یک مناظره داغ درباره حجاب

برگزارکننده مناظره، بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی تهران بود و روی بیلبورد آن به غیر از آرم بسیج دانشجویی، نماد دختران موسوم به دختران خیابان انقلاب و یکی از تصاویر معروف آن‌ها نیز به چشم می‌خورد؛ تصویری که در آن یک مأمور در حال هل‌دادن دختری است که روی پست برق خیابان انقلاب رفته و روسری خود را روی تکه چوبی گرفته بود. پروانه سلحشوری در ابتدای این مناظره، گفت: با پوشش ولنگاری کاملا مخالفم، اما معتقدم اگر بر محتوای دین کار شود و سیاست‌گذاری‌ها بر اساس آن صورت گیرد، اصلا نیازی به اجبار نیست.

در ادامه، فرشته روح‌افزا با بیان اینکه با سیاسی‌کردن موضوع حجاب کاملا مخالفم، گفت: وقتی کار فرهنگی تحت‌الشعاع سیاست قرار می‌گیرد، کار فرهنگی به طور کامل از بین می‌رود. اگر کار فرهنگی مانند حجاب را به سیاست بکشانیم، بی‌شک استفاده ابزاری از ذهن، فکر و اندیشه افراد شده و در حقیقت سوءاستفاده و تجاوز به حقوق بشر است و متأسفانه صداوسیما در برخی موارد از این آب گل‌آلود ماهی گرفته و معتقدم که در هر دو جناح چپ و راست از این سوءاستفاده‌ها از حجاب کم نشده است و تحت عنوان حقوق زنان جلو آمده و به مقاصد سیاسی خود رسیده‌اند.

وی با بیان اینکه حجاب با ذات انسان عجین است، گفت: من با کلمه حجاب اجباری مخالفم. اگر حجاب اجبار است، قرآن آن را اجبار کرده است. کشور ما جمهوری اسلامی است و این اصول بر اساس قرآن است. سلحشوری در پاسخ به روح‌افزا تصریح کرد: آیا برای کسی که نماز نمی‌خواند و روزه نمی‌گیرد گشت ارشاد می‌گذاریم؟ حجاب از ابتدا به‌عنوان یک امر سیاسی مطرح شده است نه فرهنگی، همین امر باعث شده که کنترل بر انسان صورت گیرد، درحالی‌که وظیفه کنترل در دست خداست و هیچ‌کس غیر از خدا نمی‌تواند انسان را کنترل کند. سپس روح‌افزا در پاسخ خاطرنشان کرد: حجاب پدیده‌ای اجتماعی است، درحالی‌که روزه و نماز امری فردی است. بنای عالم بر این است که اشتباهات و خطا‌های مردم پوشیده شود. کسی حق ندارد به خلوت کسی ورود کند، اما در اجتماع قانون تصمیم می‌گیرد.

او ادامه داد: چرا در بخشنامه‌ای به بیمارستان‌های خصوصی اعلام شده است پرستاران باید با آرایش باشند. من از شما به‌عنوان یک نماینده مجلس تقاضا می‌کنم در این خصوص از وزیر سؤال کنید. در گذشته در معاونت امور بانوان جلساتی درخصوص زنان تن‌فروش برگزار می‌شد و اعلام کردند که این زنان کارگر جنسی هستند. اکثر فیلم‌هایی که در خارج از کشور نیز جایزه می‌گیرد درباره زنان تن‌فروش است، مگر چند درصد از زنان ما این‌گونه هستند؟

سلحشوری در پاسخ به روح‌افزا خاطرنشان کرد: ما برای اینکه می‌خواستیم جامعه‌مان را اسلامی کنیم یکی از مظاهر آن را حجاب تعریف کردیم، اما نتوانستیم حجاب را به جوانانمان معرفی کنیم. در کشور ترکیه هرساله به آمار زنان باحجاب افزوده می‌شود. حتی در کشور‌های غیرمسلمان هم گرایش به اسلام زیاد است، اما ما در ظاهر حجاب را ترویج کردیم و در باطن هیچ اقدامی نکردیم. وی ادامه داد: آیا اخلاق‌مداری، دروغ‌نگفتن و ده‌ها صفات دیگری که فرد باایمان را از فرد بدون‌ایمان متمایز می‌کند یک امر اجتماعی نیست؟ آیا فساد یک امر اجتماعی نیست؟

روح‌افزا در پاسخ به سلحشوری گفت: در جامعه ما فساد وجود دارد، اما نباید حجاب را فدای این اشتباهات کنیم. نمی‌توان جامعه را رها کرد. وی ادامه داد: مجلس، دولت و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی هیچ کاری انجام نداده‌اند، فرمایشی کتاب نوشته می‌شود، اما کاری که بر اساس پژوهش باشد و بینش افراد را بالا ببرد انجام نمی‌شود. سلحشوری در پاسخ گفت: واژه بی‌عفتی کلمه مناسبی نیست و باید در هنگام ادای آن دقت لازم را داشته باشیم.

من باز هم تأکید می‌کنم باید به یک فهم مشترک برسیم و پایه‌های یک فهم مشترک برای دیندارشدن یک جامعه را ایجاد کنیم. ظاهر جامعه را دیندار کرده‌ایم، اما باطن آن دیندار نیست. روح‌افزا در ادامه با اشاره به برگزاری جلساتی درخصوص ازدواج سفید گفت: متأسفانه ازدواج سفید را ترویج می‌دهند و برای آن همایش برگزار می‌کنند، در مجلس هم برای مقابله هیچ اقدامی صورت نمی‌گیرد.

سلحشوری پاسخ داد: بحث آسیب‌شناسی ازدواج سفید را باید به عنوان یک پدیده نوظهور در نظر بگیریم؛ کسی این پدیده نوظهور را ترویج نمی‌کند، بلکه آن را به عنوان یک آسیب بررسی می‌کنند. قطعا در ازدواج سفید یک رابطه عاطفی برقرار می‌شود و زن بیشترین آسیب را در این رابطه می‌بیند. وی ادامه داد: صداوسیما و دیگر نهاد‌های فرهنگی بودجه‌های میلیاردی دریافت می‌کنند، اما هیچ‌گاه در زمینه حجاب موفق نبوده‌اند.

ما باید بپذیریم در سیاست‌گذاری‌هایی که در گذشته انجام شده است، موفق نبوده‌ایم. حوزه علمیه دو هزار میلیارد تومان بودجه می‌گیرد، اما چرا نتوانسته جوان مسلمان معتقد به حجاب را تربیت کند. او خطاب به روح‌افزا گفت: شما قدرتمندترین نهاد هستید، نه زنانی که در مجلس هستند و نه زنانی که در قوه مجریه فعالیت می‌کنند، در مقابل قدرت شما در شورای عالی فرهنگی و اجتماعی قدرتی ندارند. وی گفت: ما در مجلس مخالف ازدواج دختران ۹ سال و هشت سال با اذن پدر هستیم چراکه دوسوم دختران در ازدواج‌هایی که در این سنین انجام می‌شود به بیماری سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند. همچنین این ازدواج‌ها باعث کودک‌همسری و کودک‌بیوه‌گی می‌شود. ما ازدواج زیر ۱۳ سال را ممنوع کردیم، اما ازدواج بین ۱۶ تا ۱۷ سال به اذن پدر انجام می‌شود و حداقل سن ازدواج را ۱۶ سال تعیین کردیم. من به فکر کودکان این مملکت هستم و کار به گرایش سیاسی که مملکت را نابود می‌کند، ندارم.

روح‌افزا گفت: آمار دختران فراری که به علت رابطه با یک پسر از منزل فرار می‌کنند، بالاست. وقتی سن ازدواج بالا می‌رود دختر ۱۳ - ۱۴ ساله‌ای که می‌خواهد، ازدواج کند، نمی‌تواند و فرار می‌کند و می‌آید به تهران و تن‌فروشی می‌کند. البته من با ازدواج کودکان نیز موافق نیستم، اما برای ازدواج اجباری و اذن پدر، شما قانون بگذارید. سلحشور در پاسخ به وی گفت: ۴۵ هزار کودک زیر ۱۳ سال داریم که در کشور ازدواج کرده اند؛ این کودکان به میل خودشان ازدواج نمی‌کنند بلکه به اجبار پدر تن به ازدواج می‌دهند. روح‌افزا در پاسخ گفت: قطعا آمار دختران فراری بین ۱۳ تا ۱۶ سال نیز از آمار ازدواج کودکان زیر ۱۳ بیشتر است. ما ۲۰ میلیون جوان در انتظار ازدواج داریم؛ چرا قانون تسهیل ازدواج را نمی‌گذاریم؟

سلحشوری پاسخ داد: من هم به شدت با افزایش میانگین سن ازدواج مخالفم و موافق دیرازدواج‌کردن نیستم و باید میانگین سن ازدواج در کشور کاهش پیدا کند، اما اگر حتی به فکر جمعیت هستیم، باید در اینجا کاری بکنیم؛ چراکه کودک‌همسری واقعا باعث می‌شود که یا بچه از بین برود یا مادر. روح‌افزا در پاسخ گفت: باید قوانینی را بگذارید که برای همه منفعت داشته باشد، نه اینکه قانون را طوری تعیین کنید که عده‌ای نادیده گرفته شوند. من به عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز انتقاد دارم چراکه اگر درست عمل کرده بود، اوضاع فرهنگی ما این‌گونه نبود. به گزارش ایلنا در بخش دیگری از این مناظره معاونت زنان در شورای انقلاب فرهنگی گفت: در حال حاضر در زمینه حجاب با افول روبه‌رو هستیم و قطعا این افول بیشتر خواهد شد.

فرشته روح‌افزا، معاونت زنان در شورای انقلاب فرهنگی، در پاسخ به این سؤال که آیا در حال حاضر حجاب در کشور یک ارزش تلقی می‌شود؟ گفت: نمی‌توانم درخصوص همه آحاد جامعه اظهارنظر کنم، چراکه آحاد جامعه شامل جوانان، میان‌سالان، افراد مسن، فرهیختگان، دانشگاهیان، کم‌سوادان و بی‌سوادان و... در کشور می‌شوند و نمی‌توان درخصوص همه این افراد اظهارنظر کرد، اما باید بگویم در برخی از آحاد جامعه حجاب ارزش است، اما برای برخی افراد دیگر مانند سلبریتی‌ها حجاب قابل قبول نیست.

وی با اشاره به پژوهشی که اخیرا از طریق مرکز پژوهش‌های مجلس درخصوص حجاب انجام شده، گفت‌: آن چیزی که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرد، در واقع برخی از پژوهشی بود که در شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۹۱ انجام شده بود و مرکز پژوهش‌ها بخشی از آن را منتشر کرد و در واقع یک پایان‌نامه پژوهشی بود. معاونت زنان در شورای انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: معتقدم اگر درست عمل کرده بودیم، این مقدار بی‌حجابی که در حال حاضر در جامعه با آن روبه‌رو هستیم، وجود نداشت، چراکه مردم ما فرهیخته‌اند و بهترین را انتخاب می‌کنند. او همچنین درباره اینکه آیا بعد از ۴۰ سال توانسته‌ایم زنان و دختران را به باور حجاب برسانیم؟ گفت: حقیقت این است که دستگاه‌های مختلف در این زمینه به‌درستی عمل نکرده‌اند؛ چراکه اگر این‌گونه بود، بیشتر بچه‌های ما به پوشش و رفتار حیامدارانه مجهز بودند. هیچ دستگاهی در این جامعه کار ایجابی نکرده و فقط نیروی انتظامی به وظیفه خود عمل کرده و کار سلبی می‌کند که خروجی آن نیز خوب نبوده است. معتقدم به هیچ موجودی نمی‌توان زور گفت: چه برسد به انسان.

یک مناظره داغ درباره حجاب
او با بیان اینکه پیامبر همیشه منطقی صحبت می‌کردند، خاطرنشان کرد: در این سال‌ها هیچ کار مفیدی نشده و حتی یک فیلم، تئاتر، کتاب یا کلیپ درباره حجاب ساخته نشده است. سخنرانی‌هایی برگزار شده، اما کافی نبوده است. متأسفانه سیاست‌گذاری‌ها نیز بجا نبوده و در جهت عکس عمل کرده است و از‌آنجایی‌که به‌درستی عمل نکرده‌ایم، همین مقدار دختر باحجابی که در جامعه می‌بینیم، فقط باید سپاسگزار باشیم. روح‌افزا درباره پیش‌بینی‌اش از وضعیت حجاب در آینده گفت: اگر با این روال پیش برویم و با این مدل قدم برداریم، قطعا در این زمینه افت خواهیم کرد؛ چراکه در‌حال‌حاضر درباره حجاب با افول روبه‌رو هستیم، اما قطعا این افول بیشتر خواهد شد.

او با بیان اینکه در سال‌های گذشته حجاب افول داشته، اما شتابی در آن دیده نمی‌شود، گفت: در‌حال‌حاضر حجاب با شتاب در حال افول است؛ البته مؤلفه‌های دیگری نیز تأثیرگذار است. مثلا اشتغال، تحصیلات، موضوعات اقتصادی و اجتماعی که در جامعه با آن روبه‌رو هستیم نیز بر افت حجاب تأثیر مستقیم دارد و این شتاب را بیشتر می‌کند. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در بخش دیگری از مناظره در سخنانی گفت: متأسفانه آموزه‌هایی که در سال‌های اخیر آموزش داده شده، آن‌طور نبوده که دختران جوان را به حجاب جذب کند.

سلحشوری افزود: مبحث حجاب از مسائل پرچالش بعد از انقلاب است و درباره اینکه چه تعداد از آحاد جامعه حجاب را به‌عنوان یک ارزش می‌پذیرند، باید تحقیقات به‌صورت کلان در جامعه انجام شود، اما معتقدم که در‌حال‌حاضر حجاب به‌عنوان یک ارزش در جامعه محسوب می‌شود و بیشتر مردم ایران به حجاب معتقدند و آن را باور دارند، اما از همان اوایل انقلاب و از زمانی که حجاب به‌عنوان قانون اجباری مطرح شد، اعتراض به حجاب اجباری وجود داشت و در‌حال‌حاضر نیز دوباره این اعتراضات شکل گرفته است. او با بیان اینکه معتقدم الزاما چادر پوشش کامل و برتر نیست، گفت: به نظر من آنچه در آیین ما درباره حجاب آمده است، می‌تواند تعریف کاملی از حجاب باشد. حجاب زنان مالزی را ببینید؛ آن‌قدر پوشش آن‌ها کامل است و رنگ‌های متنوع دارد در‌حالی‌که در این کشور حجاب اجباری نیست، اما در کشور ما که حجاب اجباری است، حتی برخی دختران با پوشش چادر نیز چنان آرایش دارند که حجاب را زیر سؤال می‌برند و همه این‌ها نشان‌دهنده این است که ما به‌خوبی عمل نکرده‌ایم و نه‌تن‌ها باعث جذب جوانان نشدیم بلکه باعث گریز آن‌ها از باور‌ها و اعتقاداتشان شده‌ایم و درحال‌حاضر همه قبول داریم که جوانان دین‌گریز شده‌اند.

او درباره پیش‌بینی‌اش از وضعیت حجاب در آینده جامعه ایران گفت: من به‌شدت با این تفکر که زن را به‌عنوان شیطانی در جامعه معرفی می‌کند که در جهت فریب مرد قدم برمی‌دارد، مخالفم. براساس آیه قرآن مردان موجوداتی هستند که ممکن است زنان را آزار دهند. اگر دختران نیاز عاطفی به جنس مخالف دارند، باعث نمی‌شود که بی‌حجاب شوند؛ برعکس دخترانی که پوشش بهتری دارند در رابطه با جنس مخالف نیز موفق‌ترند.