عقد ودیعه چیست و چه الزاماتی دارد؟

عقد ودیعه چیست و چه الزاماتی دارد؟

ودیعه به معنای امانت و سپردن به کار می‌رود و از لحاظ حقوقی عقد ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می‌سپارد تا برای او به صورت مجانی نگه دارد.

کد خبر : ۶۹۱۹۶
بازدید : ۱۳۹۴۴
عقد ودیعه چیست و چه الزاماتی دارد؟/تکمیل نیست

فرادید | واژه‌ی ودیعه به معنای امانت و سپردن به کار می‌رود و از لحاظ حقوقی عقد ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می‌سپارد تا برای او به صورت مجانی نگه دارد.

ودیعه گذار را مودع و ودیعه گیر را مستودع یا امین می‌گویند. به عنوان مثال رابطه شخصی که تلفن همراه خود را قبل از ورود به کلانتری به نگهبان می‌سپارد تابع عقد ودیعه است.

برای تحقق عقد ودیعه قبول امین لازم است حتی اگر این قبول بالفعل باشد. به عنوان مثال شخصی که به دوستی مراجعه می‌کند و از وی می‌خواهد بسته‌ای را چند روزی برای وی نگه داری کند و فرد مزبور بسته را بگیرد و چیزی نگوید این عمل او به منزله قبول عقد ودیعه است؛ بنابراین لازم نیست قبول امین حتماً به صورت لفظی باشد.

اوصاف عقد ودیعه
۱- ودیعه عقدی جایز است بنابراین هر یک از مودع و مستودع هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را بر هم بزند.

۲- ودیعه عقدی مجانی است و مستودع یا امین نمی‌تواند در قبال نگه داری از مال اجرت دریافت کند اگر اجرت دریافت کرد قرارداد مزبور دیگر ودیعه نیست. اما اگر پاداشی در ضمن عقد برای نگهداری مال تعیین شود ودیعه صحیح است.

۳- در عقد ودیعه اهلیت طرفین آن لازم است، زیرا مودع در اموال خود تصرف می‌کند و آن را به دیگری می‌سپارد و مستودع نیز ممکن است به واسطه تصرف در اموال دیگران باعث ایراد خسارت به غیر و ایجاد ضمان برای خود گردد؛ لذا اگر شخص محجور (صغیر، سفیه و مجنون) مالی را به ودیعه بدهد این عقد صحیح نیست و شخص امانت گیرنده باید آن مال را به، ولی یا قیم محجور باز گرداند و الا ضامن مال خواهد بود.

۴- لازم نیست که مودع مالک مال باشد بلکه ممکن است شخصی باشد که قانوناً یا بر حسب رضایت مالک می‌تواند در مال وی تصرف کند به عنوان مثال، ولی قهری می‌تواند اموال فرزند خود را به امانت بسپارد. بیشتر بخوانید
انواع امانت
۱- امانت به معنای خاص: همان عقد ودیعه است و به معنای سپردن مال برای نگه داری به شخص دیگری است یعنی مال توسط دارنده آن به شخص دیگری برای نگه داری و حفاظت سپرده می‌شود.

۲- امانت به معنای عام: هرگاه کسی مال غیر را به عنوانی غیر از مستودع در تصرف داشته باشد و به موجب قانون نسبت به آن مال امین باشد مثل مستودع است و وظایف امین بر وی بار می‌گردد؛ بنابراین مستاجر نسبت به عین مستاجره، و قیم یا، ولی قهری نسبت به اموال صغیر یا مولی علیه خود در حکم امین هستند و ملزم به رعایت امانتداری نسبت به آن مال هستند.

مسئولیت‌های مستودع
۱- مستودع مسئول خسارت‌های وارده بر مال مورد ودیعه نیست مگر اینکه تعدی یا تفریط او نسبت به مال اثبات شود یا اینکه خلاف این امر شرط شده باشد یعنی شرط شده باشد که امین در هر صورت ضامن خسارات وارده به مال است حتی اگر تعدی یا تفریط نکرده باشد.

منظور از ﺗﻌﺪﯼ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ ﺍﺫﻥ ﯾﺎ عرف نسبت به آن مال است در واقع تعدی عبور از خطوط قرمز و انجام دادن اقدامی فراتر از اختیار است به عنوان مثال اگر اتومبیلی به امین سپرده شده و او بدون اجازه شما از آن استفاده کند عمل او تعدی است.

ﺗﻔﺮﯾﻂ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﺮک ﻋﻤﻠﯽ ﻛﻪ ﺑه موﺟﺐ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﯾﺎ عرف ﺑﺮﺍﯼ ﺣﻔﻆ ﻣﺎﻝ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ. به عبارت دیگر تفریط کوتاهی در انجام تعهداتی است که به موجب قرارداد یا قانون بر عهده فرد قرار گرفته است.

به عنوان مثال اگر اتومبیلی به امین سپرده شده و از او خواسته شده که هر چند روز آن را استارت بزند و او این کار انجام ندهد عمل او تفریط است.

۲- امین باید مال مورد ودیعه را طوری که مالک مقرر کرده حفظ و نگه داری کند و اگر مالک ترتیبی را برای نگه داری مقرر نکرده باشد آن را طوری که نسبت به آن مال متعارف است حفظ کند و الا ضامن خسارات وارده به مال است.

۳- اگر مال مورد ودیعه در جعبه یا پاکتِ در بسته‌ای قرار داده شده باشد و به امین سپرده شود، امین حق باز کردن آن را ندارد در غیر این صورت ضامن است. البته توافق دو طرف می‌تواند بر خلاف این موضوع باشد.

۴- هرگاه مودع مال مورد ودیعه را مطالبه کند و امین آن را پس ندهد از تاریخ امتناع احکام امین بر او بار نمی‌شود و ضامن تلف یا هر نقص و عیبی است که در مال مورد ودیعه حادث می‌شود حتی اگر به سبب اقدام او نباشد.

۵- امین نمی‌تواند غیر از حفاظت و نگه داری تصرفی در مال مورد ودیعه کند یا از آن منتفع شود مگر با اجازه صریح یا ضمنی امانت گذار و الا ضامن است.

۶- هرگاه مالک برای حفاظت از مال مورد ودیعه ترتیبی مقرر کرده باشد و امین برای حفظ مال تغییر آن ترتیب را لازم بداند می‌تواند تغییرات لازم را اعمال کند مگر اینکه مالک صریحاً نهی از تغییر کرده باشد که در این صورت ضامن است.

۷- امین موظف است عین مال مورد ودیعه را به مالک پس دهد نه عوض، مثل یا قیمت مال را مگر در صورتی که عین مال از بین رفته باشد که در این صورت عوض، مثل یا قیمت مال پرداخت می‌شود.

۸- امین باید مال مورد ودیعه را در همان حالی که موقع پس دادن موجود است پس دهد و نسبت به نواقصی که در مال مورد ودیعه حادث شده و مربوط به عمل او نباشد مسئولیتی ندارد.

۹- هرگاه معلوم شود مال مورد ودیعه مال غیر است امین باید آن مال را به مالک حقیقی آن باز گرداند بنابراین هرگاه معلوم شود مالک مال شخص دیگری است، امین باید مال مورد ودیعه را به مالک واقعی رد کند نه الزاماً به کسی که مال را از او گرفته است.

۱۰- اگر در احوال شخص امانت گذار تغییری حاصل شود به عنوان مثال اگر امانت گذار محجور شود مال مورد ودیعه را نمی‌توان به وی مسترد نمود بلکه باید مال را به کسی که حق اداره اموال او را دارد تحویل داد.

مسئولیت‌های مودع
۱- امانت گذار باید مخارجی را که امین برای حفظ مال مورد ودیعه کرده است به او پرداخت کند.

۲- هرگاه رد مال مستلزم مخارجی باشد تامین آن مخارج بر عهده امانت گذار است.

اختلافات بین مودع و مستودع
۱- اختلاف در تسلیم یا عدم تسلیم مال مورد ودیعه: در این حالت اصل بر عدم تسلیم است بنابراین مستودع که مدعی بازگرداندن مال مورد ودیعه است باید ادعای خود را اثبات کند.

۲- اختلاف در خصوص خسارات وارده به مال مورد ودیعه: در این حالت مودع باید تقصیر مستودع را اثبات کند تا بتواند خسارات مورد ادعای خود را از مستودع دریافت کند. چون همان طور که گفتیم مستودع ضامن خسارات وارده به مال مورد امانت نیست مگر اینکه مرتکب تقصیر شده باشد.
۰
نظرات بینندگان
  • مهرداد ارسالی در

    بسیار خوب بود

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    سایر رسانه ها
    تازه‌‌ترین عناوین
    پربازدید