شکست قمار غرب روی چین

نیما صبوری | نشریه انگلیسی «اکونومیست» سرمقاله شماره این هفته خود را به وضعیت اقتصادی-سیاسی دولت چین و تقویت موقعیت رئیس‌جمهوری این کشور اختصاص داده است. به گزارش این نشریه، کشورهای غربی امید داشتند با گشودن درها به روی چین بتوانند غول کمونیسم را در این کشور به زانو درآورند.

درحالی‌که تاکنون این قمار غربی‌ها شکست خورده است. هفته گذشته مقدمات لازم برای تغییر نظام سیاسی چین از حکومت «اتوکراسی» - حکومت خودکامه‌ای که توسط یک نفر هدایت می‌شود - به دیکتاتوری فراهم شد.

در این رابطه شی جین‌پینگ - قدرتمندترین مرد جهان - قصد دارد با تغییر قانون اساسی این کشور تا آخر عمر رئیس‌جمهوری این کشور باقی بماند. گرچه شاید این امر تغییر بزرگی برای چینی‌ها نباشد - با توجه به رهبری بلندمدت رهبران کمونیست در گذشته - اما بیانگر شکست قمار ۲۵ ساله کشورهای غربی بر چین است.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دولت‌های غربی ورود چین - بزرگ‌ترین کشور کمونیست - را به اقتصاد جهانی خوش‌آمد گفتند. در آن زمان قدرت‌های غربی عقیده داشتند، دادن قدرت نهادی به چین در سازمان‌هایی نظیر «سازمان تجارت جهانی» موجب شکل‌گیری نظام قانون محور در این کشور پس از جنگ جهانی دوم خواهد شد. آنها معتقد بودند یکپارچگی اقتصادی موجب تحول چین در اقتصاد بازار می‌شود.

در واقع انتظار می‌رفت با افزایش ثروت چینی‌ها، مردم این کشور آزادی و حقوق دموکراتیک و حاکمیت قانون را طلب کنند.

به گزارش «اکونومیست» این دیدگاهی ارزشمند و بهتر از راهکار مقابله با چین بود، اما تاکنون نتیجه‌ای عکس داشته است. درحال حاضر چینی‌ها فراتر از تصور هر کسی ثروتمند شده‌اند. ۵ سال قبل زمانی که رئیس‌جمهوری جین‌پینگ سکان قدرت را در دست گرفت، گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت که او به قانون اساسی کشورش پایبند می‌ماند.

اتفاقات هفته گذشته اما ثابت کرد آن گمانه‌زنی‌ها توهمی بیش نبود. در واقع شی جین‌پینگ اقتصاد و سیاست چین را به سمت سرکوب و کنترل دولتی هدایت کرده است. برای مقابله با قدرت پرنفوذ چین، اما جوامع غربی باید تلاش کنند تا ارتباط بین بنیادهای مستقل - و حتی گروه‌های دانشجویی - و دولت مرکزی این کشور را روشن سازند. به‌علاوه به منظور مقابله با استفاده نادرست چین از قدرت اقتصادی، غربی‌ها باید بر سرمایه‌گذاری‌ شرکت‌های دولتی چین نظارت کنند.

طی چند ماه گذشته آمریکایی‌ها دیدارهای مقامات رسمی در «سازمان تجارت جهانی» را رد کرد‌ه‌اند. بر این اساس دولت ترامپ باید پایبندی خود را به تعهداتی که آمریکا نسبت به متحدان خود دارد، اثبات کند، آن هم با تجدیدنظر درخصوص عضویت در «پیمان دوسویه اقیانوس آرام (TPP)». همچنین برای مقابله با قدرت نظامی چین، آمریکایی‌ها باید در سیستم‌های تسلیحاتی جدید سرمایه‌گذاری کنند. البته به گزارش «اکونومیست»، نیازی نیست سرانجام رقابت میان ابرقدرت‌ها جنگ باشد.

اما تشنگی به قدرت رئیس‌جمهور شی‌جین‌پینگ، احتمال رخداد یک بی‌ثباتی‌ ویرانگر را افزایش داده است. یک روز ممکن است شی جین‌پینگ پیروزی خود را در بازپس‌گیری تایوان اعلام کند. در واقع قرار نبود نتیجه قمار غربی‌ها برسر چین ایجاد دیکتاتوری قدرتمند در این کشور باشد. اما به نظر می‌رسد پایان سیاست‌ دولت‌های غربی همین جا است.