بیماریهای کودکی در سیاست
از یکسو نئوکانها و ترامپ معتقد به تکمدیریت آمریکا و جناح راست جدید اخباری در ایران که نهادگرایی و نهادسازی را قبول ندارند، در این طبقهبندی جای میگیرند. نقد لنین به این بیماری کودکی بسیار گویا است: «قبول نبرد در هنگامیکه این امر بهسود دشمن تمام خواهد شد، منطقی نیست».
کد خبر :
۶۶۵۰۳
بازدید :
۶۴۳
کمال اطهاری | بیماری کودکی چپروی باعث میشود رادیکالیسم مانند سرخک در حد زدن دانههای سرخی بر سطح اندیشه و عمل انسان بروز کند.
اما بیماری کودکی راستروی مانند زردزخم، بهصورت تاول، اندیشه و عمل بیمار را میپوشاند. هر دو این بیماریها واگیر دارند و راه تکامل بشر را پردرد و رنجتر میکنند؛ درحالیکه به نظر میرسد پیروان اندیشه چپ، در مقابل بیماری کودکی خود مصونیت یافته اند و دیگر سودای جهاندن جامعه را بهسوی آرمان خود -آنهم با زور و خودرأیی و ترور- در سر نمیپرورانند؛ بیماری کودکی راستروی هنوز در جهان بیداد میکند.
نمونههای آن جنگی است که نئوکانها با تقلب در خاورمیانه راه انداختند، پروراندهشدن داعش و ترورهای کور آن علیه مردم عادی، سیاستهای ضدانسانی ترامپ درباره مهاجران و بهدورانداختن برنامه حفظ محیط زیست، سربرآوردن فاشیسم نو در اروپا و...
با اینکه بیماری کودکی راستروی در گذشته نیز مسبب دو جنگ جهانی شده و بیماری کودکی چپروی هیچگاه در این حد مخرب نبوده است، بیماران راستروی همواره کوشیده اند بیماری خطرناک خود را زیر پوشش مقابله با چپ از چشم جامعه پنهان نگه دارند تا بتوانند جامعه را مانند خود بیمار کنند.
با اینکه بیماری کودکی راستروی در گذشته نیز مسبب دو جنگ جهانی شده و بیماری کودکی چپروی هیچگاه در این حد مخرب نبوده است، بیماران راستروی همواره کوشیده اند بیماری خطرناک خود را زیر پوشش مقابله با چپ از چشم جامعه پنهان نگه دارند تا بتوانند جامعه را مانند خود بیمار کنند.
گفتنی است تا افق قابل مشاهده تقابل دو اندیشه راست و چپ پایانپذیر به نظر نمیآید و در تاریخ اندیشه و در عمل هرکدام درسهایی آموزنده به دیگری دادهاند. بهجای استدلال و تحلیل شعار میدهند، بسیار خودداناپندار، متعصب و ناشکیبا هستند، و به قول انگلس ناشکیبایی شخصی خود را تئوریزه میکنند.
این عوارض در فاشیسم نو و کهنه، نتانیاهو، ترامپ، داعش و... و نیز بهویژه جناح اخباری راست سنتی ایران مشاهده میشود.
این بیماران دچار ثنویت مانوی هستند، آنها اعتقادی به حرکت جوهریه یا دیالکتیکی ندارند که در آن نیک و بد از بطن هم برمیآیند. محاسبات ذهنی آنها در حد محاسبه صفر و یک تقلیل یافته است، و تکامل جامعه و استعلای انسان را به معادلهای یکمجهولی تقلیل میدهند که راهحل آن را تنها خودشان میدانند.
این ثنویت، در برداشت و تعریف سطحی و قشری آنها از کاپیتالیسم و سوسیالیسم، روبنا و زیربنا، آمریکا و غیر آمریکا، بازار و برنامه، دولتی و خصوصی، اقتصاد و غیراقتصاد و... منعکس است. در ایران از آنهایی که مردمسالاری را غربی میدانند، تا آنهایی تراکمفروشی (مساوی قانونفروشی و رانتجویی) را رایج کردند، از این زمرهاند.
طنز تاریخ اینکه برای توجیه تراکمفروشی، دسته اول یا راست سنتی اخباری، به اصل تسلط مردم بر اموال خویش تمسک میجویند و اصول لاضرر و حق ارتفاق را بهدور میاندازند؛ اما دسته دوم، که میتوان به آنها راست جدید اخباری گفت، تراکمفروشی را عین عقلانیت اقتصادی دانسته و این اصل اقتصاد نوکلاسیک را که شکست بازار را درباره تخصیص بهینه زمین صادق میداند، به دور میاندازند.
مبتلایان به انواع بیماری کودکی، پیرو ابتلا به ثنویت مانوی، باورهای انتزاعی خود را جایگزین واقعیت میکنند. آنها معتقدند تنها یک مدل برتر در جهان وجود دارد و برای رسیدن به آن «نباید در ایستگاههای بین راه توقف کرد». به باور آنها شکاف بین وضع موجود با نظام مطلوب را نه میتوان با دو گام پیمود (چون منجر به سقوط در شکاف میشود) و نه میتوان روی آن پل ساخت بلکه باید از وضع موجود به مطلوب «جهید».
از یکسو نئوکانها و ترامپ معتقد به تکمدیریت آمریکا و جناح راست جدید اخباری در ایران که نهادگرایی و نهادسازی را قبول ندارند، در این طبقهبندی جای میگیرند. نقد لنین به این بیماری کودکی بسیار گویا است: «قبول نبرد در هنگامیکه این امر بهسود دشمن تمام خواهد شد، منطقی نیست».
در انتها برای درمان بیماریهای کودکی باید گفت: ما میتوانیم و موظفیم ساختمان (جامعه آرمانی) خود را نه با مصالح پندارآمیز خود و نه با مصالح انسانی که خود ما مخصوصا (ارادهگرایانه) ایجاد کردهایم بلکه با آن مصالحی آغاز کنیم که سرمایهداری برای ما به میراث گذاشته است. بیشک این کاری بسیار «دشوار» است، اما هر نوع شیوه برخورد دیگری نسبت به این وظیفه بهحدی سبکمغزانه است که حتی قابل بحث نیست. (در این راه) علم خواستار آن است که اولا تجربه کشورهای دیگر در نظر گرفته شود، ثانیا تمام نیروها، گروهها، احزاب و طبقات و تودههایی که در داخل یک کشور فعالیت میکنند، در نظر گرفته شوند.
۰