چرا مرگ سیاه هنوز جان می‌گیرد؟

فرادید | حدود 50 سال از سفر اولین فضانورد به کره ماه می‌گذرد، اما آمریکایی‌ها هنوز نتوانسته‌اند از شر بیماری طاعون خلاص شوند. این بیماری در قرون وسطی جان بسیاری را در اروپا گرفت، اما هنوز در ایالات متحده وجود دارد.

به گزارش فرادید به نقل از بی‌بی‌سی انگلیسی، «مرگ سیاه» در قرن 14 میلادی جان حدود 50 میلیون نفر را در قاره‌های آفریقا، آسیا و اروپا گرفت. طاعون نیمی از جمعیت اروپا را با خود از بین برد.

طاعون که به مرگ سیاه مشهور است، به لندن نیز رفت. در سال 1665 میلادی، شیوع طاعون در لندن باعث کشته شدن حدود یک پنجم جمعیت این شهر شد. طاعون در قرن 19 به چین و هند نیز رفت و جان بیش از 12 میلیون نفر را نیز گرفت.

این بیماری اما به زباله‌دان تاریخ انداخته نشد.

طاعون همچنان در ماداگاسکار، جمهوری دموکراتیک کنگو و پرو وجود دارد. با این حال، جای تعجب دارد که چرا بیماری طاعون در ایالات متحده آمریکا وجود دارد و جان افراد را می‌گیرد! در سال جاری میلادی تاکنون 15 مورد طاعون در ایالات متحده دیده شده که در مقایسه با میانگین هفت نفر در سال، رشد فزاینده‌‎ای را نشان می‌دهد.

دنیل اِپستاین، عضو سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: «عامل بیماری طاعون، باکتری یرسینیا پستیس (Yersinia pestis) است که در سال 1900 میلادی توسط موش‌های سوار بر کشتی‌های بخار به ایالات متحده آمریکا برده شد.»

طاعون توسط کک‌ها از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند و در صورتی که مداوایی روی آن‌ها صورت نگیرد، انسان را از پای درخواهد آورد. نرخ مرگ و میر طاعون بین 30 تا 60 درصد است که اگر زود تشخیص داده شود با کمک آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است.

زمان ابتلا
بیشتر موارد در تابستان اتفاق می‌افتد، زیرا افراد زمان بیشتری را در خارج از خانه سپری می‌کنند. اپستاین می‌گوید: «توصیه ما این است که مراقب کک‌ها باشید و به لاشه حیوانات در محیط‌های طاعونی نزدیک نشوید.»

مقصود وی از آن محیط‌ها، ایالات نیومکزیکو، آریزونا، کالیفرنیا و کلرادو است. تمام موارد مشاهده شده در سال جاری میلادی در این مناطق دیده شده‌اند. این مناطق همگی در غرب نصف‌النهار ۱۰۰ درجه غربی قرار دارند که دکتر امش آدالیا، متخصص بیماری‌‎های مسری در دانشگاه پیتزبرگ، آن را «خط طاعون» می‌نامد.

آقای آدالیا می‌گوید: «سگ دشتی یا همان سنجاب مرغزار از مهمترین عوامل انتشار طاعون است که بیشتر در غرب نصف‌النهار ۱۰۰ درجه غربی یافت می‌شوند.» جغرافیا و آب و هوای این مناطق با طبیعت این حیوانات همخوانی داشته و همین مسئله باعث فراوانیِ آن‌ها در این غرب آمریکا شده‌ است. نکته دیگر این است که سگ دشتی نوعی «حیوان اجتماعی» بوده و با انسان رابطه خوبی دارد. به همین دلیل، آن‌ها می‌توانند سریع‌تر طاعون را گسترش دهند.


دکتر دنیل بوتکه، همه‌گیرشناسِ خدمات پارک ملی ایالات متحده، می‌گوید: «راسوی پاسیاه و وَشَق کانادایی دو مظنون دیگر هستند.» متخصصان می‌گوید که یکی از موانع ریشه‌کن کردنِ طاعون همین ذخایر جانوری است.

تنها بیماریِ انسانی که به طور کلی ریشه کن شده «آبله» است که آن هم در جانوران وجود ندارد. وضعیت بیماری فلج اطفال نیز به همین منوال است که سازمان بهداشت جهانی تمایل دارد آن را هم ریشه کن کند، اما این بیماری در سه کشور نیجریه، افغانستان و پاکستان وجود دارد. گفتنی است که بیماری به دلیل جنگ داخلی مجدد به سوریه بازگشته است.

اپستاین می‌گوید: «مادامی که جوندگان وجود خارجی دارند، طاعون هم وجود دارد.»

از طرف دیگر، پژوهشگران مرکز بهداشت حیات وحشِ ایالات متحده در راستای استفاده از واکسن‌های دهانی برای محافظت از راسوی پاسیاه و سگ دشتی با پارک‌ها همکاری کرده‌اند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که سگ دشتی به طعمه‌های بادام زمینی با طعم کره علاقه فراوانی دارد.

واکسن تزریقی برای راسوی پاسیاه تولید شده است. بنابراین ریشه کن کردن این بیماری در حیوانات نیز ممکن است که البته این کار را در پارک‌های ملیِ مشهور انجام داد.



به طور کلی می‌توان گفت که پژوهش‌‎های انجام شده در مورد این بیماری در وضعیت خوبی است. دانشمندان در جهت تشخیص و درمان بیماریِ طاعون تلاش‌های فراوانی را انجام داده‌اند.

اما این کار چه اهمیتی دارد؟ اپستاین می‌گوید که طاعون در دسته اول سلاح‌های بیولوژیکی یا میکروبی قرار دارد. میانگین هفت مورد طاعون در سال یک بحث است و احتمال جنگ بیولوژیکی، حتی در نقطه‌ای پرت، بحثی دیگر.