فرصت‌طلبی عربستان در روز‌های پرتنش خاورمیانه

فرصت‌طلبی عربستان در روز‌های پرتنش خاورمیانه

صدور مجوز فروش هشت میلیارد دلار تسلیحات به عربستان از سوی «دونالد ترامپ»، بیش از پیش توجه ناظران را به نقش سعودی در تشدید تنش میان ایران و آمریکا جلب کرده است؛ تنشی مطلوب عربستان که اگر به درگیری نظامی منجر شود، امنیتی در خاورمیانه بر جای نمی‌ماند.

کد خبر : ۷۰۲۵۷
بازدید : ۹۰۹۵
فرصت‌طلبی عربستان در روز‌های پرتنش خاورمیانه
در بحبوحه تنش میان ایران و آمریکا، انشار خبر‌هایی در مورد صدور مجوز از سوی رییس جمهوری آمریکا برای فروش تسلیحاتی به ارزش هشت میلیارد دلار به عربستان سعودی یک بار دیگر نگاه تحلیلگران را به سوی مناسبات ریاض و واشنگتن و کنشگری سعودی‌ها در میانه تعارضات میان ایران و آمریکا جلب کرد.

رییس جمهوری آمریکا پس از موافقت با اعزام ۱۵۰۰ نیروی نظامی بیشتر به منطقه در قالب آنچه تقویت «پوشش و بنیه دفاعی» نیرو‌های آمریکا در خاورمیانه خواند، در اقدامی نامعمول، بدون کسب اجازه از کنگره، مجوز فروش تسلیحاتی به عربستان سعودی را هم صادر کرد.

ترامپ با استناد به یک قانون فدرال که به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد از وضعیت تنش با ایران با عنوان «وضعیت اضطراری» یاد کرد و با دور زدن کنگره، شخصا مجوز انجام ۲۲ معامله اسلحه به ارزش هشت میلیارد دلار با عربستان را امضا کرد.

این در حالی است که نمایندگان کنگره می‌گویند اگر بر اساس روال معمول چنین طرحی به کنگره می‌آمد، مورد موافقت آنان قرار نمی‌گرفت و رییس جمهوری با اعلام وضعیت اضطراری، در راستای مقاصد اعضای تندروی کابینه و در راستای خواست عربستان گام بر می‌دارد.

در شرایطی که تعارض میان ایران و آمریکا در منطقه رو به افزایش است، ناظران از نقش عربستان در دمیدن بر آتش تنازع میان تهران و واشنگتن و بهره برداری از این فضای پرتنش خبر می‌دهند.

عربستان؛ آتش بیار معرکه
حدود سه هفته‌ای می‌شود که آمریکایی‌ها با اتکا به ادعای تهدیدزا بودن اقدامات ایران، تجهیزات نظامی خود را به منطقه سرازیر کرده اند؛ ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن، ناو آرلینگتون، سامانه موشکی پاتریوت، بمب افکن‌های بی-۵۲ و ... این روز‌ها در خلیج فارس جا خوش کرده اند تا در برابر آنچه «رفتار‌های نگران کننده ایران» خوانده می‌شود، با ایجاد به اصطلاح «بازدارندگی» از منافع آمریکا و متحدانش دفاع کنند.

این در حالی است که این قشون کشی آمریکایی از همان ابتدا به مذاق برخی سران عرب منطقه خوش آمد. روزنامه «الشرق الاوسط» چندی پیش از موافقت دولت سعودی و چند کشور دیگر در حوزه خلیج فارس با حضور نیرو‌های آمریکایی در اراضی خود و آب‌های خلیج فارس خبر داد.

علاوه بر این، تلاش عربستان برای برگزاری نشست سران کشور‌های عربی در حاشیه نشست سران کشور‌های اسلامی در مکه، آن هم با محوریت ایران، از میدان داری رهبران ریاض در تقابل میان ایران و آمریکا نشان دارد.

رسانه‌های عربستانی نزدیک به حاکمیت عربستان هم در هفته‌های اخیر با انتشار مطالبی هیاهوگرانه تلاش می‌کنند ترامپ را به تشدید مواضع در برابر ایران ترغیب کنند. هفته گذشته بود که روزنامه «عرب نیوز» نزدیک به «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی در سرمقاله خود به صراحت مدعی شد: آن‌ها (ایران) باید حسابی کوبیده شوند.

هشدار به ترامپ در مورد کنشگری عربستان
بسیاری از ناظران در خصوص کنشگری خطرناک عربستان برای سوق دادن آمریکا به سوی جنگ با ایران به رهبران واشنگتن هشدار می‌دهند. روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» هفته گذشته در گزارشی هشدار گونه نوشت: با تشویق عربستان، آمریکا به سمت یک برخورد با ایران پیش می‌رود.

افزون بر رسانه‌های آمریکایی، تحلیلگران اروپایی هم در مورد مخاطرات فعالیت عربستان در چنین فضای حساسی هشدار می‌دهند. دریاسالار «لرد وست» رییس پیشین ستاد نیروی دریایی انگلیس هفته گذشته در گفتگو با روزنامه انگلیسی «دیلی استار» گفت: من فکر می‌کنم که شخص دونالد ترامپ نیز خود خواهان درگیری نظامی در منطقه نیست، اما نفوذ برخی کشور‌ها مانند اسرائیل، عربستان وی را برای ورود به جنگ تشویق می‌کنند.

این چهره نظامی انگلیسی تاکید کرد که کشور‌های غربی باید برای کشاندن ایران بر میز مذاکره تمام تلاش خود را انجام دهند در غیراین صورت احتمال وقوع یک جنگ هسته‌ای در منطقه خاورمیانه وجود دارد.

نقش عربستان در تشویق تنش میان ایران و آمریکا در منطقه به اندازه‌ای است که برخی تحلیلگران، رویداد‌های اخیر را در چارچوب تقابل میان عربستان و ایران (و نه ایران و آمریکا) تحلیل می‌کنند. روزنامه ترکیه‌ای «ینی شفق» چندی پیش در گزارشی نوشت: جنگ قدرت بین عرب و فارس پشت طرح هژمونی غربی پنهان شده است. عربستان فکر می‌کند این مساله به نفع او است، ولی تنش فعلی منجر به تخریب منطقه و پیروزی آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌شود.

خبرگزاری «فرانسه» هم هفته گذشته گزارش داد که سعودی‌ها در تلاش هستند تا با استفاده از فضای متشنج میان آمریکا و ایران و تایید فشار‌های واشنگتن بر تهران «زعامت خود» در منطقه را محقق و ثبیت کنند.

به نوشته این رسانه، درحالی که تنش‌ها میان ایران و آمریکا در منطقه در حال افزایش است عربستان سعی دارد اینگونه اعلام کند که برای همه احتمال‌ها از جمله جنگ آماده است و نقش رهبری خود را در منطقه از طریق برگزاری دو نشست ضد ایران نمایش دهد.

موفقیت سعودی‌ها در مجاب کردن ترامپ به فروش تسلیحات بیشتر به عربستان در میانه تنش میان ایران و آمریکا هم در این چارچوب تحلیل می‌شود؛ تلاش برای ماهی گیری از آبی گل آلود که البته نتیجه‌ای عکس خواهد داد و چیزی بیش از ناامنی فزاینده نصیب ریاض نخواهد کرد.

توهم امنیت سازی برای رهبران ریاض
همزمان با افزایش تنش میان تهران و واشنگتن، یه بار دیگر توهم امنیت سازی از طریق خرید‌های تسلیحاتی بیشتر در ذهن رهبران ریاض برجسته شده است؛ معامله‌ای به ظاهر دو سر سود که از سویی بازار شرکت‌های تسلیحاتی آمریکا را تامین می‌کند و از سویی دیگر امنیت عربستان را ارتقا می‌دهد، ولی در واقع برای منطقه و خود عربستان جز بی ثباتی و ناامنی بیشتر دستاوردی به همراه نخواهد داشت.

سال‌ها است عربستان به جای اتکا به مولفه‌های درونزای امنیت، چون تمرکز بر تعامل منطقه ای، نهاد سازی منطقه ای، امنیت سازی دست جمعی، همکاری و هم افزایی در مقابله با عوامل اصلی بی ثباتی، چون مداخله خارجی، تروریسم و ...، با تلاشی مذبوحانه به دنبال وارد کردن امنیت از کشور‌های غربی است.

این در حالی است که ریشه بسیاری از ناآرامی‌های منطقه را می‌توان در مداخلات کشور‌های فرامنطقه‌ای به ویژه آمریکا در خاورمیانه جستجو کرد. نضج و رشد گروه‌های تروریستی، چون القاعده و حتی داعش که سال‌ها است خواب آرام را از چشمان مردم کشور‌های منطقه ربوده، حاصل فرش قرمزی است که ریاض برای گدایی امنیت پیش پای غرب در منطقه پهن کرده است.

بی توجهی به مولفه‌های نرم افزاری امنیت در کنار تقویت صرفِ مولفه‌های سخت آن، چون پر کردن انبار‌های تسلیحاتی، نه تنها به ارتقای شاخص امنیت منجر نمی‌شود، بلکه با تشدید ناامنی برای همه کشور‌های منطقه، مسابقه تسلیحاتی خطرناکی را ایجاد خواهد کرد؛ فضایی فراهم برای تقابل و مستعد تنش که لوازم درگیری در آن مهیا است.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان بار‌ها در راستای ایجاد سازوکاری برای ارتقای امنیت منطقه، ابتکار «مجمع گفتگو‌های منطقه ای» در خلیج فارس را به عربستان و دیگر دولت‌های عربی این منطقه پیشنهاد داده و اخیرا از امکان امضای پیمان عدم تعرض سخن به میان آورده است. این پیشنهادات اگرچه مورد بی توجهی مقامات ریاض قرار گرفته است، ولی تجربه چند سال گذشته نشان می‌دهد، راهی که سعودی در راستای بلندپروازی و با توجیه افزایش امنیت خود در منطقه می‌رود، به ترکستان می‌رسد.
۰
نظرات بینندگان
اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    سایر رسانه ها
    تازه‌‌ترین عناوین
    پربازدید