ترامپ لاتین و چرخش برزیـل بـه راسـت

درست چهار ماه پیش بود که خائر بولسونارو، رئیس‌جمهور جدید برزیل، برای زنده ماندن و زندگی تقلا می‌کرد چراکه در حین رقابت‌های انتخاباتی با ضربات چاقو از پهلو مورد حمله قرار گرفت.

اما اکنون او پس از بهبودی، رئیس‌جمهور برزیل شده است. «ارنستو لاندونو»، گزارشگر نیویورک‌تایمز در گزارش یکم ژانویه ۲۰۱۹ می‌نویسد او در سپهر سیاسی برزیل به راست افراطی تعلق دارد.

در حقیقت او موجب دگرگونی در فضای سیاسی کشورش شد. سخنان او در روز تحلیف ریاست‌جمهوری در روز سه‌شنبه ۱۱ دی ماه این دگرگونی سیاسی را به وضوح نشان داد.

وقتی درحال عبور از میان جمعیت و رفتن به سوی کنگره برای ادای سخنرانی و برگزاری مراسم تحلیف بود، نیرو‌های امنیتی همه جوره او را در پوشش داشتند تا مبادا بار دیگر مورد سوء قصد قرار گیرد. او سوار بر رولزرویسی روباز و عتیقه به سوی کنگره رفت. بولسونارو که پرچم کشورش را به اهتزاز در آورده بود در سخنرانی خود ادعا کرد که برزیل را «از سوسیالیسم رها خواهد کرد.»

او در سخنانش در کنگره گفت که برای ریشه‌کن کردن فساد، جنایت و سوءمدیریت به عزم ملی نیازمند است. او که پیش‌تر ارتشی بوده و چپ‌ها را از قدرت کنار زده، گفته که می‌خواهد کشور را از ایدئولوژی خلاص کند.

رئیس‌جمهوری جدید برزیل متهم است که فردی نژادپرست، همجنس‌گراستیز و زن‌ستیز است. او این صفات را نمی‌پذیرد. اما برای منتقدان کافی است که او را فردی نامناسب برای رهبری کشور بدانند. در انتخاباتی که ۲۸ اکتبر برگزار شد، او توانست فرناندو حداد، نامزد چپ‌ها را با فاصله شکست دهد.

بولسونارو به کنگره کشورش گفت که برزیل دوباره کشوری می‌شود که هیچ ایدئولوژی در آنجا ندارد. او «نظم و پیشرفت» را دو عنصر لازم برای توسعه کشور‌ها خواند و از ارتش و پلیس حمایت کرد.

در زمینه اقتصاد هم بولسونارو گفت که تمهیدات جدیدی برای کاستن از بدهی ملی در پیش خواهد گرفت و بر سیاست بازار‌های باز تاکید کرد.

او که از حامیان آزادی حمل اسلحه است، در سخنرانی روز سه‌شنبه خود گفت که شهروندان خوب باید بتوانند از خود دفاع کنند. پیش‌تر در روز شنبه او توییتی کرده بود که در آن گفته بود فرمانی صادر می‌کند که بنا به آن شهروندانی که سابقه کیفری ندارند بتوانند سلاح بخرند.

عقاید و سیاست‌های رئیس‌جمهوری جدید برزیل به چشم رئیس‌جمهوری آمریکا خوش آمده، آن‌قدر که در توییتی به او بابت سخنرانی تحلیفش تبریک گفته و اعلام کرده که آمریکا با اوست.

اندکی بعد هم بولسونارو در پاسخ به رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد: «من واقعا از کلمات محبت‌آمیز شما تشکر می‌کنم. با یکدیگر و زیر سایه خداوند، موفقیت و رفاه را برای مردمان‌مان به ارمغان خواهیم آورد.»

وزیرخارجه دولت ترامپ هم در مراسم تحلیف حاضر بود. همین‌طور نخست‌وزیران اسرائیل و مجارستان و رئیس‌جمهوری پرتغال.

به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، متحدان دیرپای برزیل مانند کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه به این مراسم دعوت نشده بودند و این اثبات‌کننده همان دگرگونی سیاسی در برزیل است. بولسونارو گرچه خودش را فردی خارج از طبقه سیاستمداران معرفی می‌کرد، اما او هفت دوره در کنگره برزیل نماینده بوده است.

در دوره نمایندگی‌اش او حامی قوانین بسیاری در جهت منافع نظامیان بود. بعد از انتخابش به سمت ریاست‌جمهوری هم تا اکنون هفت نظامی سابق را برای پست‌های وزارت برگزیده است.

بولسونارو، ترامپ را «الگوی» خود خواند و وعده داده بود که به پیروی از آمریکا، سفارتخانه کشورش را از تل‌آویو به بیت‌المقدس منتقل می‌کند.

گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد روسای جمهوری برزیل و آمریکا دیدگاه‌ها، خلق‌و‌خوی و سبک و سیاق مشابهی با هم دارند. به همین دلیل، احتمال می‌رود روابط دو کشور در مسیر نزدیکی روزافزون قرار گیرد.

ارنستو لاندونو، گزارشگر نیویورک‌تایمز در بخش دیگری از گزارش خود می‌نویسد: پیوند‌های قوی‌تر میان برزیل و آمریکا یعنی همکاری بیشتر در مورد ونزوئلا که سوءمدیریت و تورم در آن موجب مهاجرت وسیع و تبعات امنیتی فراوان برای کشور‌های همسایه شده است. همچنین ایالات‌متحده با تکیه بر برزیل می‌تواند در مسیر کاهش نفوذ چین در آمریکای لاتین حرکت کند هرچند برزیل و چین مهم‌ترین شرکای تجاری یکدیگر هم هستند.