چرا نورد استریم 2 جنجالی‌ترین پروژۀ انرژی جهان است؟

فرادید | خط لوله‌ها باید ایمن، قابل اطمینان و حوصله سربر باشند. اما خط لولۀ 9.5 میلیارد یورویی نورد استریم 2 که سال آینده ظرفیت انتقال گاز طبیعی از روسیه به آلمان را دو برابر خواهد کرد، پر از حاشیه و جنجال است. در هفته‌های اخیر این خط لولۀ 1200 کیلومتری از زیر دریا می‌گذرد، باعث کشمکش میان دونالد ترامپ، آنگلا مرکل و ولادیمیر پوتین شده است.

به گزارش فرادید به نقل از نیوزویک، این خط لوله سالهاست که به اختلاف میان اروپا و آمریکا و بین خود اروپایی‌ها دامن زده است. آلمان شدیداً از آن حمایت می‌کند. دانمارک قصد دارد تا مانع از گذشتن آن از آبهای سرزمینی خود شود. لهستان می‌گوید که ضدرقابتی است. اوکراین آن را یک حلقۀ طناب به دور گردنش قلمداد می‌کند. با این وجود، عملیات شروع شده و کارگران به زودی شروع به لوله‌گذاری در دریای بالتیک خواهند کرد. اما چرا این خط لوله به چنین مشکل ژئوپلتیکی بدل شده است؟ و آیا با وجود همۀ اینها به راه خود ادامه خواهد داد؟

اوکراین به صورت بالقوه، مهمترین محل اختلاف است. چرا که نورد استریم 2 به روسیه وزنۀ سنگین‌تری می‌دهد تا به اوکراین فشار بیاورد. بخش زیادی از گاز اروپا که از روسیه به اروپا می‌رود، از اوکراین می‌گذرد و "نفت‌وگاز"، شرکت گاز اوکراینی، سال گذشته 2.8 میلیارد دلار از آن درآمد داشت. این بخش مهمی از بودجۀ دولتی اوکراین محسوب می‌شود. پس از ضمیمه شدن کریمه به روسیه در سال 2014، گازپروم، غول انرژی روسی که از حمایت کرملین برخودار است، در تامین گاز اوکراین اخلال ایجاد کرد. اوکراین از این موضوع می‌ترسد که زمانی که نورد استریم 2 تکمیل شود، روسیه تامین گاز اروپا را مستقیماً از آلمان انجام دهد و درآمد اوکراین از ترانزیت قطع شده و اقتصاداین کشور فلج شود. کنگرۀ آمریکا در حمایت از اوکراین و برای تنبیه روسیه در مورد جدا کردن کریمه، تهدید کرده است که طرف‌هایی را که در خط لولۀ نورد استریم نقش داشته باشند، تحریم می‌کند. اتحادیۀ اروپا مشغول گفتگو با روسیه و اوکراین است تا حقوق طرفین رعایت شود. اما زمانی که ساخت خط لوله آغاز شود، متوقف کردن آن بسیار سخت‌تر خواهد شد و پوتین دلیل کمتری خواهد داشت تا با اوکراین راه بیاید.

دولت اوباما، در تلاش برای منزوی کردن پوتین، بدرستی هشدار می‌داد که نورداستریم بیش از پیش اروپا را به گاز روسیه وابسته خواهد کرد و اوکراین را منزوی. روسیه در مقابل، استدلال می‌کرد که دلسوزی آمریکا برای اوکراین اشک تمساح است و آمریکا می‌خواهد مانع این توافق شود تا در عوض خودش گاز طبیعی مایع‌شده (ال ان جی) بیشتری به اروپا بفروشد. ترامپ زمین را به نفع روسیه تغییر داده است. او ماه گذشته در اروپا، آلمان را به خاطر حمایت از خط لولۀ نورد استریم سرزنش کرد، و سپس بر این واقعیت تجاری که آمریکا می‌خواهد ال‌ان‌جی بیشتری به اروپا بفروشد و با گاز روسیه رقابت کند، صحه گذاشت. اما یک چراغ سبز برزگ هم نشان داد: اینکه دولت ترامپ اصراری ندارد که از بزرگترین سلاحش برای متوقف کردن خط لوله، یعنی تحریم‌ها، استفاده کند.

بنابراین، آیا خط لوله نورد استریم 2، پیش خواهد رفت؟ در نبود تحریم‌ها، احتمالاً بله. کنسرسیومی که سرمایه‌گذار پروژه است، شامل پازپروم و یونیپر و وینترشال آلمان، او ام وی اتریش، انژی فرانسه، و رویال داچ شل غول نفتی انگلیس و هلند می‌شود. غول‌های صنعتی آلمان، نظیر BASF، این خط لوله را برای تامین مطمئن گاز و رقابت با رقبای آمریکایی ضروری می‌دانند؛ هر چه باشد گاز خط لوله‌ای ارزانتر از ال ان جی است. اما اگر خط لوله اجرایی شود، تنها اوکراین نیست که زیر تیغ روسیه می‌رود، اروپا نیز به گاز و خط لوله‌های روسیه وابسته‌تر می‌شود، آن هم در زمانی که منابع خود روسیه روز به روز خالی‌تر می‌شوند. آلمان اما هنوز واقعیت را نپذیرفته است.