‌دهد بهترین کار نجات جان خود و اطرافیان است و می‌توان ساختن جوک و تمسخر کردن را به وقت دیگری موکول کرد.

شبکه‌های مجازی
بعد از دوران درخشش فیس بوک و اینستاگرام حالا توئیتر با رتبه‌ای بالا در کار خبر رسانی به مردم مشغول به کار است. توئیتر به دلیل فضای کار با کلمات به افراد اجازه می‌دهد هر چه دوست دارند بنویسند و منتشر کنند. در پی حوادث اخیر و زلزله‌های پشت سرهم در کشور بار این شبکه اجتماعی بسیار سنگین شد. دقیقا از لحظه اول وقوع هر حادثه‌ای پشت سر هم جملات طنز آلود مردم روانه خط اینترنت می‌شود.

#زلزله تهران
وقتی زلزله در کرج و ملارد اتفاق افتاد و تهران را به وضوح لرزاند پیش بینی می‌شد که شبکه‌های اجتماعی از بار جوک سازی مردم منفجر شود. روانشناسان اجتماعی معتقدند که ساختن جوک و شوخی یکی از راه‌هایی است که افراد برای فرار از ترس و شوکه شدن پیدا می‌کنند. از آنجایی که زلزله هفته گذشته تهران درست یک شب قبل از یلدا و در اوج بحران آلودگی هوا آمد باعث پدید آمدن جوک‌های چندگانه شد.

یکی از کاربران توییتر نوشته است: مردم بدبخت تهران نه از ترس زلزله میتونن برن تو خونشون بخوابن نه از ترس آلودگی میتونن بیرون بخوابن.
کاربر دیگری در اعتراض به آلودگی هوا و همزمانی آن با زلزله نوشته است: ‏فکر میکردیم از آلودگی زودتر بمیریم. زلزله سورپرایزمون کرد.

شوخی‌ها به یلدا هم رسید، فردی نوشت: من که امشب انارو هندونه هارو میخورم معلوم نیست فردا باشم یا نه.
دیگری نوشته است: ولی فردا میتونیم به بهونه اینکه تا صبح بیدار بودیم از ترس زلزله شرکت نریم!
کاربر دیگری توییت کرده است: ما الان یه ربعه توی خیابونیم هنوز نه پتو دادن نه کانکس!

البته که این شوخی‌ها تمامی نداشت و شب گذشته با تکرار زلزله در تهران ادامه پیدا کرد.

کاربران توئیتر دیشب نوشتند:
قدیما مردم داشتن زندگی میکردن وسطش یه زلزله‌ای هم میومد الان جوری شده که داره مرتب زلزله میاد وسطش مردم وقت کنن زندگی هم میکنن...
‏تو دفترچه راهنما ایران نوشته هر چند وقت یکبار خوب تکان دهید!

‏زلزله صبحا میخوابه، شبا میاد کارشو میکنه اون وقت ما صبحا بیدار میشیم میریم سرکار تایم کاریه زلزله از ما بهتره.

‏ولی شبا قبل خواب یکم مرگ موش به بدنتون بمالید. حادثه خبر نمیکنه. (روز قبل خبری در رابطه با حضور ۷۰ میلیون موش زنده خوار در زیر زمین‌های تهران آمد که در صورت زلزله همه به سطح خیابان‌ها خواهند آمد.)
بهترین جا براى پناه گرفتن تو زلزله یخچاله. هم امنه هم غذا هست:)))

دوستان تا اطلاع ثانوی دعا نکنید. مثل اینکه خط‌ها خرابه دعا‌هایی که واسه باد و بارون کردید بعنوان زلزله تو سامانه آسمان ثبت شده.
من واسه محکم کاری ٨ لیتر بنزینم خودم خوردم. (شلوغی پمپ بنزین‌ها بلافاصله بعد از زلزله برای برخی خنده دار بود.) ‏بابا مگه بنزین میخورین که تا زلزله میاد حمله می‌کنین به پمپ بنزین؟

من یه ماهى دارم این همیشه هشت ثانیه زودتر زلزله رو متوجه میشه ولى چهار ثانیه بعدش یادش میره واسه همین واکنشی نشون نمیده.
‏با این وضع زلزله‌های متوالی باید از فردا بعد از اخبار ٢٠:٣٠ تو تلوزیون پخش کنن: همه جان و تنم گُسلم، گُسلم، گُسلم، گُسلم؟!

زلزله قبلی ساعت ۱۱ بود این دفعه‌ای ساعت ۱ آلارم موبایلاتون علی الحساب رو ۳ تنظیم کنید.
‏قشنگ معلومه زلزله‌ها عصر می‌خوان بیان، تو ترافیک همت می‌مونن.

‏سیکل این یه هفته تو تهران اینجوریه که زلزله میاد ملت هجوم میبرن بنزین میزنن هوا آلوده میشه بعد بارون میاد و دوباره ‎زلزله میشه....://
‏به شدت مواظب تخم مرغ هاتون باشید و حدالامکان اونا رو نزدیک خودتون قرار بدید.

‏تو دستور العمل زلزله فک کنم نوشته سریعا از آپارتمان خارج شوید و با بقیه بچا تو پارک آهنگ دستم تو دست یااااوووره حامد همایون بذارید.
اینا که میرن تو خیابون و پمپ بنزین ترافیک درست میکنن دقیقا کجا میخوان برن نصف شبی؟ ماشین وقتی حرکت میکنه ضریب ایمنیش میره بالا یا چی؟ زلزله نمیکشتمون آخر، ولی دود ماشینای اینا چرا.

‏

ولی فکر کن بعد زلزله سگ‌های زنده یاب با موش‌های زنده خوار هم دست بشن، اونا زنده پیدا میکنن اینا میخورن یه درصدی هم به سگا میدن؛ و این داستان همچنان ادامه دارد. اما بهترین تویتی که در زمان زلزله رسید این بود:
‏«کار مفید در ایام زلزله؟

تک‌تک یا دسته‌جمعی، اقوام‌تون رو توجیه کنید که کانال اطلاع‌رسانی رسمی چیه و کدومه؛ و قانع‌شون کنید که حتی اگر بر حسب اتفاق، «پیش‌بینی» کسی درست دراومد، باز هم فقط اتفاقه. استرسی که برخی از اقوام به مدد گروه‌های تلگرامی به هم‌دیگه می‌دن، مرگ‌آوره.»

روزنامه ایران نوشت:
بازار داغ هشتگ روی خط زلزله
زلزله اخیر همانقدر که در فضای واقعی جامعه نمود داشت، کاربران فضای مجازی را نیز درگیر کرد و بسیاری با حضور در شبکه‌های اجتماعی مختلف بویژه توئیتر و اینستاگرام در قالب هشتگ‌هایی خاص، به این بلای طبیعی و موضوع‌های مرتبط با آن، واکنش نشان دادند.

از هشتگ‌های مورد استفاده برای زلزله ایلام و کرمانشاه می‌توان به #کنارتونیم، #زلزله، #ایران تسلیت، #کرمانشاه تسلیت، #ایلام تسلیت، #زلزله شوخی نیست و همچنین هشتگ‌های خارجی همچون earthquake#، #kermanshah، #kurdistan، #iran اشاره کرد.

اما کاربران در این هشتگ‌ها به چه موضوعی توجه داشتند و بیش از همه چه چیزی را توئیت کردند؟ یکی از هشتگ‌های مربوط به این بلای طبیعی که ترند شد، #زلزله است.

برخی کاربران در این هشتگ شروع به ارسال گیف، عکس و فیلم‌های آموزشی کردند تا به کاربران آموزش دهند که هنگام وقوع زلزله چه باید بکنند. این آموزش‌ها به چگونگی پناه گرفتن، فاصله گرفتن از محل حادثه و حتی امدادرسانی اختصاص داشت.

موضوع جالب توجه این است که این آموزش‌ها توسط شبکه‌های اجتماعی درحال انجام است که ازقضا بیشترین فشار هم روی آن‌ها برای بسته شدن وجود دارد و درحالی که در رسانه‌ها جای خالی چنین آموزش‌هایی بشدت احساس می‌شود و اگر هم آموزشی وجود داشته باشد به مانور‌های گاه و بیگاه خلاصه می‌شود، این شبکه‌های اجتماعی از کوچک‌ترین فرصت استفاده کرده و وظیفه اطلاع رسانی و آموزشی خود را به طور کامل انجام می‌دهند. سازمان انتقال خون هم با هشتگ #اهدای خون از دارندگان گروه خونی o منفی خواسته است که برای کمک به مناطق زلزله زده، خون اهدا کنند. این توئیت با استقبال بسیار کاربران مواجه شد.

زلزله شوخی نیست
البته گروهی از کاربران در چنین شرایطی هم دست از شوخ طبعی برنداشته و در پست‌های مختلف توئیتری، اینستاگرامی و... جوک یا جمله‌هایی طنزآمیز نوشته اند. برخی هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داده اند و به عنوان مثال دیروز یک کاربر توئیت کرد الان که خبر فوت و خسارت زیاد شده به نظرم دیگه درست نیست از زلزله جوک بسازیم... کار سختی نیست باور کنین... یا کاربر دیگری با هشتگ زلزله شوخی نیست، توئیت کرد: بعد حوادثی مانند سیل، زلزله و... یه لحظه خودتون یا خونواده تونو بذارین جای قربانی‌ها یا مصدومان و اون جوکی که قراره شما رو فرد بانمکی معرفی کنه پاک کنین یا در ذهنتون بهش بخندین.

کاربر دیگری هم در واکنش به شوخی بعضی کاربران با این اتفاق دردآور در هشتگ زلزله شوخی نیست، نوشت: بیایید به احترام جانباختگان عزیزمان، مزه نریزیم و هر توئیت مسخره و نمکی‌ای که راجع به زلزله باشه را حذف کرده و آن را ریتوئیت نکنیم. یک کاربر کرمانی هم که زخم خورده این بلای طبیعی است با مذمت ساختن جوک در چنین فضایی، توئیت کرده است: یک کرمانی می‌تونه زلزله رو درک کنه.

به هرحال این زلزله باز هم نشان داد که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند نقشی بزرگ در موقعیت‌های ویژه ایفا کنند و چه بسا با فرهنگ سازی مناسب، بتوان علاوه بر آموزش‌های مناسب، این شبکه‌ها را به محلی مناسب برای امداد و نجات در شرایط اضطراری تبدیل کرد.